شاعر نوحه‌های آهنگران در بستر بیماری

به گزارش پارس به نقل از سایت رهیاب، نام حاج حبیب الله معلمی در کنار نام شهدا و ایثارگران، بر تارک تاریخ دفاع مقدس می درخشد و همواره ما را به یاد اشعار مخلصانه و زیبای مردی می اندازد که اینک در بستر بیماریست. پیر حماسه سرای دفاع مقدّس که روزهاست به علت مشکلات ریوی به کما رفته و در بیمارستان بستری شده از دیروز هوشیاری خود را بدست آورده و از ارادتمندان اهل بیت عصمت و طهارت (ع) التماس دعا دارد.

نوحه ها در دوران دفاع مقدس، از نقش آفرینان مهم حرکت ها و پیروزی های جبهه بوده اند و شاعر اینگونه اشعار، خود رزمنده ای بود که در کنار رزمندگان در جبهه ها یا فرماندهان در قرارگاه های عملیاتی و در اوج انفجار و اضطراب با آرامش دل به توکل و ایمان می سپرد و شعر می سرود.

از چهره های مطرح این گونه نوحه ها حاج حبیب الله معلمی است.

او که در پانزدهم بهمن ۱۳۰۵ در رامهرمز به دنیا آمد، دوران طفولیت خود را در مکتبخانه پدرش که معلم قرآن بود گذرانید؛ مکتبخانه ای که توسط نیروهای رژیم پهلوی تعطیل شد. شاعری مخلص که از نوجوانی در تعزیه هایی که در رامهرمز و بهبهان اجرا می شد، نقش بازی می کرد و از همان سال های نوجوانی به شعر و شاعری روی آورد و شد شاعر اهل بیت عصمت و طهارت (ع) که تاکنون نیز به این ابراز ارادت افتخار می کند.

او که در سال ۱۳۴۰ از رامهرمز به اهواز مهاجرت کرد، با آغاز جنگ تحمیلی در کنار حضور در اهواز به عنوان یکی از مهمترین شهرهای جنگی ایران در فرصت های بسیاری همراه با فرزندانش در سنگرهای دفاع هم حضور داشت و همزمان به سرودن اشعار نیز می پرداخت که خاطره نخستین نوحه ای که به آقای صادق آهنگران داد از زبان حاج صادق شنیدنی است:

سال ۱۳۵۹یعنی همان اوایل جنگ من با سیف الله معلمی فرزند حاج آقا معلمی در جهاد سازندگی آشنا شدم. او گفت: پدرم شعر می گوید. اگر تمایل داری برای شما هم که در مراسم ها نوحه می خوانید شعر بگوید. من همان جا روی نوار کاست چند بیت ضبط کردم و نام چند شهید خوزستان را هم نوشتم و به سیف الله دادم.

روز بعد که او را دیدم برگه ای به من داد و گفت: این شعر را پدرم بنا به آهنگی که دیروز به من دادی، سروده و نام شهدایی را که به من دادید، هم در بیت ها آورده است.

نگاهی به کاغذ انداختم. اشعار خوب و محکمی سروده شده بود. مطلع یا سر نوحه اش این بود:

ای شهیدان به خون غلتان خوزستان، درود

لاله های سرخ پرپر گشته ایران، درود

همان موقع سید حسین علم الهدی سر رسید و گفت: در نظر داریم برای عشایر خوزستان در هویزه مراسمی برگزار کنیم. بیا و دعای توسل را در آنجا بخوان.

من آن شعر را با خودم بردم و آنجا آن را برای نخستین بار خواندم. آن شب آنقدر جمع حاضر منقلب شدند که تا نزدیک بیست دقیقه پس از مراسم همه گریه می کردند. الحق و الانصاف شعر زیبا و دلنشینی بود. آن شب حسین علم الهدی در جمع ما نبود، ولی وقتی پس از مراسم به جمع ما پیوست، شهید محمد علی حکیم ماجرای دعای توسل و نوحه را برایش تعریف کرد. صبح که بیدار شدم، حسین به من گفت: حاضری این نوحه را در حضور امام خمینی هم بخوانی؟ گفتم: ای بابا! مگر مرا در جماران راه می دهند که بخواهم در آنجا نوحه بخوانم؟ ! حسین گفت: تو کاری نداشته باش و خودت را برای رفتن به تهران و دیدار با امام آماده کن. چند روز بعد با سید حسین و گروهی از عشایر خوزستان برای تجدید بیعت با امام خمینی به جماران رفتیم و آن نوحه را در آنجا اجرا کردم و بسیار جا افتاد. در همین روز، چندین بار از صدا و سیما پخش شد و این نبود، جز اشعار خوب و برجسته حاج آقا معلمی.

حاج حبیب الله خود درباره سرودن اشعارش می گوید:

در شب های عملیات نوحه ها تهیه می شدند و رمز عملیات در آنها گنجانیده می شد که بسیار هم مورد توجه قرار می گرفت؛ مثلا در عملیات والفجر مقدماتی نیاز به نوحه ای بود که رمز عملیات آن « یا الله» بود. من در همان قرار گاه نشستم و بلافاصله شعر را سرودم. چند دقیقه بعد با حاج صادق تمرین کردیم و او هم آن را در همانجا خواند و فیلمبرداری شد و با اعلام عملیات، بلافاصله آن نوحه هم پخش شد. تیتر آن این بود:

عزم سفر دارند این گردان حزب الله

با رمز یا الله یا الله یا الله

حاج آقا معلمی که نوحه های جاودانه ای همچون:

شور حسین (ع) است چه ها می کند

این لشکر حق عازم کرببلاست امشب

سوی دیار عاشقان رو به خدا می رویم

بهر آزادی قدس از کربلا باید گذشت

ای لشکر حسینی تا کربلا رسیدن یک یا حسین دیگر

کرببلا ای حرم و تربت خونبار حسین (ع) / این همه لشکرآمده عاشق دیدار حسین (ع)

و صدها نوحه و شعر شنیدنی و خاطره انگیز را در کارنامه درخشان ادبی خود دارد، درباره ریتم نوحه ها یادآوری می کند:

در آن موقعیت که بچه های رزمنده در اوج شور و احساسات بودند، نمی شد نوحه ای سنگین و کش دار خواند. نوحه ها باید رزمی و حماسه ای و تقریبا به صورت سرود و ساده و از نظر وزن دارای ریتمی می بودند که شنونده را منقلب کنند؛ مثلا یک سبک خیلی قدیمی از بهبهان در ذهنم بود که دیدم برای تهییج جوانان به جنگ بسیار خوب است و انسان را منقلب می کند. آن را نوشتم و به حاج صادق دادم و او آن را در پادگان شهید بهشتی خواند.

تیتر آن این بود:

این لشکر حق عازم کرببلاست امشب / رو سوی میدان ارتش روح خداست امشب

پادگان بسیار شلوغ بود. بسیجی ها با شور و حرارت نوحه را پاسخ می دادند و سینه می زدند. آن مراسم با شکوه فیلمبرداری و از تلوزیون پخش شد. چند روز بعد، آقای محمدعلی مردانی را که خود از شاعران مطرح و بنام کشور بود، در اهواز دیدم.

او گفت: آقای معلمی، این چه شعر زیبا و محکمی بود که سروده بودید؟ ! من تا آن شب آن را از تلویزیون شنیدم، چنان تحت تأثیر قرار گرفتم که گفتم: من در تهران نشسته ام چه کنم؟ بلند شوم بروم جبهه. همان شب شال و کلاه کردم و خودم را به اهواز رساندم.

حاج حبیب الله معلمی، همان شاعری است که یکی از نوحه هایش با عنوان:

با نوای کاروان / بار بندید همرهان / این قافله عزم کرببلا دارد

در سال های دفاع مقدس به عنوان تیتراژ اخبار سراسری بود. او در لبیک به فرمایش حضرت امام خمینی که شاعران را به سرودن شعرهای حماسی دعوت می کردند، اشعاری سرود که با صدای زیبای حاج صادق آهنگران به آثاری ماندگار و هنرمندانه تبدیل شدند؛ آثاری مانند:

ای لشکر صاحب زمان / آماده باش / آماده باش

پس از پایان جنگ، تحمیلی بارها مورد تفقد رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله خامنه ای قرار گرفت که تقدیر نامه زیر، نمونه ای از آن ملاطفت هاست:

بسم الله الرحمن الرحیم

برادر عزیز آقای معلمی

هنگامی که شعر روشن شما که چون جویبار مصفایی با نغمه برادر خواننده عزیز، آقای آهنگران به کلام جان مشتاقان می ریزد و روحی تازه و سرشار از انگیزه و احساس انقلابی به شنونده می بخشد، شأن شعر و سرود انقلابی و اسلامی و مردمی و اوج شاعر مومن و صالح، آشکار و ملموس می گردد. سرود دلنواز شما و سرایش صمیمی و شیرین آن برادر، بی شک یکی از پایه های جهاد مقدس ما در برابر دشمن جهانی و جنگ تحمیلی است. این پایگاه شایسته را به شما تبریک می گویم و نیز طلوع فجر مقدس انقلاب را وصله ناقابلی تقدیم می دارم و شما را دعا می کنم.

برادر شما سید علی خامنه ای

نام حاج حبیب الله معلمی در کنار نام شهدا و ایثارگران، بر تارک تاریخ دفاع مقدس می درخشد و همواره ما را به یاد اشعار مخلصانه و زیبای مردی می اندازد که اینک در بستر بیماری از ارادتمندان اهل بیت عصمت و طهارت (ع) التماس دعا دارد.

برای بهبودی و شفای عاجل این چهره ماندگار دفاع مقدس و شاعر سرودهای خاطره انگیز دعا می کنیم.