یک میلیون دلار، متوسط سود نخبگان ایرانی مهاجر به کشورهای مقصد

همه ما با واژه صادرات غیرنفتی آشنا هستیم. صادرات غیرنفتی همواره از مهم‌ترین مسائل موردنظر سیاست‌گذاران اقتصادی و بازرگانی جمهوری اسلامی ایران بوده و در برنامه‌های اول، دوم، سوم و چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور توجه خاصی به آن شده است.

این یادداشت به قلم مصطفی غلامی دانشجوی فناوری سلامت در شماره هفدهم نشریه علمی فرهنگی اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی لرستان «فاس» منتشرشده است که در ادامه می‌خوانید:

 ارائه تسهیلات به صادرکنندگان موجب تحرک در تجارت خارجی و‌ رشد تولید ناخالص ملی خواهد شد. گمرک ایران نیز با توجه به اهمیت صادرات غیرنفتی در توسعه اقتصادی کشور، تسهیل و تسریع تشریفات گمرکی در بخش صادرات را در نظرگرفته است، اگر‌کمی اهل پیگیری اخبار از طریق روزنامه‌ها، صداوسیما یا حتی فضای مجازی باشید شاهد تأکید فراوان مدیران و مسئولان کشور بر توسعه هرچه بیشتر صادرات غیرنفتی بوده‌اید.‌ شاید با خودتان فکرکنیدکه مهم‌ترین محصول صادراتی غیرنفتی ما فرش یا پسته و یا شاید حتی خاویار باشد، که متأسفانه شما اشتباه می‌کنید،  مهم‌ترین محصول صادراتی ما مغز است.

صادرات مغزی مهاجرت نخبگان در کشور ما بسیار ساده و پررونق است، نیاز به هیچ‌گونه اظهارنامه صادراتی، کارت بازرگانی، صورت عدل بندی، مجوز صدور و ازاین‌ دست کاغذ بازی‌های اداری و گمرکی ندارد و از سوی دیگر بسیار پرفروش است و مشتریانی همیشگی از تمامی نقاط این کره خاکی به‌خصوص ایالات‌متحده و اروپا دارد با نیم‌نگاهی به سود و زیان اقتصادمان از این صادرات پرمنفعت و با توجه به محاسبات گوناگونی که در۵۰ سال اخیر در این مورد انجام‌شده است ما با صادرکردن هرکدام از این نخبگان در مقطع تحصیلات تکمیلی به‌طور متوسط حدود یک‌میلیون دلار به کشور مقصد سود می‌دهیم.

پژوهشی که دو سال قبل انجام شد آمار قابل‌توجهی درزمینه مهاجرت نشان می‌دهد که ۱۴۱ نفر از اعضای هیئت‌علمی ایرانی در حوزه‌های علوم پزشکی، علوم فنی، علوم انسانی، هنر و علوم پایه در دو دانشگاه صنعتی شریف و تهران بوده‌اند.

در حوزه‌های بررسی‌شده میزان تولیدات علمی قبل از مهاجرت ۳۹٪ در مقایسه با بعد از مهاجرت ۶۲٪ بسیار اندک است. همچنین صندوق بین‌المللی پول همه‌ساله درکنار آمارهای اقتصادی به بررسی میزان مهاجرت نخبگان از کشورهای مختلف نیز می‌پردازد، بر اساس آخرین بررسی این سازمان، ایران با صادرات سالانه ۱۵۰ تا ۱۸۰ هزار نفر از دانش‌آموختگان دانشگاهی مقام اول را دارد. این میزان را معادل خروج سالانه ۱۵۰ میلیارد دلار سرمایه از کشورمان دانسته‌اند که معادل بیش از ۴۵۰ هزار میلیارد تومان خواهد بود.  

آمار رسمی دیگری که در این زمینه وجود دارد، مربوط به بنیاد علمی نخبگان است. این نهاد مدعی است ۳۰۸ نفر از دارندگان مدال‌های المپیاد و نیز ۳۵۰ نفر از نفرات برتر آزمون سراسری، در سال‌های ۸۲ تا ۸۶ به خارج مهاجرت کرده‌اند. به این آمار ۶۴‌٪ از مدال‌آوران المپیادی در ۱۴ سال گذشته را نیز اضافه کنید. شاید با خود فکر کنید که شایسته است تا درزمینه بازگشت نخبگان و کاهش روند مهاجرت فعلی، اقداماتی جدی و اساسی صورت گیرد اما نگرانی شما بیهوده است. بهتر است بدانید درست است که نخبگان ما را به سایر کشورها می‌دهیم اما ژن‌های خوبمان را برای پیشرفت و آبادانی کشور عزیزمان نگه می‌داریم!