ژن موثر در ایجاد عقب‌ماندگی‌های ذهنی

به گزارش پارس ، حسین نجم آبادی، سرپرست مرکز تحقیقات ژنتیک دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی در گفت وگو با فارس اظهار داشت: از ۱۰ سال پیش پروژه تحقیقاتی را برای شناسایی ژن هایی که در ایجاد عقب ماندگی ذهنی دخیل هستند آغاز کردیم چرا که هیچ معلولیتی به اندازه عقب ماندگی ذهنی در دنیا شیوع ندارد.

وی با اشاره به اینکه عقب ماندگی ذهنی ۲ تا ۳ برابر هر معلولیتی در ایران و دنیا شیوع دارد افزود: ۲ درصد جمعیت کل هر کشوری درگیر این عارضه هستند. ۸ تا ۱۰ درصد بودجه سلامت کشورهای پیشرفته برای درمان کودکان عقب ماندگی ذهنی هزینه می شود در حالی که می توان با هزینه کم و غربالگری زوجهای در معرض خطر از تولد این نوزادان جلوگیری کرد.

نجم آبادی گفت: ۵۰ درصد عقب ماندگی های ذهنی منشأ ژنتیکی دارند و از نوع پیشرفته تا شدید هستند.

این متخصص ژنتیک به این نکته اشاره کرد که تا سال ۲۰۰۶ فقط سه ژن در رابطه با عقب ماندگی ذهنی کشف شده بود.

دانشیار دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی ازدواج های فامیلی را یکی ار دلایل بروز و شیوع تولد فرزندانی با عقب ماندگی ذهنی عنوان کرد و گفت: ما اعتقاد داریم که این ژن ها از نوع وراثتی مغلوب هستند یعنی پدر و مادر مشکلی ندارند و در فرزند یک مرتبه این ژن خودش را نشان می دهد. این امر در جوامعی که ازدواج های خویشاوندی دارند بیشتر دیده می شود. در کشور ما از شمال به جنوب کشور از ۳۰ درصد تا ۸۰ درصد طیف ازدواج خویشاوندی تغییر می کند.

وی افزود: کشورهای اروپایی، آمریکایی، ژاپنی خانواده هایی که فرزند دچار عقب ماندگی ذهنی دارند فرزند دوم را به دنیا نمی آورد مگر اینکه علت اول مشخص شود ولی در کشور ما متأسفانه وقتی فرزند اول با عقب ماندگی ذهنی به دنیا می آید فرزند های دیگر را هم به دنیا می آورند که ممکن است آنها هم مبتلا باشند.

وی گفت: در صورتی که می توان با تشخیص ناقل ژن بودن در بارداری های بعدی از تولد فرزند عقب مانده جلوگیری شود.

این متخصص ژنتیک اظهار داشت: ایران اقوام مختلفی را در خود جای داده است. اگر ایران را مطالعه کنی انگار تمام خاورمیانه مطالعه شده به علاوه اینکه در همه نقاط ایران شبکه ای داریم که به واسطه آن می توان تمام خانواده هایی که فرزند معلول ذهنی دارند را رصد کرد.

کشف ۵۰ ژن موثر در ایجاد عقب ماندگی ذهنی

سرپرست مرکز تحقیقات دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی افزود: طی ۱۰ سال گذشته تا به حال هزار خانواده را که بیش از ۷۰۰ مورد آن بیش از ۲ فرزند مبتلا به عقب ماندگی ذهنی دارند، بررسی کردیم. تمام کارهای بالینی و فرم اخلاقی را پر کردیم. تمام ژن های شناخته شده را در این خانواده ها چک کردیم. ۵۰ ژن جدید که سبب ایجاد عقب ماندگی ذهنی می شود را کشف کردیم که مقاله آن هم در مجله nature به چاپ رسید.

بنا به تأیید این محقق ایرانی تمام این دستاوردها با وجود محدودیت های بودجه ای که در چند سال اخیر وجود داشته و حتی سال گذشته بودجه پژوهشی صفر بوده به سرانجام رسیده است.

کمبود بودجه و تغییرات مدیریتی روند تحقیقات را کند کرده است

نجم آبادی با انتقاد از رویکرد دست اندرکاران حوزه سلامت اظهار داشت: بارها این طرح ها را به وزارت بهداشت بردیم ولی با تغییر وزرای بهداشت طرح های ما همچنان روی میز ماند. ۳ سال پیگیری کردیم که وزارت بهداشت از طرح ها حمایت کند ولی هنگام به نتیجه رسیدن، وزیر تغییر کرد و تصمیم های سلیقه ای و تزریق نکردن بودجه تحقیقاتی، کارها را کند کرد.