حکم نمازخواندن در هواپیما

وزارت راه و شهرسازی درباره نماز مسافر در هواپیما از دفتر مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای استفتاء کرده است که در ادامه متن نامه و جوابیه استفتاء می‌آید:

بسمه‌تعالی

دفتر مقام معظم رهبری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای

احتراماً‌ همانطور که مستحضرید نظارت بر زمان حرکت رسانه‌های سفری در تمام خطوط ریلی، جاده‌ای، دریایی و هوایی برای جلوگیری از تضییع فریضه نورانی نماز از اولویت‌های این وزارتخانه می‌باشد. لذا نظارت بر زمان پرواز هواپیماها به ویژه در سه ماهه آخر سال جهت عدم تقارن زمان پرواز هواپیماها با اذان صبح و ابلاغ بخشنامه‌های متعدد و مؤثر که بر موضوع لحاظ نیم‌ ساعت زمان برای اقامه نماز مسافر در مبدأ و یا مقصد همواره مورد تأکید عالی‌ترین مقامات مسئول وزارتخانه‌ بوده که بحمدالله توفیقات فراوانی در این حوزه حاصل گردیده، ولی متأسفانه شرایطی پیش می‌آید که یک پرواز به دلایلی از قبیل نقص فنی و یا ... امکان اقامه نماز در مبدأ و مقصد وجود ندارد و وقت شرعی در همان پرواز آغاز و به پایان می‌رسد. لذا این ستاد برای اقامه نماز اضطراری درون هواپیما تمهیداتی اندیشیده که بر اساس آن استفتائات مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) را از منابع و سایت‌های مختلف جمع‌آوری نموده تا به شکل کارتی زیبا چاپ و در حالت اضطرار در اختیار مسافرین محترم قرار گیرد، لذا به پیوست متن استفتائات جمع‌آوری شده مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) جهت مطابقت و تأیید آن دفتر محترم (پیوست) محضرتان ارسال می‌گردد.

** پاسخ

بسمه‌تعالی

احکام مندرج در متن پیوست با اصلاحات انجام گرفته مورد تأیید می‌باشد.

۱- چنانچه مسافران محترم ناچار باشند که نماز را درون هواپیما اقامه نمایند، در صورتی که فضای مناسب برای اقامه نماز جانمایی شده باشد، می‌توان در آن محل نماز را با رعایت جهت قبله اقامه کرد و اگر فضایی مناسب جهت اقامه نماز در هواپیما وجود نداشت، می‌توان نماز را به صورت نشسته روی صندلی خواند و حتی‌الامکان جهت قبله را رعایت و در رکوع و سجده را با اشاره انجام داد.

۲-برای تشخیص سمت قبله، با سوال از مهمانداران محترم جهت قبله را مشخص نمایید.

۳-اگر مسافران در هواپیما نتوانند (اول با سوال از مهمانداران هواپیما) قبله را مشخص کنند، به هر سمتی که گمان دارند قبله است، نماز بخوانند و در صورت شک و وسعت وقت بنابر احتیاط واجب نماز را به چهار طرف و در تنگی وقت به میزانی که وقت دارند بخوانند کفایت می‌کند.

۴-به هنگام تغییر قبله در صورت امکان با چرخیدن، جهت قبله را حفظ کنید و در حال چرخش به طرف قبله چیزی نخوانید.

۵- سجده بر روی سنگ، کاغذ و نیز دستمال کاغذی که از چوب و گیاهان غیر از پنبه و کتان ساخته شده باشد نیز، صحیح است.

۶- در صورتی که در داخل هواپیما، نماز با رعایت شرایط خوانده شد، صحیح و مجزی بوده و نیاز به اعاده ندارد.

۷- در صورتی که شرایط وضو گرفتن فراهم نباشد، با درخواست از مهماندار، سنگ تیمم در اختیار شما قرار خواهد گرفت.

۸-اگر مکلف وقت کافی داشته باشد و بتواند پس از خروج از هواپیما نماز واجد شرایط را به جای آورد، نمازش که با اجزاء و شرایط کامل به جا آورده نشد، در هواپیما، صحیح نیست.

* پیشنهاد ارائه کارت «اقامه نماز درون هواپیما»

در همین راستا سیدسعید سیداعلایی معاون وزیر و رئیس ستاد اقامه نماز وزارت راه و شهرسازی در نامه‌ای به علی عابدزاده معاون وزیر و رئیس سازمان هواپیمایی کشوری خواستار اجرای این استفتائات برای مسافران می‌شود که متن نامه در ادامه می‌آید:

جناب آقای مهندس عابدزاده

معاون محترم وزیر و رئیس سازمان هواپیمایی کشوری

احتراماً‌ پیرو مذاکرات و پیگیری‌های چند سال گذشته در خصوص چاپ احکام ویژه نماز در شرایط اضطرار و عدم امکان اقامه نماز در فرودگاه و به منظور رعایت حقوق هموطنان و التزام به اقامه فریضه نورانی نماز، ضمن توصیه مجدد بر نظارت بر رعایت و تنظیم زمان پرواز هواپیماها با موضوع نماز به نحوی که حداکثر نیم ساعت در اختیار مسافرین جهت اقامه نماز در مبدأ و مقصد باشد، شایسته است دستور فرمائید در صورتی که در زمان انجام یک پرواز به دلایلی از قبیل نقص فنی و ... امکان اقامه نماز در مبداء‌ و مقصد وجود نداشته باشد و وقت شرعی در همان پرواز آغاز و به پایان می‌رسد مهمانداران محترم موظف به ارائه کارت «اقامه نماز درون هواپیما» به مسافرین باشند. لذا به پیوست احکام مرتبط که به تأیید و ممهور به مهر دفتر مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) می‌باشد. جهت ارائه به کلیه شرکت‌های هواپیمایی برای طراحی و چاپ (به شکل کارتی زیبا) جهت توزیع بین مسافرین ارسال می‌گردد.