اهمیت هماهنگ­ سازی استانداردهای کیفیت هوا با سطح جهانی

 سولماز احدی کارشناس شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در این باره گفت: بیشترین نرخ بیماری‌زایی ناشی از مواجهه طولانی‌مدت با کیفیت هوای نامطلوب بوده که عامل بروز آسیب ­های حاد مانند تصلب شرایین، آسم به‌ویژه در کودکان، سرطان ریه در بزرگسالان و کاهش طول عمر ناشی از بیماری­ های قلبی و تنفسی م ی­شود. همچنین کاهش وزن در زمان تولد نوزادان، دیابت، اختلال در رشد شناختی کودکان و زوال عقل نیز از دیگر عوارض منفی آلودگی هوا هستند. دستورالعمل­های کیفیت هوای آزاد سازمان بهداشت جهانی بر اساس عدم مخاطره و شرایط ایمن برای سلامتی انسان هدف­گذاری شده است. این دستورالعمل‌ها به‌منظور حمایت دولت‌ها برای دستیابی به استانداردهای ملی تعیین شده است. بااین‌حال نحوه پیروی از این قوانین و استانداردها در کشورهای مختلف مشخص نیست.

به گفته وی، در خصوص لزوم هماهنگ­سازی استانداردهای کیفیت هوای آزاد، مقاله­ای در ماه می 2017 در مجله بین­المللی بهداشت عمومی انتشارات اسپرینگر منتشر شده که به بررسی وضعیت استانداردسازی آلاینده­های هوا در کشورهای مختلف جهان (از جمله ایران) و مقایسه آن با دستورالعمل تعیین­ شده از سوی سازمان بهداشت جهانی پرداخته است. خلاصه اقدامات صورت گرفته در این مطالعه به شرح ذیل است:

بین سال ­های ۲۰۱۵-۲۰۱۶ مجموعه­ای از مستندات رسمی استانداردهای کیفیت هوای کشورهای مختلف جهان برای شش آلاینده اصلی PM۲.۵، PM۱۰، O۳، NO۲، SO۲و CO توسط تیم تحقیقاتی از دانشگاه بازل و موسسه سلامت عمومی بازل سوئیس بررسی شد. این اطلاعات بر اساس تحقیقات اینترنتی، انتشارات و مکاتبات انجام‌شده با مسئولین مربوطه در سطح کشوری جمع‌آوری‌شده است.

در این مطالعه اطلاعات وضعیت استاندارد­های 6 آلاینده اصلی در 170 کشور جهان گردآوری شد که در 53 مورد آن (۲۷درصد) هیچ استاندارد کیفیت هوا مقرر نشده و 117 کشور (۶۰درصد) حداقل برای یک آلاینده و یک بازه زمانیاستاندارد هوای آزاد داشته‌اند. همچنین در مورد 24 کشور (۱۲درصد) هیچ‌گونه اطلاعاتی از وضعیت استاندارد کیفیت هوا موجود نبوده است.

بر اساس این مطالعه مشخص شد سطوح استاندارد در کشورهای مختلف و برای آلاینده­های مختلف به‌شدت متغیر بوده و در مورد آلاینده‌های PM۱۰، PM۲.۵ و SO۲ تطابق کمی با دستورالعمل سازمان بهداشت جهانی در سطح جهانی مشاهده شدو در مورد آلاینده­های CO ، SO۲(میانگین 10دقیقه‌ای) و آلاینده NO۲ تطابق بیشتری با دستورالعمل سازمان بهداشت جهانی وجود داشت.

احدی در ادامه در خصوص تفاوت در کیفیت هوا و بار بیماری‌زایی در سراسر جهان گفت: این تفاوت انعکاسی از تفاوت در قوانین و استانداردهای کیفیت هوا است. طی 20 تا 30 سال اخیر کمترین میزان آلودگی در کشورها و مناطقی مشاهده شده که در جهت کنترل انتشار آلودگی و سایر قوانین مرتبط با هوای پاک حرکت کرده­اند. به همین علت دولت­ها به‌منظور بهبود کیفیت هوا در سطح محلی، ملی و جهانی نیازمند آگاهی از علوم استاندارد کیفیت هوا و برنامه‌های مدیریت هوای پاک هستند.

وی خاطر نشان کرد: باوجود شواهد قوی از مخاطرات جدی آلودگی هوا بر سلامت انسان، تفاوت قابل‌توجهی دراستانداردهای کیفیت هوا در بین شهرها و کشورهای مختلف جهان وجود دارد. در مورد برخی از آلاینده ­ها تنها چند کشور در محدوده حدود مجاز تعیین‌شده از سوی سازمان بهداشت جهانی برای سلامتی قرار دارند. به‌ویژه در مورد آلاینده­های ذرات معلق و دی‌اکسید­گوگرد این عدم تطابق، باعث تشدید عوارض بهداشتی آلودگی هوا شده است. به‌منظور دستیابی به اهداف توسعه پایدار، دولت­ها نیازمند توجه به سیاست‌های بهبود کیفیت هوا و نظارت بر روند دستیابی به اهداف تعیین‌شده هستند.