تیشه بر ریشه ریه های تنفسی شیراز

آنچه البته به جایی نرسد فریاد است، سال هاست از تبر و تبردار و تیشه بر جان درختان باغ های شیراز سخن ها گفته شده و می شود اما هنوز صدای حامیان حفظ این باغ ها به گوش مدافعان تغییر کاربری نرسیده و دل های دوستداران طراوت و سرسبزی همچنان می سوزد و باغ ها خاکستر می شوند.
باغ های شیراز ریه های تنفسی و بخشی از هویت این کلانشهر هستند که در طول سالیان گذشته از مساحت آنها کاسته شده و با وجود اینکه کارشناسان حوزه محیط زیست همواره بر لزوم حفظ باغ های انگشت شماری که از گزند تخریب و سوختن مصون مانده اند تاکید دارند اما خبرهای ناگوار تخریب باغ در این شهر، دورنمای نگران کننده ای را از آینده ترسیم می کند، آینده ای که مردم خواهان هوای سالم و پاک هستند لیکن این خواسته رویایی بیش نخواهد بود.
برخی شهروندان شیرازی هم می گویند: این باغ های قدیمی که برایمان خاطره ساز بود اکنون به بیابانی عظیم تبدیل شده است.
شیراز به شکل شرقی غربی است و گسترش آن در دهه های اخیر عمدتا به سمت غرب این شهر بوده است.
به گزارش ایرنا، اواخر آذرماه سال 96 درختان میوه بولوار چمران و محله منصورآباد شیراز به مساحت ده ها هکتار قطع و باغ های این محدوده نیز تخریب شد که مدیر مربوطه شهرداری شیراز علت این کار را کم بارور بودن درختان و آفت عنوان کرد در حالی که مردم محله های نام برده، این اظهارات را نپذیرفتند.
بعد از گذشت چندین ماه، اداره کل ارتباطات و امور بین الملل شهرداری شیراز متنی را با عنوان شفاف سازی شهرداری شیراز در خصوص تغییر کاربری باغ فدک و ساخت هتل و مجتمع تجاری منتشر کرده و گفته است که مجوز تغییر کاربری و پروانه ساخت هتل مورد نظر در زمان شورای چهارم و شهردار پیشین شیراز صادر شده و در دوره جدید فعالیت شهرداری، تا کنون هیچ مجوزی مبنی بر تغییر کاربری باغ و تبدیل آن به مراکز تجاری و اقامتی صادر نشده است.
این اداره کل آورده است: باغ های سه هزار هکتاری شیراز به عنوان نگین سبز و درخشان و ریه های تنفسی این شهر ثروت عظیمی است که روند تخریب آن از سال ها پیش در اثر بی تعهدی مالکان، غفلت مسئولان، نقص قوانین و نیز عدم ایجاد شرایط مناسب برای ترغیب مالکان به حفظ باغ صورت گرفته است.
در ادامه این بیانیه آمده است: یکی از مهمترین برنامه های مدیریت جدید شهرداری، حفظ و احیای مجموعه باغ های شهر شیراز با برنامه ریزی های علمی، اقتصادی و مشارکت صاحبان باغ ها تعریف شده است.
این بیانیه افزوده است: از طرفی مهم ترین شعار شورای پنجم و شهردار منتخب، تثبیت جایگاه شیراز به عنوان شهر سبز پایدار است که لازمه تحقق آن حمایت از رویکردهای حفظ و توسعه باغ ها و جلوگیری از گسترش روند تخریب آنها به بهانه های مختلف است.
در ادامه عنوان شده است: برای تحقق این اهداف افزون بر تعریف راه های پیشگیرانه، زمینه سازی برای بهره مندی اقتصادی صاحبان باغ ها و افزایش رغبت آنها به حفظ باغ، تشکیل مدیریت باغ های گروه یک برای بررسی بیشتر و نظارت دقیق تر بر ساماندهی باغ های حوزه قصردشت که مجموعه شهرداری شیراز آن را صورت داده، نیازمند مشارکت و همدلی شهروندان و صاحبان باغ ها و همراهی رسانه ها نیز هست.

** درخت افکنی به دلیل کاهش میزان باروری
رئیس وقت سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری شهرداری شیراز چند روز بعد از تخریب این باغ ها گفت: ‌قطع درختان به دلیل کاهش باروری درختان میوه و آفت زدگی آنها بوده است و به زودی درخت های میوه جوان جایگزین آن خواهد شد.
سعید معصومی به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: باغ 32 هکتاری گلها از مجموعه باغ های شمال غرب شیراز و در محدوده باغ های قصردشت و بولوار چمران است و درختان میوه ای نظیرانار، انگور و سیب گلاب در این باغ ها وجود داشت.
وی، ضمن اشاره به بهترین زمان میوه دهی این درختان ،این مدت زمان را بین پنج تا 15 سال عنوان و بیان کرد: برای بازدهی اقتصادی بهتر، درختان باید جایگزین و جوان سازی شوند و به این دلیل برای حذف درختان خشک و آلوده اقدام به قطع درختان این محدوده کردیم.
رئیس وقت سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری شهرداری شیراز بیان کرد: متاسفانه در سال های اخیر به سبب کاهش بارندگی و استفاده از روش های آبیاری سنتی و کمبود آب، اغلب درختان خشک شده اند و لطمه زیادی به باغ های شیراز وارد شده است.
معصومی در مورد گلایه های اهالی منصورآباد گفت: شهرداری شیراز به صورت قانونی 32 هکتار از باغ های این محدوده را به طور رسمی تملک و ارزش باغ را به مالکان پرداخت کرده هر چند که بسیاری از این باغداران برای دریافت وجه خود اقدام نکرده اند.

** باغ های قطع شده در اوج ثمردهی بودند
یکی از مالکانی که به گفته خودش بر خلاف میل باطنی اش، باغ خود را به شهرداری شیراز واگذار کرده به خبرنگار ایرنا گفت: تمام درختان این باغ ها که قطع شده اند کم بارور نبودند بلکه در اوج باروری و ثمردهی بودند.
وی که خواست نامش فاش نشود ضمن تاکید بر اینکه این باغ تنها منبع درآمد او و خانواده اش بود، گفت: حدود 6 سال پیش شهرداری شیراز اقدام به خرید برخی از باغ های این محدوده کرد و در ادامه این روند مسئولان شهرداری، مابقی افرادی را که باغ های خود را واگذار نکرده بودند به انواع روش ها و به بهانه های مختلف ناگزیر به فروش باغ های خود به شهرداری کردند.
او اظهار کرد: من از آخرین افرادی بودم که باغ خود را بر خلاف میل باطنی و حتی با گرفتن وکیل، با قیمت کمتر از یک پنجم ارزش واقعی آن به شهرداری واگذار کردم.
وی ادامه داد: منبع درآمد اغلب اهالی این محدوده همین باغ ها بود و با واگذاری این باغ ها و تخریب آنها توسط شهرداری در حال حاضر جمعیت زیادی بیکار و با مشکلات معیشتی مواجه شده اند.
این باغدار سابق ادعا کرد:‌ در گذشته بیش از 30 نفر در باغ من مشغول کار بودند.
حبیب کشاورز یکی دیگر از اهالی این محدوده به ایرنا گفت: شهرداری شیراز حدود 86 هکتار از باغ های محدوده منصورآباد و بولوار چمران را با شیوه های متفاوت و با مجبور کردن مالکان به فروش، به مالکیت خود در آورده است.
وی افزود: شهرداری شیراز از یک ماه گذشته نیز اقدام به تخریب باغ ها و قطع درختان کرده به گونه ای که اکنون از باغ های پُر ثمر و زیبا تنها بیابانی به جا مانده است.
وی ادامه داد: سالانه بیش از 140 هزار تن انار و 200 هزار تن انگور از باغ های این محدوده به بازار روانه می شد که متاسفانه اکنون به بیابانی عظیم تبدیل شده است در صورتی که این محدوده به مثابه ریه های شهر شیراز بود و نباید باغ های آن را تخریب می کردند.
کشاورز بیان کرد: با اقدام شهرداری بیش از 250 نفر که در این محدوده باغدار بودند، هم اینک بیکار شده اند و همچنین بیش از 2 هزار و 500 فرصت شغلی نیز از بین رفته است.

**حریم باغ های شیراز معامله نشود
رئیس گروه تخصصی معماری سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور نیز به خبرنگار ایرنا گفت: حریم استحفاظی باغ ها در شهرها باید به طور جد مدنظر باشد و به هیچ وجه معامله نشود و ضروری است در بولوار چمران شیراز نیز حریم استحفاظی باغ های چمران و قصردشت که باقی مانده ای از هویت طبیعی این شهر است، رعایت شود.
طاهره نصر افزود: باید با جدیت از ساخت برج و هتل های مرتفع در بولوار چمران جلوگیری کرد چون با ایجاد مجتمع های مرتفع در این محدوده جمعیت زیادی در این منطقه ساکن خواهند شد که نیاز به زیرساخت اولیه زندگی دارند و برای تامین این زیرساخت ها باید باغ های این منطقه تخریب تا به ساکنان این برج ها خدمات لازم داده شود و در نتیجه این اقدام عملا بولوار چمران را که یکی از نمادهای طبیعی شیراز برای جذب گردشگر است، نابود خواهد کرد.
وی اضافه کرد: همچنین باد غالب شهر شیراز از جهت شمال غرب به جنوب شرق است که باغ های چمران و قصردشت نیز در جهت شمال غرب قرار دارند و اگر آنها تخریب و ساختمان های بلند مرتبه در این منطقه ایجاد شود عملا ریه های تنفسی کلانشهر شیراز مسدود خواهد شد.
رئیس گروه تخصصی معماری سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور اظهار کرد: متاسفانه گروهی در سایه در کمیسیون مربوط وجود دارد که به راحتی تغییر کاربری در بافت های تاریخی و باغ های قصردشت را می پذیرند و در نهایت هویت تاریخی، فرهنگی و طبیعی این کلانشهر را نابود می کنند.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر حدود 50 درصد از هویت کلانشهر شیراز و سایر شهرهای بزرگ ایران نابود شده است، گفت: معضلی بزرگتر به نام کمیسیون ماده 100 شهرداری ها وجود دارد که متخلفان تنها جریمه آن را پرداخت می کنند و متاسفانه در این کمیسیون قانون خرید و فروش حاکم است و در نتیجه هویت شهرها نابود می شود.
شهروندان شیرازی از مسئولان، شورای شهر پنجم و شهردار جدید شیراز که انسان محوری و نگهداری از هویت شهر شیراز را از جمله اهداف خود عنوان کرده اند، توقع دارند که در مسیر حفظ و حراست از هویت طبیعی و تاریخی این شهر بیش از گذشته کوشا باشند و از باقی مانده میراث این خطه به خوبی حراست و پاسداری کنند.
غرب این شهر تا چند دهه پیش انباشته از باغ و فضای سبز بود که به تدریج جای خود را به شهرک و اتوبان داد.
درختان قطع شده در بولوار چمران و منصور آباد در غرب شیراز قرار داشتند و باد غالب در این شهر از سمت غرب شیراز می وزد و عملا با تخریب باغ های این منطقه و احداث آپارتمان در این محدوده، ریه های تنفسی شیراز مسدود خواهد شد.
اگر چه آمار دقیقی از وسعت پیشین و کنونی باغ های شیراز وجود ندارد ولی حفظ باغ های کنونی که به نظر می رسد وسعتشان سه هزار هکتار است، ضرورت دارد.
شیراز همواره به شهر باغ و گل و بلبل مشهور بوده است که با اقدامات کنونی برای تغییر کاربری باغ ها، این مکان های طبیعی چه بسا جایگاه شان فقط در خاطره ها خواهد بود.
9873 / 1876