وقتی موتور تهران خاموش می شود/ پایان روزهای خوش پایتخت

حدودا 6 ماه از روی کار آمدن مدیریت شهری جدید در تهران می گذرد. شهریور ماه سال جاری بود محمدعلی نجفی با ارائه برنامه هایش برای شهر تهران، از جانب شورای شهر پنجم به عنوان شهردار انتخاب شد. برنامه ای که شعارهای بسیاری درون خود جای داده بود و توقع این می رفت که نجفی در ارائه گزارش عملکرد 100 روزه اش به شورای شهر، گوشه ای از برنامه هایش را عملی کرده و یا لااقل زمینه را برای عملی شدن برنامه هایش مهیا کرده باشد. اما چیزی که همگان شاهد آن بودند، صرفا نقد و کوبیدن شهردار سابق و همکارانش بود که این گزارش انتقادهای بسیاری را از جانب مخالفان و موافقان نجفی به همراه داشت.

یکی از ملاک های اصلی سنجش کیفیت عملکرد شهرداری از نگاه مردم، مسئله رفاه و آسایش است که مورد توجه قرار می گیرد. مردم این توقع را از شهرداری دارند که برای مثال در موضوع ترافیک و آلودگی هوا راه حلی برای شهر تهران اندیشیده شود. یکی از راه حل های برطرف کردن مشکلات شهری، انجام پروژه های عمرانی است که برای بهره برداری آن ها بودجه های کلانی باید در نظر گرفته شود. محمد علی نجفی در اولین مصاحبه های خود در جمع خبرنگاران عنوان کرده بود که قرار نیست پروژه های عمرانی بزرگ در شهر تهران به مانند گذشته تعریف شود و در یکی از برنامه های تلویزیونی عنوان کرده بود که دیگر شهرداری تهران تمایلی به ساخت بزرگراه ندارد. این مصحبه های نجفی با واکنش منتقدان روبرو شد اما اکنون نجفی با چرخشی 180 درجه ای در یکی از مصاحبه هایش گفت: «چه کسی گفته که ساخت پروژه های عمرانی بزرگ در تهران موقف می شود؟»

محمد جواد حق شناس، یکی از اعضای شورای شهر تهران در جلسه ارائه گزارش 100 روزه گفت:« شهرداری تهران دیگر بودجه ای برای توسعه عمرانی شهر ندارد و مردم نباید انتظار ساخت ابر پروژه های عمرانی مانند پل و تونل و بزرگراه را از مجموعه مدیریت شهری داشته باشند.» این صحبت عضو شورای شهر تهران سوال هایی زیادی را ایجاد می کند. این مردم باید چه انتظاری از شورای شهر و شهرداری داشته باشند و آیا مدیریت شهری می تواند به این سادگی از زیر بار مسئولیت خود شانه خالی کند و اگر اعضای شورای شهر و مجموعه شهرداری توانایی مدیریت منابع مالی و همچنین درآمدزایی ندارند، برای چه این مسئولیت مهم را قبول کرده اند؟

محمدعلی نجفی در تاریخ 6 آبان سال جاری در دیدار با مدیران جدید شهرداری تهران گفت: «روش‌ها، سیاست‌ها و برنامه‌ های گذشته دیگر کارساز نیست. با روش‌های گذشته و اتکا به درآمدهای ناپایدار که عمدتاً از طریق فروش تراکم حاصل می‌شود، نمی‌توان شهر را اداره کرد.» از جمله نقد های اساسی نجفی به قالیباف، مسئله تراکم فروشی است. وعده ای که نجفی از همان ابتدا بر روی آن تاکید داشت اما در بودجه سال 97 شهرداری، حساب ویژه ای بر روی آن باز شده است. 3500 میلیارد تومان بودجه شهرداری در سال 97 از محل فروش تراکم صورت گرفته است. شهرداری تهران در بودجه پیشنهادی به شورای شهر، 3800 میلیارد تومان برای فروش تراکم‌ها در نظر گرفته بود که با حذف 300 میلیارد تومان توسط شورای شهر نهایتا 3500 میلیارد تصویب شد. در واقع شهردار تهران برخلاف وعده هایی که پیش از رسیدن به مسند مدیریت شهرداری می داد، خود از همان شیوه و بلکه شدیدتر از گذشته بر روی تراکم فروشی حساب باز کرده است.

2500 میلیارد تومان از درآمد شهرداری در سال آینده نیز از 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده در نظر گرفته شده است. ارزش افزوده شامل ارائه هرگونه خدمات در سطح شهری هستند. همه افرادی که عملیات اقتصادی انجام می دهند اعم از تالارهای عروسی، رستوران و... باید 9 درصد از درآمدهای خود را به عنوان ارزش افزوده پرداخت کنند. تا به اینجا 3500 میلیارد تومان و 2500 میلیارد تومان یعنی 6000 میلیارد تومان از طریق تراکم فروشی و ارزش افزوده درآمد در نظر گرفته شده است. همچنین شهرداری نگاه ویژه ای به جریمه های راهنمایی و رانندگی داشته به نحوی که در چند مدت اخیر شهرداری تلاش زیادی برای تصویب طرح ترافیک دارد و از این قسمت نیز به سبد شهرداری سرمایه اضافه می شود.

مسئله عدم توجه به اتمام پروزه های عمرانی و همچنین طرح های عمرانی جدید در سطح کشور نیز با مشکل روبرو است و در سطح کلان نیز بودجه عمرانی پایین بوده و همین مسئله باعث می شود تا دولت نیز در این زمینه به شهرداری کمک نکند. از طرفی شهرداری تهران در زمینه رایزنی با دولت در زمینه افزایش بودجه سال 97 شهرداری نیز بسیار ضعیف است. در زمان شهردار سابق که دولت و شهرداری از جهت سیاسی همسویی نداشتند، سنگ اندازی های بسیاری از جانب دولت صورت می گرفت اما اکنون که شهرداری و دولت با یکدیگر همسو هستند، مردم این انتظار را دارند که در جهت رفاه شهری اقداماتی انجام شود اما حضور در جلسات هیات دولت تا به اینجا هیچگونه سودی برای بهبود وضعیت نداشته است.

چیزی که اکنون بسیار در چشم است و شهروندان را اذیت می کند، وجود پروژ های ناتمام درسطح شهر است که با توجه به مسائلی که مطرح شد، عزمی برای به اتمام رساندن آن ها دیده نمی شود چه برسد به آن که شهرداری بخواهد پروژه عمرانی جدید نیز برای تهران تعریف کند. از جمله پروژه های ناتمام تهران، پروژه ناتمام پایانه شرق است که 94 درصد آن در زمان شهردار سابق کامل شده است اما از زمان روی کار آمدن شهردار جدید متوقف شده است. پروژه خط 7 مترو، پروژه پل های بزرگراه ارتش و بزرگراه امام علی(ع)، پروژه پل شهید لاجوردی و چندین پروژه دیگر که به حال خود رها شده اند و این مسئله باعث شده است که بسیاری از پیمانکارانی که با شهرداری قرارداد بسته اند متضرر شوند و کارگران نیز چند ماهی است که حقوق دریافت نکرده اند. این که عده ای بر روی کار بیایند و فقط مسئولین قبلی را تخریب کنند، دیگر قابل قبول نیست و برای مردم مشمئز‌‌کننده است. این مسئله نشان می دهد که شهرداری تهران اولویت بندی در جهت خدمت به مردم ندارد و فقط سعی می کند تا مسئولین سابق را تخریب کند و به سیاسی کاری بپردازد.