تغییر راهبرد هسته‌ای آمریکا/ طرح ترامپ برای ساخت نسل جدیدی از سلاح‌های اتمی

اسناد جدید نشان می‌دهند «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا در راهبرد جدید هسته‌ای این کشور نقش گسترده‌ای برای استفاده از سلاح‌های هسته‌ای در پاسخ به «چالش‌های امنیتی» در نظر گرفته و بار دیگر رقابت هسته‌ای مشابه دوران جنگ سرد را در دستور کار قرار داده است.

از سال 1993، به وزارت انرژی آمریکا دستور داده شده برای انجام آزمایش هسته‌ای حسب دستور رئیس‌جمهور، آماده باشد. ترامپ اواخر سال جاری، برای اولین بار به این وزارتخانه ابلاغ کرد برای انجام یک آزمایش هسته‌ای ظرف شش ماه آینده آماده باشد.

مجله «تایم» به نقل از یک مقام در دولت آمریکا نوشته هدفِ چنین آزمایشی، که دولت ترامپ آن را یک «آزمایش ساده» توصیف می‌کند، نه محک زدن سطح آمادگی عملیاتی تسلیحات هسته‌ای آمریکا بلکه «هدفی سیاسی» خواهد بود.

این مقام دولتی و سایر منابع گفته‌اند آزمایش جدید هسته‌ای با هدف هشدار به روسیه، ایران و کره شمالی انجام خواهد شد.

ترامپ هنوز دستور انجام این آزمایش را نداده، اما به نوشته «تایم» حتی بررسی چنین اقدامی توسط کشوری که با پرتاب بمب هسته‌ای روی دو شهر ژاپن در آگوست سال 1945 آغازگر عصر هسته‌ای بوده نمایانگر تغییری تحریک‌آمیز در موضع‌گیری هسته‌ای آمریکا به شمار می‌رود.

دولت ترامپ، بر خلاف سایر دولت‌های آمریکا تصور می‌کند بهترین روش برای کاستن از خطر جنگ هسته‌ای توان تبلیغ روی نابودی دشمنانش است. او یک برنامه 1.2 تریلیون دلاری آمریکا برای متحول کردن کل مجموعه سلاح‌های هسته‌ای این کشور را امضا کرده است.

ترامپ همچنین برای اولین بار بعد از 34 سال، اجازه ساخت یک کلاهک هسته‌ای جدید را صادر کرده است. وی به علاوه بودجه‌ای را برای تحقیقات و توسعه موشک‌های میان‌بُرد در نظر گرفته است.

مجله تایم می‌گوید سلاح جدید در صورتی که آزمایش یا مستقر شود به منزله نقض توافق هسته‌ای 30 ساله‌ای خواهد بود که در دوران جنگ سرد میان روسیه و آمریکا منعقد شده است. علاوه بر این، آمریکا برای اولین بار در حال بررسی سناریوهایی است که به موجب آن به «حملات راهبردی غیرهسته‌ای» پاسخ هسته‌ای داده خواهد شد.

این تغییرات سریع راهبردی با لفاظی‌های هنجارشکن رئیس‌جمهور همراه شده‌اند. دولت‌های قبلی آمریکا همواره تلاش کرده‌اند در سخنرانی‌هایشان از ترسیم دورنمایی برای جنگ هسته‌ای خودداری کنند و به آن اشاره نکنند. بر عکس، ترامپ در چندین نوبت کره شمالی را به حمله هسته‌ای تهدید کرده است.

در سند «بازبینی وضعیت هسته‌ای» که روسای جمهور آمریکا آن را برای مشخص کردن جایگاه سلاح‌های هسته‌ای در راهبرد امنیت ملی این کشور ارائه می‌کنند ترامپ خواستار حرکت به سمت ساخت نسل جدیدی از سلاح‌های هسته‌ای شده است.

آمریکا از زمان جنگ سرد، هیچ سلاح هسته ای تولید نکرده و در توافق با روسیه تلاش کرده به سمت کاهش زرادخانه تسلیحات هسته‌ای خود حرکت کند. پیش‌نویس 64 صفحه‌ای سند «بازبینی وضعیت هسته‌ای» که روزنامه هافینگتون‌پست در ماه ژانویه آن را منتشر کرده به ساخت دو سلاح با قابلیت شلیک از زیردریایی اشاره شده است. یکی از این سلاح‌ها به نحوی خواهد بود که قادر به حمل کلاهک اتمی بوده و قابل استفاده در میادین نبرد خواهد بود.

کلاهک جدید، که یک سلاح هسته‌ای تاکتیکی خواهد بود از موشک‌های سوارشده روی زیردریایی‌ها به سمت نظامیان در حال پیشروی دشمن شلیک خواهد شد. این سلاح با سلاح‌های راهبردی که هدف آنها تخریب مواضع شهری یا اهداف سخت نظامی است تفاوت دارد.

تیم ترامپ معتقد است که آمریکا برای مهار دشمنان و حفظ هم‌آوردی با آنها در عرصه نبرد به زرادخانه سلاح‌های تاکتیکی نیاز دارد. به باور آنها، در صورت بروز جنگ با روسیه یا چین، ارتش آمریکا ممکن است به جای آنکه کل شهرهای انها را با سلاح‌های استراتژیک نابود کند، می‌تواند وارد یک «جنگ هسته‌ای محدود» با آنها شود.

طرح جدید ترامپ، به علاوه، ملاک‌های اولین استفاده از سلاح‌های هسته‌ای را توسعه داده و آمریکا را به سمت واکنش هسته‌ای به «حملات راهبردی غیرهسته‌ای» علیه خودش سوق می‌دهد.

«حملات راهبردی غیرهسته‌ای» تهدیدهایی مانند حمله سایبری به مراکز فرماندهی هسته‌ای و سامانه‌های کنترل آنها یا زیرساخت‌های شهری، اعم از شبکه برق یا سامانه کنترل ترافیک هوایی را شامل می‌شود.

این در حالی است که دولت‌های قبلی آمریکا احتمال استفاده از حملات هسته‌ای به چالش‌ها را به زمانی محدود کرده بودند که کشورهای رقیب از سلاح‌های کشتار جمعی، مانند سلاح‌های شیمیایی و بیولوژیک برای کشتار انبوهی از غیرنظامیان استفاده کنند.

«استفان شوارتز»، کارشناس سلاح‌های هسته‌ای درباره راهبرد جدید هسته‌ای آمریکا می‌گوید نگرانی عمده‌ای که وجود دارد گسترده‌تر شدن چتر هسته‌ای است، به نحوی که «حالا این احتمال‌های غیرکرانه‌ای هم زیر سایه آن چتر قرار گرفته‌اند و آستانه استفاده از سلاح‌های هسته‌ای بسیار پایین‌تر آورده شده است.»

اقدامات جدید ترامپ در زمینه سلاح‌های هسته‌ای که اسناد راهبردی و نشست‌های محرمانه او منعکس شده‌اند با پاسخ‌های مختلفی از سکوت گرفته تا ابراز نگرانی و خشم منجر شده‌اند.