عوامل خطر چیزهایی هستند که باعث ایجاد سرطان در کودکان می شوند. اگر چه این عوامل ریسک سرطان در کودکان را افزایش می دهند، ولی علت مستقیم سرطان نیستند. چه بسا کودکانی هستند که بدون وجود عوامل خطر مبتلا به سرطان می شوند.

 

دکتر جواد غروبی فوق تخصص جراحی اطفال و دانشیار دانشگاه شهید بهشتی گفت: بیماری های ژنتیکی مثل سندرم داون و اختلالات ژنتیکی که به صورت ارثی منتقل می شوند، از جمله عوامل خطر ابتلا به سرطان در کودکان هستند. درمان با اشعه و رادیو تراپی، قرار گرفتن در معرض مواد سمی، استنشاق گاز های سمی وعفونت ها نیز از دیگر عوامل خطر ابتلا به سرطان در کودکان به شمار می روند.  

 

علائم سرطان در کودکان:  

 

کاهش وزن بدون دلیل در کودکان باید جدی تلقی شود. همچنین موارد ذیل می توانند از علائم سرطان در کودکان باشند: سردرد همراه با استفراغ صبحگاهی، تورم ودرد مقاوم استخوانی، مفاصل، پشت و پا ها، وجود توده در شکم، گردن، قفسه سینه، لگن و شانه، افزایش استعداد به خون مردگی و کبودی بدن، خونریزی و بثورات جلدی، وجود عفونت های طولانی، مقاوم و مکرر، تهوع مقاوم یا استفراغ بدون تهوع، رنگ پریدگی و خستگی زود رس، تغییرات دید به صورت ناگهانی و مقاوم، تب های عود کننده یا مقاوم با علت ناشناخته.  

 

اگر والدین یک یا چند تا از این علائم را در کودک خود مشاهده کردند، باید حتما برای بررسی به پزشک معالج خود مراجعه کنند.  

 

اقدامات تشخیصی:  

 

بعد از مراجعه به پزشک با توجه به شرح حال کودک و معاینه بالینی، اقدامات تشخیصی برای یافتن سرطان احتمالی در کودک انجام می گیرد. البته این بررسیها برحسب مکان توده، سن کودک و نوع سرطان متفاوت می باشد. سن و وضعیت بیمار در زمان مراجعه، نوع سرطان، یافته های بالینی و نتایج آزمایشات همراه بیمار در تعیین مسیر درمان نقش جدی ایفا می کنند.  

 

اقدامات تشخیصی شامل انجام آزمایش خون و بیوپسی یا تکه برداری از توده برای تعیین ماهیت پاتولوژیک بافت و نوع سرطان می باشد که معمولا نمونه ای از تومور برداشته شده و شامل همه آن نیست.  

 

کشیدن مایع مغز استخوان و تکه برداری از مغز استخوان یکی دیگر از ابزارهای تشخیصی است. این کار با بی حسی و بی هوشی قابل انجام است و معمولا از استخوان لگن برداشت می شود. کشیدن مایع مغزی نخاعی از طریق ستون فقرات و بررسی های آزمایشگاهی آن از دیگر ابزارها و اقدامات تشخیصی به شمار می آید.  

 

سونوگرافی با توجه به دسترسی راحت و بی خطر بودن آن، از دیگر وسایل تشخیصی در سرطان کودکان بوده، محل ضایعه واندازه آن را نشان می دهد.  

 

CT اسکن با ماده حاجب خوراکی و یا تزریقی از دیگر ابزار های تشخیصی به شمار می رود که بهتر است این کار در مرکز رادیولوژی کودکان صورت بگیرد. تصویر ارائه شده در CT اسکن سه بعدی است و اندازه دقیق تری از قطر تومور و گرفتاری آن را نشان می دهد. به دلیل ساطع شدن اشعه ایکس به میزان زیاد، این اقدام تشخیصی باید تحت نظر مستقیم پزشک متخصص رادیولوژی انجام گیرد.  

 

MRI از دیگر اقدامات تشخیصی است که در تعیین محل تومور و اندازه آن نقش دارد. برای انجام این کار ماده حاجب مخصوص به کار رفته و از میدان مغناطیسی به جای اشعه ایکس استفاده می شود.  

 

ابزار دیگر تشخیصی اسکن PET است که در این اسکن ماده رادیو اکتیو توسط سلول های تومورال جذب شده در نتیجه لوکیشن ومکان آن را هم نشان می دهد.  

 

اسکن ایزوتوپ اقدام دیگر تشخیصی بوده و از گرفتاری ارگان های مختلف مثل ریه، کبد، کلیه، مغز و استخوان اطلاعات می دهد.  

 

درمان:  

 

جراحی:

یکی از اقدامات درمانی است که سعی در برداشتن کامل تومور با حاشیه سالم دارد و البته همیشه این هدف امکان پذیر نیست. عوارض جراحی نیز بستگی به شدت انتشار سرطان، محل و مشی بیولوژیک آن دارد.  

 

کموتراپی یا شیمی درمانی:

از دیگر ابزارهای درمانی در سرطان کودکان است. این داروها سبب مرگ سلول های سرطانی و کاهش تکثیر آنها می شوند. تجویز آن می تواند از طریق وریدی یا داخل رگی بوده و یا از طریق دهانی و خوراکی باشد. عوارض شیمی درمانی شامل خستگی و کوفتگی، افزایش خطر خونریزی، عفونت در کودک، تهوع، استفراغ، کاهش اشتها، ریزش مو و اسهال است. البته با تکمیل و قطع درمان، این عوارض نیز بهبود پیدا می کند.  

 

رادیوتراپی یا اشعه درمانی:

از درمان های دیگربوده و در واقع تابش اشعه X با انرژی بالا است که سبب انهدام سلول های سرطانی می شود. عوارض آن شامل خستگی و کوفتگی بدن، کاهش اشتها، سوختگی های خفیف پوستی و کاهش حرکات روده ای است.  

 

ایمیونوتراپی یا درمان بیولوژیک:

درمان بعدی است که در واقع به وسیله ی ارتقاء و افزایش توان دفاعی کودک در مقابل سرطان، به جنگ با آن می روند.  

 

پیوند مغز استخوان:

روش دیگر درمانی است که پیوند سلول های بنیادی اخذ شده از خود بیمار یا شخص دیگر بوده و با تزریق آن به فرد مبتلا به سرطان بعد از اطمینان داشتن به ریشه کنی سلول های سرطانی در بدن او انجام می شود.