گفت‌وگو با کارگردانی که برای خود دشمن‌تراشی می‌کند

به گزارش پارس ، جلیل سامان در گفت وگو با ایسنا از تلاشش برای تولید سه گانه ای در همین حال و هوا هم گفته که البته ناکام مانده است! تا این کارگردان نتواند تکلیفش را با تاریخ، آدم ها و شخصیت ها روشن کند.

او شرایط این روزهای تلویزیون را هم نقد کرد و گفت: مشکل تلویزیون، مسائل مالی نیست. خیلی وقت ها هست که پول هست اما مدیریت و نظارت درستی بر آن نیست. او با صراحت می گوید بودجه در سازمان صداوسیما خراب می شود اما اذعان می کند که می داند با چنین نقدهایی برای خودش دشمن تراشی می کند.

کارگردان « پروانه» از سختی های تولید این سریال هم گفت؛ سریالی که نه معاصر است، نه یک سریال تاریخی که در شهرک های سینمایی فیلمبرداری شود.

همین است که یک سکانس تهران قدیم در شلوغی امروز خیابان های تهران، صبح تا شب وقت می گیرد تا گروه تولید با برخی ناملایمات از سوی همشهریانمان هم مواجه شوند. کسانی که گاه الفاظ تندی به کار می برند و کار سخت تولید را سخت تر می کنند. هر چند جلیل سامان تلاش می کند با این گروه هم با ملایمت برخورد کند و می گوید: این ها مردمی هستند که ما زندگی شان را به هم ریخته ایم.

*** سه گانه ای که ناکام ماند

جلیل سامان در ابتدای این گفت وگو درباره ی این که آیا قصد داشته با « ارمغان تاریکی» ، « پروانه» و یک سریال دیگر، سه گانه ای را درباره حوادث منجر به انقلاب تولید کند؟ گفت: این خیال را داشتم؛ یعنی دوست داشتم که کار سومی هم وجود داشته باشد که تکلیفمان را بیشتر با تاریخ، آدم ها و شخصیت ها حل کنیم؛ منتهی فکر می کنم دیگر شرایطش وجود ندارد.

او ادامه داد: شرایطی در حال حاضر وجود دارد و فشارهای عجیب و غریبی در برخی موارد به ما می آید که همیشه هم به خاطر مسایل مالی نیست. الان نه تنها تلویزیون، بلکه هیچ سازمان و ارگانی پول ندارد و ما باید در کارهایمان خیلی خیلی سختی بکشیم. اما وقتی هم هست که این شرایط وجود ندارد یعنی سازمان پول دارد اما باز هم مشکلات حل نمی شود. من در « ارمغان تاریکی» هم سختی ها و مشکلاتی داشتم که صرفا مشکلات مالی نبود.

*** هیچ وقت پول ویژه نگرفتیم

این کارگردان تاکید کرد: وقتی کار « پروانه» را شروع کردیم، تلویزیون پول داشت. اما برآوردی که شد، برآورد واقع بینانه ای نبود. ما یک کار تاریخی می سازیم. من تعریف هایی مثل الف و الف ویژه را خیلی قبول ندارم. اما در هر کاری که انجام می دهیم چه تاریخی چه معاصر باشد تمام تلاشمان را می کنیم که خوب بسازیم. پول ویژه هم هیچ وقت نگرفتیم. اما سعی می کنیم کار ویژه ای بسازیم.

او سپس اشاره ای هم به ساخت سریال های تاریخی تلویزیون داشت و گفت: یک موقع کاری داریم که مربوط به ۲۰۰ سال پیش ۷۰۰ سال پیش یا ۱۰۰۰ سال پیش می شود. هر چه دورتر می شویم اطلاعات بیننده از آن زمان کمتر است؛ هر چه اطلاعات بیننده کمتر باشد، خاطره ای از آن زمان ندارد و اگر بگوییم در آن زمان پوشش و شرایط چگونه بوده، حتی اگر اشکلاتی هم وجود داشته باشد اما در حد معقول باشد، بیننده می پذیرد؛ مثلا اگر کلاهی طراحی کنید که در کلیتش درست باشد بیننده می پذیرد. اما این که آرم روی کلاه چه بوده باشد، فایده ای برای مخاطب ندارد. کسی دقیق نمی داند آرم روی کلاه قزاق ها چه بوده است اما همه ی کسانی که پای تلویزیون هستند، یک برادر خواهر، پدر یا مادر دارند که در آن دوره - سال ۵۴ - بوده اند یا خودشان آن دوره را تجربه کرده اند؛ نه تنها تجربه کرده اند بلکه فیلم درباره ی آن دوره زیاد است. همین دهه فجر فیلم های زیادی پخش می شود که از راهپیمایی در خیابان ها بوده و مردم آدم ها، لباس ها، پوشش ها را می بینید.

*** « پروانه» را من به تلویزیون سفارش دادم

جلیل سامان یکی دیگر از دلیل کنار گذاشتن فصل سوم این سه گانه را برخورد سطحی برخی رسانه ها دانست و گفت: برخی رسانه ها به شدت سطحی برخورد می کنندY مثلا به بازیگران زنگ می کنند که چرا شما در کار سفارشی سامان بازی کرده اید. در حالی که این سفارش من به سازمان بود، من در طول عمرم حتی یک کار سفارشی انجام ندادم. فقط تیزر تبلیغاتی یک ساختمان بود، که من تیزری ساختم و خوب هم فروخت ولی هیچ کاری را نساختم و ننوشتم که سفارش جایی باشد؛ « ارمغان تاریکی» سفارش خودم بود. اصلا فضای سیاسی نداشت منتهی قصه من می طلبید که در چنین بستری باشد.

او در پاسخ به این پرسش که آیا « پروانه» هم بستر سیاسی دارد، تصریح کرد: به تعریف آدم هایی که به شکل عوامانه نگاه می کنند، این کار هم بستر سیاسی دارد. سیاست است که به ما می گوید باید چه کار کنیم که آینده خودمان، خانواده، سرزمین و جامعه مان دچار اشکال نشود. اگر بخواهیم پز این را بدهیم که من سیاسی نیستم، غلط است. با این وجود می گویم، « پروانه» فقط یک قصه است که سیاسی نیست.

*** چرا این فضا را دوست دارم؟

کارگردان سریال « پروانه» درباره ی علاقه اش به فضای سریال هایی مثل « پروانه» و « ارمغان تاریکی» هم توضیح داد: این کار سختی های زیادی دارد و برای تک تک پلان هایش سختی کشیدیم ولی چرا من این فضا را دوست دارم؟ به این خاطر است که خیلی از داستان ها در موقعیت خاص بهتر نتیجه می دهند.

او از « ارمغان تاریکی» مثال زد و گفت: یک مثال از « ارمغان تاریکی» می زنم، طرحی درباره یک جانباز بود که صورت همسرش بر اثر انفجار آبگرمکن می سوزد اما دوست ندارد شوهرش صورت او را ببیند. شوهر به خاطر این که او زجر نکشد، تا آخر عمر، خودش را به کوری می زند؛ از یک جانیاز یا روحانی بعید نیست همچنین کاری بکند. اما زمانی از لحاظ دراماتیک، قصه زیباتر است که تصمیم آدم ها موجب یک کار شود. انفجار آبگرمکن یک مساله کاملا اتفاقی است ولی اسید پاشیدن، انتخاب آدم هاست. اما بعد به این نتیجه رسیدیم که یک ازدواج باشد که دو طرف یکدیگر را اصلا دوست نداشته باشند. پس قصه ما شد ازدواج تشکیلاتی؛ ازدواج تشکیلاتی کجا بود؟ در سازمان مجاهدین.

*** اولویت تلویزیون با کارهایی است که فورس پخش داشته باشند

سامان ادامه داد: قصه ی سازمان مجاهدین، این طور وارد داستان شد در صورتی که طرحی که مصوب شده بود، اسم سازمان مجاهدین در آن نبود. وقتی که فیلمنامه آماده شد و آن را خواندند، گفتند چقدر خوب است که برای دهه ی فجر آماده شود و من پذیرفتم چون وقتی کاری فورس پخش داشته باشد، سازمان اقساطش را به موقع می دهد و تعهد هم می دهد که به موقع پخشش کند ولی کارهایی که الان در حال تولید هستند و فورس زمانی ندارند متوقف شده اند. اولویت با کارهایی است که فورس زمانی دارند.

این کارگردان و نویسنده، تاکید کرد: هر قصه ای به بستر خاصی احتیاج دارد. اگر من این بستر را انتخاب کردم به خاطر این بود که قصه می طلبد این اتفاق برایش بیفتد و در همین قصه، هر زمان دیگری بگذارم، تاریخ غلطی بود.

*** بعضی از مدیران سازمان، این کاره نیستند

او در بخش دیگری از این گفت وگو در پاسخ به پرسشی درباره مشکل بودجه و تاثیر آن بر تولید برنامه ها، گفت: من می گویم حتی اگر بودجه باشد، خراب می شود؛ یعنی پول در سازمان خراب می شود. خیلی از کارهایی که ساخته شده و یا پخش شده، با این که بودجه خوبی صرفش شده، کارهای خوبی نشده است. مشکل مدیریتی همچنان در سازمان وجود دارد.

جلیل سامان ادامه داد: مشکلی در مدیریت کشور ما وجود دارد این است که انتخاب ها، انتخاب های سیاسی است؛ یعنی اگر مدیری برای کاری انتخاب می شود، قبل از این که توانایی اش اثبات شده باشد، تعهدش به ان جناح خاص اثبات شده است. بعضی از آدم هایی که برای شبکه ها، گروه هایی مختلف، بخش های نظارتی مختلف، انتخاب می شوند آدم های سیاسی هستند که این کاره نیستند؛ البته باید آقای تخشید (مدیر گروه سریال شبکه سه) را استثنا کنم. وقتی این کاره نباشی، قصه را نمی فهمی، داستان را نمی فهمی، فیلمنامه را نمی فهمی و کارگردان خوب و بد را نمی توانی تشخیص بدهی.

او سپس برخی مشکلات دیگر هم اشاره و عنوان کرد: اما یک سری چیزهای دیگر هم هست که از نظر واقع گرایی بر کار تاثیر می گذارد؛ مثلا سال ۵۴ خیلی ها حجاب نداشتند. ولی نمی شود گفت بگذار دختران بدون حجاب باشند تا ما فیلم مان را بسازیم. اما من راهکاری برای آن دارم. که انشالله نتیجه را خواهید دید.

*** کارگردانی که برای خودش دشمن تراشی می کند

جلیل سامان در پایان این گفت وگو اذعان کرد: من البته این روزها با همین نقدهای ملایمم برای خودم خیلی دشمن تراشی کرده ام اما امیدوارم به کسی برنخورد؛ گاهی هم تکانه ای لازم است برای تجدید نظر.

******

به گزارش ایسنا، سریال پروانه به کارگردانی جلیل سامان و تهیه کنندگی منصور سهراب پور هر شب ساعت ۲۰ و ۴۵ دقیقه از شبکه سه پخش می شود.

حامد کمیلی، با معرفی سارا بهرامی، نیما رئیسی، مهدی سلوکی، قطب الدین صادقی، هدایت هاشمی، شهرام عبدلی، فرشید نوابی، سپیده خداوردی و الهام چرخنده از بازیگران این مجموعه هستند.

مدیرتصویربرداری « پروانه» محمد افسری است، صدابرداری را محمد جواد مقدس بر عهده دارد، طراح گریم جلال الدین معیریان است، جانشین تولید عباس نصرالله، مدیر تدارکات مهدی کرمی، دستیار اول کارگردان امیر سلیمانی و برنامه ریز سید بهمن حسینی است. تدوین « پروانه» را رضا بهارانگیز برعهده گرفته و منشی صحنه آن آتوسا شاسیاه است.

جلیل سامان کارگردانی مجموعه « ارمغان تاریکی» را در کارنامه دارد و فیلم سینمایی « وقت بودن» به کارگردانی او هنوز اکران نشده است.