افزایش قیمت بلیت موزه‌ها استراتژی می‌خواهد

به گزارش پارس ، رییس پیشین کمیته ی ملی موزه های ایران (ایکوم) در گفت وگو با ایسنا، طرح افزایش قیمت بلیت موزه ها را طرحی ناقص دانست که برنامه ریزی مناسبی برای اجرایی کردن آن نشده است و اظهار کرد: هرچند تغییر و افزایش قیمت بلیت موزه ها حرکتی درست است که باید انجام می شد، اما این اقدام باید با یک استراتژی کامل و برنامه ریزی مدون صورت می گرفت، چون با این کار موسسات، نهادها و گروه های مختلف درگیر می شوند. به همین دلیل، معتقدم باید استراتژی ها تقویت شوند تا برآیند این اقدام به افزایش درآمد، کاهش آسیب به بناها و موزه ها و افزایش یا کاهش ورود گردشگر در مناطق حساس و غیرحساس منجر شود.

وی تغییر قیمت ورودی موزه ها در جذب یا دفع خانواده ها به بناهای تاریخی را بی تأثیر دانست و بیان کرد: در نوروز ۹۲، با وجود گران شدن قیمت ورودی موزه ها، کاخ - موزه ی سعدآباد بیشترین میزان بازیدکنندگان را داشت. بنابراین فقط با گران یا ارزان شدن قیمت ها تعداد بازدیدکنندگان تحت تأثیر قرار نمی گیرد و جذابیت ها و شاخصه ها در این مسأله نقش مهمی دارند.

او اصفهان را از این قاعده مستثنی دانست و افزود: کاهش بازدید از بناها و فضاهای موزه یی در اصفهان به دلیل افزایش قیمت ورودی نیست، بلکه دلیل آن خشک شدن زاینده رود است که محور اصلی تاریخ و هویت شهر را تشکیل می دهد.

حداکثر ظرفیت بناهای تاریخی برای ورود گردشگران باید ارزیابی شود

این عضو هیأت اجرایی ایکوم ایران همچنین با اشاره به رفتار و میزان حضور گردشگران در بناها و موزه های تاریخی کشور گفت: در قدم نخست باید حداکثر ظرفیت فضاها و بناهای تاریخی در کشور برای ورود گردشگران ارزیابی شود. به عنوان مثال اگر در یک روز بیشتر از ۱۰۰ نفر از یک مکان تاریخی خاص دیدن کنند، احتمال وارد شدن آسیب به آن وجود دارد. بنابراین باید این نوع رفتارها بررسی شوند تا حداکثرها و حداقل ها مشخص شوند و برای هر نوع فضا و موزه ای، بازدید کنندگان از نظر سن و تحصیلات دسته بندی شوند.

وی ادامه داد: وقتی یک گردشگر خارجی از طریق تور وارد کشور می شود و از بنایی تاریخی دیدن می کند و هزینه ی ورود بیشتری را پرداخت می کند، این برای ما اهمیت دارد که آن گردشگر از بیشتر بناهای تاریخی دیدن کند. در بسیاری از موزه ها مانند لور، جمعه ی اول هر ماه بازدید برای همه ی مردم رایگان است، اما نه به این معنی که تعداد زیادی بازدیدکننده با یکدیگر به موزه وارد شوند و احتمال وارد شدن آسیب افزایش یابد. به عنوان مثال، در نوروز امسال حدود ۴۰هزار گردشگر از سعدآباد دیدن کردند، در حالی که حضور این تعداد بازدیدکننده در این مدت زمانی کم برای سعدآباد مناسب نیست یا تخت جمشید مجموعه ای است که در صورت افزایش تعداد بازدیدکنندگان آسیب می بیند.

او با تأکید بر این که هنوز هیچ دسته بندی ای برای وارد شدن گروه های مختلف گردشگر به نسبت سن و تحصیلات به بناهای تاریخی انجام نشده است، گفت: تجربه به این مسأله کمک می کند؛ برخی چیزها، ماتریس دارند، ورود گردشگر به بناهای تاریخی نیز ماتریس دارد. تعداد، کیفیت، فضا و… ماتریس میزان ورود گردشگر به فضای تاریخی هستند که به کیفیت موزه و فضاهای تاریخی نیز بستگی دارد.

محیط طباطبایی با تأکید بر این که موزه ها را از وضعیت کلی فرهنگ جامعه نمی توان متمایز کرد، افزود: کاهش خرید کتاب یا رفتن مردم به سینما بر میزان استقبال گردشگران از موزه ها نیز تأثیرگذار است.

بازدید از موزه ها در برنامه ی درسی قرار گیرد

این عضو هیأت اجرایی کمیته ی ملی موزه های ایران حضور اقشار مختلف در موزه های کشور را قابل بررسی دانست و اظهار کرد: اگر در نظر بگیریم که بزرگ ترین قشر بازدیدکننده از موزه ها مانند سال های گذشته، دانش آموزان هستند، به یک طرح جامع برای حضور آن ها در موزه ها نیاز داریم. وزارت آموزش و پرورش باید در برنامه های درسی، بازدید از موزه را قرار دهد و چنین کلاسی هم مانند دیگر درس های مدرسه نباید بیشتر از دو ساعت زمان ببرد. در واقع بازدید از این گونه فضاها باید به زمانی موکول شود که دانش آموز قدرت جذب معانی و مفاهیم را دارد، ولی اگر بازدید بیش از این زمان باشد، موجب خستگی می شود. نخستین باری که دانش آموزان با دوره ی هخامنشی آشنا می شوند در مقطع چهارم ابتدایی است و مناسب است که همان زمان با فضاهایی که به این دوره ی تاریخی متعلق اند آشنا شوند.

وی متولی طرح ریزی این گونه برنامه ها را سازمان میراث فرهنگی و گردشگری دانست و گفت: این اقدام باید به عنوان یک برنامه ی ملی مد نظر قرار گیرد و راهکاری استراتژیک با همکاری نهادهایی مانند آموزش و پرورش و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای آن تبیین و تدوین شود تا براساس آن، حفاظت و معرفی بنا، افزایش ورود گردشگران خارجی و حتا افزایش قیمت بلیت موزه ها اجرایی شود.

رییس پیشین ایکوم ایران تأکید کرد: در برنامه ی بازدید از موزه ها باید به نقطه ای برسیم که گردشگر بعد از بازدید از موزه، تغییر و تحول را بین زمان ورود و خروجش احساس کند.

محیط طباطبایی موزه ها را عالی ترین سطح در میان موسسه های فرهنگی دانست و ادامه داد: طبیعی است که از نظر کمیت، موزه ها با ورزشگاه ها و سینماها قابل مقایسه نباشند، آمار بازدید از این فضاها نشان دهنده ی کیفیت موزه هاست، چون بازدید از موزه یک شاخص فرهنگی است که در ارتباط با همه ی شاخص های دیگر، بیانگر وضعیت و حال و روز فرهنگ یک جامعه است.

او برنامه ریزی برای یکسری برنامه های بازدید رایگان از موزه ها و فضاهای تاریخی را برای اقشار مختلف مانند دانشجویان یا خبرنگاران از جمله برنامه هایی دانست که سازمان میراث فرهنگی و گردشگری را در رسیدن به اهداف خود مانند معرفی و توجه به موزه ها و بیشتر شدن درآمدها کمک می کند و باعث توسعه ی فعالیت ها می شود.

درآمد موزه ها به خود آن ها برگردانده شود نه خزانه ی کشور

محیط طباطبایی همچنین درآمد موزه ها و بناهای تاریخی را بهترین کمک برای این گونه بناها ارزیابی و اظهار کرد: براساس مصوبه ی هیأت دولت در سال ۱۳۴۳، درآمد حاصل از فروش بلیت موزه ها به عنوان یک درآمد اختصاصی باید به خود موزه ها بازگردانده می شد و به خزانه ی کشور واریز نمی شد، اما از سال ۱۳۸۳ این درآمد که کمترین کمک به موزه ها بود، به خزانه ی کشور وارد می شود و قابل برگشت نیست. این درآمد برای تشویق کسانی که در موزه ها کار می کنند بسیار مفید بود.

او با اشاره به این که در گذشته در بخش معاونت معرفی سازمان میراث فرهنگی فعالیت کرده است، گفت: در آن زمان، همه ی هزینه های برگزاری برنامه های روز جهانی موزه و هفته ی میراث فرهنگی از محل درآمد حاصل از فروش بلیت موزه ها تأمین می شد و اگر این درآمد نبود با مشکل روبه رو می شدیم.

محیط طباطبایی برگشت درآمد موزه ها به خود موزه ها را تنها راه حل برخی مشکلات کنونی دانست.