همه دردسرهای" درد" کشیدن!

به گزارش پارس ، به نقل ازایسنا، تا جایی از بدنمان درد می گیرد با یک قرص سروته اش را هم می آوریم و اگر دوست یا همکارمان از سردرد یا دندان درد شکایت کند، به او هم پیشنهاد می دهیم. گاهی نوع قرص را هم تعیین می کنیم و ممکن است گفته یا شنیده باشیم: « این یکی رو امتحان کن خیلی قویه! فیل و میندازه، چه برسه به تو! »

برخی از ما آنقدر استامینوفن و بروفن و آسپرین و… استفاده کرده ایم که دیگر هیچ کدام رویمان اثر نمی گذارند و مجبور می شویم دو یا سه قرص را با هم استفاده کنیم. اما کمتر کسی پیدا می شود که مکانیسم عملکردی داروهای مسکن را بداند و با آگاهی کامل از آنها استفاده کند. فقط شنیده ایم که فلان مسکن کبد را از بین می برد یا آن یکی معده را.

  تاکنون آمار دقیقی از نوع و میزان پرمصرف ترین داروهای مسکن مورد استفاده توسط ایرانیان ازسوی مراجع رسمی منتشر نشده است. البته دکتر کوچک دبیر انجمن بررسی و مطالعه درد ایران سال گذشته و در گفت و گویی که با این خبرگزاری داشت، میزان مصرف سالانه استامینوفن کدئین را به عنوان یکی از پرمصرف ترین داروهای مسکن در کشور و با توجه به جمعیت ۸۰ میلیونی ایران، بیش از ۱۰ تن اعلام کرده و می گوید: این در حالی است که در کشورهایی با جمعیت مشابه، این آمار حدود ۸۰۰ هزار کیلوگرم بوده که نشان دهنده الگوی مصرف ناصحیح دارو در ایران است.

علیرغم اینکه" تجویز و مصرف منطقی دارو" طی چند سال اخیر مورد توجه قرار گرفته و به گفته مسئولان کمیته کشوری مصرف منطقی دارو اقداماتی در راستای فرهنگسازی در دست انجام است، آمار مصرف بی رویه دارو بویژه مسکن ها همچنان بالاست و به اذعان کارشناسان امر که ذکر آن در بالا رفت، مبین وجود الگوی مصرف ناصحیح دارو در کشور است.

در کنار تحمیل هزینه های اقتصادی، وجود عوارض جسمانی و روانی ناشی از مصرف نابجای داروهای مسکن بیش از هرچیز دیگری مهم به نظر می رسد. در همین راستا دکتر ناصر ابراهیمی دریانی، فوق تخصص گوارش هم بروز ناراحتی های کلیوی، کبدی و خونریزی های گوارشی را از عوارض مصرف خودسرانه داروهای مسکن می داند و می گوید: مصرف مسکن یکی از علل مهم خونریزی های گوارشی، بویژه در افراد میانسال است.

دکتر الهام قهرمانی که یک پزشک داروساز است به مراجعه کنندگان به داروخانه ها هشدار می دهد که مصرف این مسکن ها با داروهای دیگر تداخل نداشته باشد.

وی می افزاید: مردم دقت داشته باشند که گاهی مسکن ها با آنتی بیوتیک ها تداخل پیدا می کنند. همچنین ممکن است مسکنی برای درد خاص یک بیمار، اندیکاسیون مصرف نداشته باشد. مثلا شما معده درد داشته باشید و دارویی را بگیرید که مربوط به درمان درد معده نباشد.

این داروساز با اشاره به عدم آگاهی کافی برخی مردم نسبت به عوارض این مسکن ها، تصریح می کند: عمده ترین عارضه مصرف داروهای مسکن، مشکلات گوارشی است. پیش می آید که بیمار مدتی پس از مصرف مسکن دچار خونریزی گوارشی می شود.

قهرمانی اضافه می کند: علاوه بر این برخی افراد، مسکن هایی را که مصرف می کنند، به دیگران هم پیشنهاد می دهند. این اتفاق مدتی قبل درباره ژلوفن هم افتاد. در صورتی که باید درباره اندیکاسیون مصرف آن سوال کرد. به عنوان مثال ژلوفن برای کسانی که زخم معده و سایر ناراحتی های گوارشی دارند نباید به راحتی مورد استفاده قرار بگیرد. همچنین معده فرد بایستی به هنگام مصرف مسکن ها پر باشد.

مسکن بر هر درد بی درمان دوا هست! نیست؟

مسکن ها، داروهای ضد دردی هستند که برای کنترل دردهای معمولی و روزمره ای که مردم دارند استفاده می شود و از طریق مراجعه به داروخانه به راحتی قابل تهیه هستند. اما این پرسش در ذهن تداعی می شود که آیا مردم به عنوان شهروندان عادی مجازند داروهای ضد دردی چون استامینوفن، بروفن و دیکلوفناک را تهیه و از آن برای دردهای ساده ای مانند سردرد، کمردرد یا دردهای دوران قاعدگی استفاده کنند؟

پاسخ این پرسش را دبیر انجمن بررسی و مطالعه درد می دهد: این حق برای همه مردم محفوظ است که داروهای O. T. C را از داروخانه ها تهیه کرده و مورد استفاده قرار دهند. اما اگر شخصی به یک درد تکرارشونده چون سردرد که به دنبال استرس رخ می دهد مبتلا شود و این درد به کمک مسکن های معمولی که همیشه استفاده می کرده است کنترل نشود و ۴۸ ساعت به طول بیانجامد، حتما باید به پزشک مراجعه کرده و مصرف داروهای ضد درد ساده را بیش از دو روز ادامه ندهد.

دکتر کوچک ادامه می دهد: متاسفانه مردم عادت کرده اند زمانی که درد دارند، بدون نسخه دارو تهیه و مصرف آن را ادامه دهند و در مواردی حتی به فرزندان خود نیز بدهند.

دردهایی که نباید کشید!

دبیر انجمن بررسی و مطالعه درد در ایران در پاسخ به این پرسش که آیا هر مسکنی را برای هر دردی می توان مورد استفاده قرار داد، عنوان می کند: برخی دردها نظیر دردهای شکمی که فرد هیچ گونه تجربه ای در مورد علت بروز آن ندارد و برای اولین بار تظاهر یافته اند، دردهایی نیستند که فرد برای درمانشان به سراغ مسکن ها برود.

وی اضافه می کند: معمولا می توان مسکن هایی چون استامینوفن را برای دردهای ساده که پیچیدگی خاصی نداشته و تکرار شونده هستند و سال هاست که بیمار با آن سر و کار دارد، مورد استفاده قرار داد. اما برای هر دردی نباید ابتدا از مسکن ها استفاده کرد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دردهای فوری، ناگهانی یا حاد مثل دندان درد شدید، یک درد شکم ناگهانی یا درد در قفسه سینه را به منزله علامت های خطری که نباید دست کم گرفته شوند دانسته و اظهار می کند: بیمار نباید این دردها را تحمل نکند. اما به هنگام تشدید دردهای کهنه و مزمن می توان از مسکن های معمولی استفاده کرد.

داروهای ممنوعه و این همه طرفدار!

در جست و جوی مقصر: مردم یا صاحبان داروخانه ها؟

  علاوه بر ضرورت آشنایی با داروهای مسکن که همیشه در دسترس هستند، خوب است قواعد فروش این گروه از داروها توسط داروخانه ها را نیز بدانیم و با ماجرای" مسکن ها" آگاهانه برخورد کنیم تا رنج عوارض ناشی از مصرف نابجای آن را بر بدن خود تحمیل نکنیم.

دکتر الهام قهرمانی در این باره بیشتر توضیح می دهد: یک دکتر داروساز می تواند داروهای O. T. C را بدون احتیاج به نسخه به افرادی که به داروخانه مراجعه می کنند، عرضه کند، اما متاسفانه داروهای زیادی در کشور ما در غالب O. T. C عرضه می شوند که در فهرست داروهای O. T. C قرار ندارند.

وی ادامه می دهد: مردم ما بسیار راحت به داروخانه می روند و مدعی هستند که داروهای تزریقی را هم باید بدون نسخه دریافت کنند. البته داروسازان با این موضوع مخالفت می کنند، مگر آنکه اشخاص حاضر در داروخانه، دکتر داروساز نباشند. در مواردی ممکن است مسئول خرید یا نسخه پیچ در زمان عدم حضور مسئول فنی این خطا را مرتکب شوند.

وی می افزاید: بسیاری اوقات پیش می آید که بیمار آموکسی سیلین می خواهد در حالی که آنتی بیوتیک ها در فهرست O. T. C قرار ندارند و برخی بیماران خود را مدعی می دانند که می توانند این دارو را دریافت کنند و تاسف آور است که اغلب هم در قبال مقاومت ها، پرخاشگری می کنند.

قهرمانی با تاکید بر اینکه داروهای O. T. C محدودیت عرضه دارند می گوید: البته باید قبل از دادن هر داروی O. T. C حتی داروهای پیش پا افتاده، سابقه بیماری و علت استفاده از آن سوال شود. تا اگر بیمار مسیر اشتباه را می رود دکتر داروساز او را هدایت کند.

مردم صبوری کنند، داروخانه دارها حوصله!

این داروساز ضمن توصیه به داروسازان برای صرف وقت بیشتر با بیمار می گوید: داروخانه ها بسیار شلوغ هستند و برخی بیماران به قدری در مطب پزشک معطل مانده اند که دیگر صبر و حوصله ندارند و می خواهند هر چه زودتر دارویشان را بگیرند و بروند.

وی ادامه می دهد: البته لازم است بیماران هم به هنگام مراجعه به داروخانه صبور باشند، با روی باز به داروخانه بیایند و هر دارویی را که اطرافیان پیشنهاد می دهند، به راحتی خریداری نکنند.