شاعری که مبدع نان سنگک بود

به گزارش پارس ، به نقل ازایسنا، علامه محمد بن حسین عاملی معروف به « شیخ بهایی» ، عالم و دانشمند مشهور قرن دهم و یازدهم هجری بود که در علوم فلسفه، منطق و ریاضیات تبحر داشت. او از علمای جامعی بود که به مهم ترین علوم زمان خود آگاهی داشت و حدود ۹۵ کتاب و رساله در زمینه ی سیاست، حدیث، ریاضیات، اخلاق، نجوم، عرفان، فقه، مهندسی، هنر و فیزیک تألیف کرد.

محمد در سال ۹۲۵ شمسی در بعلبک (لبنان امروزی) متولد شد و کودکی خود را در منطقه ی شیعه نشین" جبل عامل" گذراند؛ شهری که پس از تسلط ترکان سلجوقی که مدعی دفاع از تسنن و خلافت عباسیان بودند، دیگر جای ماندن نبود و باعث شد او همراه خانواده اش در ۱۳ سالگی به ایران مهاجرت کند و در قزوین که آن زمان پایخت شاه طهماسب صفوی و مرکز اجتماع دانشمندان شیعه بود، زندگی خود را ادامه دهد.

رسمیت یافتن تشیع در ایران و حمایت سیاسی و قدرتمند صفویان از این مذهب باعث شد از حضور عالمان دینی در جهت ترویج و تعلیم آموزه های مکتب تشیع استفاده شود. عزالدین حسین عاملی پدر شیخ بهایی هم که از دانشمندان شیعه و از شاگردان شهید ثانی بود، به شیخ الاسلامی قزوین منصوب شد. محمد نیز آموزه های دینی خود را در کنار پدر گسترش داد. شیخ بهایی در سال ۹۹۶ هجری قمری به سمت شیخ الاسلامی اصفهان، پایتخت جدید شاه عباس اول، تعیین شد و تا زمان وفاتش این منصب را برعهده داشت.

میانه روی و تعادل شیخ بهایی در مواجهه با دین و حکومت باعث شده بود که به رغم تلاش های او برای اثبات حقانیت تشیع، عده ای او را سنی مذهب و یا حتا زرتشتی بدانند.

شیخ بهایی را در ایران به عنوان یک مهندس و معمار نیز می شناسند. معماری مسجد امام در اصفهان، تقسیم آب زاینده رود، مهندسی حصار نجف و ابداع نان سنگک از مهم ترین کارهای او بود. شیخ همچنین با تعیین اوقات شبانه روز از روی سایه ی آفتاب و تعیین سمت قبله ی مسجد امام به یکی از مهم ترین و قدیمی ترین اختلافات دانشمندان عصر خود پایان داد. بناهای کم نظیر اصفهان که معماران در ساخت و ساز آن از همفکری شیخ بهایی بهره مند شده اند، نیز از دیگر کارهای مهندسی اوست که کتیبه های مساجد اصفهان، پل الله وردی خان (سی وسه پل) ، پل خواجو، چهارباغ، میدان نقش جهان و مسجد شیخ لطف الله از این جمله اند.

شیخ بهایی از کسانی است که تألیفات متعددی در علوم مختلف داشته و دارای شخصیت ادبی برجسته ای است. « کشکول» شیخ بهایی از آثار معروف اوست. منظومه های « نان و حلوا» و « شیر و شکر» هم از مهم ترین شعرهای اوست.

از مهم ترین کتاب های شیخ بهایی به نثر، کتاب « جامع عباسی» است که به دستور شاه عباس اول نگاشته شده است. این کتاب برآیند خط مشی مذهبی دولت صفوی و اداره و اجرای امور سیاسی - مذهبی در زمان شاه عباس اول است. البته شیخ قبل از به پایان رساندن کتاب از دنیا رفت و شاگردش، نظام الدین ساوجی، کار تکمیل و نگارش آن را برعهده گرفت. « مفتاح الفلاح» ، « حبل المتین» و « حدائق الصالحین» هم از دیگر تألیفات این نویسنده و فقیه است.

ملاصدرای شیرازی و ملا محسن فیض کاشانی از معروف ترین شاگردان بهایی بودند که در بیش تر اندیشه ها و تألیفات خود از او تاثیر گرفته اند.

شیخ بهایی در سال ۱۰۰۰ هجری شمسی در اصفهان درگذشت. پیکر او مطابق وصیت خودش، به خراسان برده و در کنار آرامگاه امام هشتم (ع) به خاک سپرده شد. به گفته ی مورخان، بیش از ۵۰هزار نفر از مردم اصفهان در تشییع جنازه ی او شرکت کردند و ملا محمدتقی مجلسی بر پیکر او نماز خواند.

یونسکو به پاس خدمات شیخ بهایی در علم ستاره شناسی، سال ۲۰۰۹ را به نام او، سال « نجوم و شیخ بهایی» نام گذاری کرد.