ماجرای میتینگ‌های تلگرامی چیست؟

در ذیل این گزارش،کارشناسان و صاحب نظران اجتماعی به چرایی شیوع و بروز چنین قرارها و فراخوان هایی می پردازند،موضوعی که بعضا شاهد بوده ایم در برخی پارک های تهران و کرج و با موضوعاتی خاص همچون آب بازی،با پاسخ مثبت و استقبال تعدادی از کاربران شبکه های اجتماعی همراه بوده است.

 

شفیع پور مختار،جامعه شناس و آسیب شناس مسائل اجتماعی اظهار داشت:اصلی ترین بازیگران چنین فراخوان هایی قشر جوان و نوجوان جامعه هستند که به فراخور مقتضیات سنی که از آن برخوردارند،بعضا استقبال و تمایل قابل توجهی به چنین فراخوان ها و گردهمایی هایی نشان می دهند.

نکته ظریفی که ذکر آن در این مجال ضروری به نظر می رسد،به عقلانیتی معطوف می شود که در مَطلَعِ چنین فراخوان ها وجود دارد و به واقع این گردهمایی ها با یک برنامه ریزی مکانی و زمانی همراه می شود و مدیران کانال ها و یا اعضای آن با طرح و تعیین ساعت و محدوده ای مشخص از اعضا و دیگر کاربران شبکه های اجتماعی در خواست تجمع یا حضور را مطرح می کنند.

وی افزود:آنچه که در این خصوص نگران کننده به نظر می رسد به رفتارهای هیجانی باز می گردد که پیش بینی آن غیر ممکن است و به واقع این عقلانیت و منطقی که در ابتدا شاهد آن هستیم لزوما نمی تواند در میدان این گردهمایی ها و فراخوان ها استمرار یابد.

پورمختار عنوان کرد:عدم آماده بودن بستر و امکانات و الزامات لازم از پیش تعیین شده برای ارائه خدمات ضروری و اضطراری و  نظم و انتظام بخشی به چنین فراخوان هایی،یکی از دغدغه هایی است که در این خصوص قابل طرح و بحث است.

جامعه شناس و آسیب شناس مسائل اجتماعی عنوان کرد:بروز برخی رفتارهای حاد،ضد فرهنگی و غیر اجتماعی از اصلی ترین مخاطرات این قرارها به شمار می رود که می تواند در مواقعی به بستر و محفلی برای رفتارهای ضد ارزشی تبدیل شود.

وی افزود:حضور بدون کنترل و نظارت دختران و پسران در یک مکان مشخص بدون لحاظ کردن نظارت های کافی،بصورت بالقوه مخاطره ای است که در شرایط حاد می تواند به هنجار شکنی هایی منتهی شود که هزینه ساز خواهد بود و به واقع چنین احتمالاتی بر بوجود آمدن برخی ملاحظات در ارتباط با چنین قرارهایی می افزاید.

 

صدیقه نوبهار،روانشناس وکارشناس علوم رفتاری از منظر و زاویه ای دیگری این پدیده را مورد بررسی قرار می دهد.

وی در این خصوص با اشاره به رشد جهنده و انفجارگونه فناوری های نوین در دنیای ارتباطات عنوان کرد:به واقع تفاوت و فاصله ای جدی میان دنیا،ذهنیت و افکار نسل ده های هفتاد،هشتاد با نسل های گذشته وجود دارد که بخش قابل توجهی از  این وجه تمایز و تفاوت میان نسل های کنونی با نسل گذشته،را باید در  تاثیرگذاری دنیای ارتباطات،شبکه های ماهواره،فضای مجازی و شبکه های اجتماعی جستجو کرد.

نوبهار عنوان کرد:سه عنصر جذابیت،بیکاری و کنجکاوی از مولفه های اثرگذار در حضور افسار گسیخته و مستمر برخی نوجوانان و جوانان در شبکه های اجتماعی محسوب می شود.

روانشناس و کارشناس علوم رفتاری گفت:روحیه هیجانی نوجوانان و جوانان از یکسو و ناکافی بودن برنامه های مدون، مشخص،اصولی و فراگیر برای پر کردن اوقات فراغت جوانان و نوجوانان از عوامل تاثیر گذار در حضور گسترده جوانان و نوجوانان در شبکه های مذکور به شمار می رود.

وی افزود:بیکاری و نداشتن اشتغالی مشخص از دیگر مواردی محسوب می شود که اساسا باعث خالی شدن زمان فاقدِ کارآمدی برای نسل های جوان و نوجوان می شود و همین اوقات و زمان های خالی و بدون هدف که البته باید آن را از اوقات فراغت جدا کرد،به عاملی برای افزایش و تشدید حضور جوانان در این گروه ها و شبکه های اجتماعی مبدل شده است.

کارشناس علوم رفتاری عنوان کرد:عنصر و مولفه جذابیت از دیگر عواملی است که با توام شدن در کنار بیکاری و عدم برنامه ریزی برای اوقات فراغت جوانان و نوجوانان،زمینه و بستر ساز حضور افراد در شبکه های اجتماعی مورداشاره خواهد شد.

نوبهار گفت:تبادل فیلم، عکس، مطالب، پُست ها، عبارات و جملات متنوع و با موضوعات گوناگون،در کنار یکدیگر،زنجیره ای را شکل می دهند که پس از مدتی بصورت افراطی، جوانان و نوجوانان را پایبند به چنین شبکه هایی می کند.

وی افزود:اعتیاد به حضور در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی،امروزه به یکی از معضلات و ناهنجاری های اجتماعی مبدل شده که بسیاری از افراد جامعه درگیر آن هستند،اما متاسفانه آنچنان که باید به این پدیده به عنوان عارضه و خطری جدی نگریسته نمی شود و حداقل اینکه در مقام عمل شاهد اقدام چندانی برای اصلاح وضع موجود نیستیم.

نوبهار گفت:طبیعتا مشارکت و حضور گسترده جوانان و نوجوانان در شبکه های اجتماعی و طرح و بحث در خصوص مسائل مختلف ومتعدد و تضارب دیدگاه ها و نظریات متعدد،از زوایایی مطلوب و سازنده است،آنچنان که در ابعادی نیز مخاطراتی جدی به همراه دارد که امروز آسیب های احتمالی این فناوری برای بسیاری از افراد جامعه و خانواده ها،بصورت مستقیم و غیر مستقیم مشاهده و یا تجربه شده است.

کارشناس علوم رفتاری عنوان کرد:رفع و مقابله با این معضل،مستلزم برنامه ریزی دقیق و هدفمند در عرصه های اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی است و با اشتغالزایی،غنی سازی اوقات فراغت و البته آگاهی بخشی و اطلاع رسانی، می توان بر این عارضه غلبه کرد و به واقع صرفا با برخوردهای قهری و سلبی نمی توان در کنترل و مهار این مخاطره بالقوه(حضور افراطی در شبکه های اجتماعی)موفق عمل کرد.

وی عنوان کرد:به نظر بنده یکی از جدی ترین نیازهای فعلی جامعه در دورانی که با انبوهی از فناوری های علمی و دیجیتالی همراه هستیم، به تقویت،ارائه و ارتقای آموزش های مرتبط با سواد رسانه ای معطوف می شود،در غیر اینصورت با نسلی دیجیتال زده مواجه خواهیم بود که هر روز در معرض آسیب ها،مخاطرات و مشکلات متعددی همراه خواهند شد که قرارهای تلگرامی یا فراخوان ها در شبکه های اجتماعی از نمونه های آن به شمار می رود.

 

داوود ابراهیم پور،از اساتید جامعه شناس در خصوص قرارها و فراخوان های تلگرامی معتقد است:این گردهمایی ها،صرفا به یک رفتار خاص خلاصه نمی شود و در پی آن می توان ،کُنِش اجتماعی را نیز احساس کرد.

وی افزود:یکی از عوامل بروز چنین پدیده هایی به نیازی معطوف می شود که باید مورد توجه قرار گیرد.

جامعه شناس و آسیب شناس مسائل اجتماعی عنوان کرد:رفع نیازها و اولویت بندی آن به الزاماتی متعدد همچون ارزش های اجتماعی،برنامه ریزی فرهنگی،سیاست های کلان،وضعیت بودجه و اعتبارات فرهنگی باز می گردد.

ابراهیم پور معتقداست:چنانچه این نیازها شناسایی و پاسخ داده نشود،انباشتی از نیازهای فروخفته در طول زمان در میان اقشار اجتماعی تجمیع می شود.

رضا گل محمدی،محقق و پژوهشگر اجتماعی نیز با اشاره به وجود نیازهای متعدد و متکثر در میان جوانان گفت:لزوما نمی توان به تمامی نیازهای جوانان پاسخ داد،زیرا در این میان هستند نیازهایی که در تعارض با فرهنگ و ساختار اخلاقی و اجتماعی جامعه است و عملا تامین آن میسر نخواهد بود.

وی افزود:آنچه که باید در چنین شرایطی به عنوان دستور کاری ویژه مد نظر قرار گیرد به هدایت،آگاهی بخشی و ارشاد صحیح،هدفمند و تاثیرگذار معطوف می شود و باید ذهن جوانان نسبت به برخی از مصالح، محدودیت ها،ملاحظات و حتی سوءاستفاده هایی که ممکن است عده ای در پِیِ چنین قرارهای تلگرامی، با موج سواری از آن بهره برند،روشن شود که در چنین شرایطی در فضایی تعاملی،مطلوب و سازنده امکان مهار و کنترل چنین پدیده هایی به نحوی شایسته و اصولی تر محقق خواهد شد.

 

گل محمدی گفت:عدم توجیه و اقناع جوانان در این خصوص می تواند با ایجاد شبهات و ابهاماتی منتهی شود که با اطلاع رسانی صحیح می توان علاوه بر کنترل چنین گردهمایی هایی،از بروز ابهامات یا سوء استفاده های احتمالی نیز پیشگیری کرد.

این محقق و پژوهشگر اجتماعی در خاتمه یادآور شد:به واقع باید جوانان و نوجوانان نسبت به این موضوع اشراف پیدا کنند که برخی دغدغه ها  در خصوص چنین قرارها و فراخوان هایی از حیث گردهمایی این گروه و طیف اجتماعی نیست،آنچنان که شاهد هستیم در بسیاری از مناسبت ها،مراسم،مسابقات ورزشی و ... انبوهی از جوانان در کنار یکدیگر قرار می گیرند ،بلکه اشکال اصلی به  بروز رفتارهای کنترل نشده در برخی فراخوان های تلگرامی باز می گردد که بعضا واژه ای جز هجار شکنی نمی توان بر آن اطلاق کرد.