نیمه غربی ایران در غبار فرو رفت +تصاویر
ماجرای تکراری که سال‌هاست نفس استان‌های جنوبی و غربی کشور را تنگ کرده است و خاکبازی آسمان ایران از قلب زاگرس تا دامنه البرز تمامی ندارد.
طی بیش از یک دهه اخیر ریزگردها پای ثابت روزهای بهار و تابستان نیمه غربی ایران بوده است، جایی که سال‌هاست با خسارات ناشی از پدیده گردوغبار دست‌وپنجه نرم می‌کند.
خسارات جدی به‌سلامت مردم، جنگل‌ها و مراتع، صنعت زنبورداری و کشاورزی، زیرساخت‌های مختلف و ... تنها بخشی از تبعات این پدیده در استان‌های مختلف بوده است؛ درحالی‌که هرروز دامنه خسارات پدیده گردوغبار از قلب زاگرس گرفته تا دامنه البرز عمیق‌تر می‌شود گویا پایانی برای این بحران بیش از ده‌ساله غرب و جنوب ایران وجود ندارد.
ردپای گردوغبار بعد از سلامت مردم، روی حیات جنگل‌های زاگرس کشیده شد تا سروکله پدیده زوال در بلوطستان پیدا شود، کمی بعد موج بیماری‌های قلبی و ریوی مردم را راهی بیمارستان‌ها کرد و حتی خبرها حکایت از خسارات گردوغبار به آثار تاریخی هم دارد.
طی دو روز اخیر بازهم نیمه غربی کشور شاهد ورود موج گسترده گردوغبار بود که به نظر می‌رسد به‌تدریج راه خود را به دامنه البرز و مرکز ایران هم باز می‌کند.
گردوغبار در خوزستان؛ پروازها لغو شد
اولین استان در خط مقدم هجوم ریز گردها استان خوزستان است به‌طوری‌که امروز جمعه به گفته مدیر روابط عمومی اداره کل حفاظت محیط‌زیست خوزستان پدیده گردوغبار در شهرهای مختلف استان به بالاترین شدت خود رسید.
شهریار عسکری اضافه کرد: میزان گردوغبار در ساعت ۱۳ امروز در شهرهای اهواز به یک هزار و ۹۹۰ میکروگرم بر مترمکعب، آبادان دو هزار و ۱۸۸ میکروگرم بر مترمکعب، ماهشهر یک هزار و ۴۵۵ میکروگرم بر مترمکعب و شوشتر یک هزار و ۵۷۰ میکروگرم بر مترمکعب رسیده است.
وی بیان کرد: بیشترین میزان گردوغبار امروز در آبادان بوده که به ۱۵ برابر حد مجاز رسیده است.
وضعیت گردوغبار در خوزستان به‌گونه‌ای بود که سه پرواز شامگاه پنجشنبه فرودگاه بین‌المللی آبادان لغو شد.
گردوغبار در ایلام، دید افقی به کمتر از ۱۰۰ متر رسید
و اما در استان ایلام نیز گردوغبار بی‌سابقه از ظهر پنجشنبه تمامی مناطق استان را در برگرفت و باعث وضعیت بحرانی هوا در ایلام شد به‌طوری‌که طبق گفته مسئولان در بیشتر نقاط استان کیفیت هوا در وضعیت هشدار قرارگرفت.
گردوغبار شدید در برخی شهرستان‌های ایلام به ۱۸ برابر حد مجاز رسید به‌طوری‌که بر اساس گفته مازیار سلیمان نژاد مدیرکل محیط‌زیست استان ایلام دید افقی در شهرهای مهران و دهلران به کمتر از ۱۰۰ متر رسید.
یوسف شیخ الملوکی مدیرکل هواشناسی ایلام با یادآوری اینکه ریزگردها تا پایان روز جمعه در آسمان استان ماندگار هستند اضافه کرد: کانون گردوغبار غرب کشور عراق است.
رضا بسطام رئیس اداره محیط‌زیست شهرستان آبدانان نیز گفت: با ورود گردوغبار از عصر دیروز به شهرستان، میزان آلاینده‌های موجود در هوای شهرستان آبدانان ۱۲ برابر حد مجاز است.
گردوغبار در لرستان، ریزگردها رکورد زدند
در استان لرستان نیز الهام برنا معاون نظارت و پایش محیط‌زیست لرستان به آلودگی هوای استان لرستان طی روز گذشته و امروز اظهار داشت: با توجه به ورود موجی از ریزگردها از طرف کشور عراق به غرب کشور و به‌تبع استان لرستان هوای اکثر شهرستان‌های لرستان در وضعیت بسیار خطرناک و بحرانی قرار دارد.
وی بابیان اینکه بالاترین میزان آلودگی هوا را طی ۲۴ ساعت گذشته در شهرستان کوهدشت شاهد بوده‌ایم عنوان کرد: میزان آلودگی هوای این شهرستان در مدت‌زمان یادشده عددی معادل ۲۲ برابر حد مجاز بوده است.
معاون نظارت و پایش اداره کل محیط‌زیست لرستان ادامه داد: همچنین میزان آلودگی هوای شهرستان پلدختر ۱۸ برابر حد مجاز و خرم‌آباد نیز ۱۷ برابر حد مجاز ثبت‌شده است.
برنا بابیان اینکه هوای استان لرستان به‌خصوص شهرستان‌های یادشده در وضعیت بسیار خطرناک قرار دارد گفت: پیش‌بینی می‌شود که این موج آلودگی هوا و ریزگردهای عراقی طی فردا، البته با غلظتی پایین‌تر هوای لرستان را تحت تأثیر خود قرار دهد.
وی بیان کرد: امروز بیست و یکمین روز آلوده استان لرستان طی امسال رقم خورد.
گردوغبار در کرمانشاه، وضع هوا بحرانی شد
اوضاع کرمانشاه هم با دیگر استان‌های غربی تفاوتی ندارد به‌طوری‌که مدیرکل مدیریت بحران استان کرمانشاه کیفیت هوای امروز استان را بحرانی اعلام کرد.
رضا محمودیان اظهار داشت: از عصر دیروز پنجشنبه هوای استان تحت تأثیر ریزگردها قرار دارد و در حال حاضر وضعیت هوای کرمانشاه بحرانی است.
وی غلظت ریز گردها را ۶۶۰ میکروگرم بر مترمکعب هوا عنوان کرد و افزود: استاندارد ذرات ریزگردها ۱۵۰ میکروگرم بر مترمکعب هوا بوده و در حال حاضر آلودگی هوای استان چندین برابر حد استاندارد است.
شاهرخ پارسا مدیرکل هواشناسی استان کرمانشاه نیز گفته است که پیش‌بینی می‌شود از بعدازظهر امروز جمعه ۲۸ خردادماه از غلظت غبار در نقاط مختلف استان کاسته شود.
پارسا بیان کرد: با توجه به‌احتمال تشکیل مجدد توفان‌های گردوخاک روی کشور عراق و سوریه، ممکن است طی ساعاتی از فردا ۲۹ خرداد مجدد شاهد غبارآلود شدن هوا باشیم.
وی اضافه کرد: غلظت ریزگردها طی فردا شنبه کمتر از امروز خواهد بود و به‌ویژه در نواحی مرزی استان شاهد پدیده غبار خواهیم بود.
این سخنان در حالی است که در شهرستان مرزی قصر شیرین هجوم ریزگردها دید افقی در این شهرستان را به ۱۰۰ متر کاهش داد و وضعیت هوای استان نیز بحرانی اعلام‌شده است.
گردوغبار در کردستان؛ سنندج به سختی نفس می‌کشد
در کردستان نیز غلظت ریزگردهای موجود در هوای استان به ۶ برابر حد مجاز رسید، موضوعی که باعث شد مسئولان محیط‌زیست کردستان کیفیت هوای این استان را در وضع خطرناک و بحرانی اعلام کنند.
در استان کردستان هم گرد و غبار از روز پنج شنبه مهمان هوای استان شده و همچنان این مهمانی ادامه دارد.
گردوغبار در بوشهر، ترددهای دریایی با مشکل روبه رو شد
در بوشهر نیز هرچند درگذشته از ریزگردها به‌عنوان مهمان ناخوانده یاد می‌شد ولی امروزه دیگر گردوغبار صاحب‌خانه شده‌است به‌طوری‌که از صبح روز جمعه شاهد ورود گردوغبار به نقاط مختلف استان بوشهر بودیم و به گفته مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان بوشهر میزان ریزگردهای معلق در هوای استان، هشت برابر حد مجاز بوده است.
کارشناس تحقیقات و پیش‌بینی اداره کل هواشناسی استان بوشهر اظهار داشت: از صبح امروز پدیده گردوغبار در سطح استان بوشهر حاکم شده است و تا فردا نیز شاهد وجود این پدیده در استان خواهیم بود.
پیام مساعدی با اشاره به اینکه شدت ریزگردها باعث کاهش میزان دید در نقاط مختلف استان شده است، ادامه داد: ریزگردها ترددهای جاده‌ای و دریایی را با مشکل روبرو کرده است.
گردوغبار در کهگیلویه و بویراحمد، هوای گچساران خطرناک شد
و اما استان کهگیلویه و بویراحمد نیز از هم‌جواری با خوزستان بی‌نصیب نماند تا رئیس اداره محیط‌زیست شهرستان گچساران از قرار گرفتن آلودگی این شهرستان در وضعیت هشدار خبر دهد.
عبدال دیانتی بعدازظهر جمعه در جمع خبرنگاران افزود: از ابتدای صبح جمعه گچساران در هجوم ریزگردها قرارگرفته و میزان آلودگی به شش برابر حد مجاز رسیده است.
وی اظهار کرد: در حال حاضر ریزگردها با یک هزار میکروگرم در مترمکعب وضعیتی خطرناک را در گچساران ایجاد کرده‌اند که شهروندان باید در این خصوص با رعایت نکات بهداشتی و مراقبتی عمل کنند.
شهرستان گچساران از مناطق جنوبی استان کهگیلویه و بویراحمد است که به دلیل مجاورت با استان خوزستان همواره تحت تأثیر آلودگی‌های ناشی از گردوغبار این استان قرارگرفته است.
گردوغبار در راه چهارمحال و بختیاری، اصفهان و البرز
اما پیش‌بینی‌های هواشناسی حکایت از حرکت موج گردوغبار به سمت استان‌های دیگری هم دارد. در چهارمحال و بختیاری مدیرکل هواشناسی استان ورود ذرات گردوغبار طی روزهای آینده به چهارمحال و بختیاری را پیش‌بینی کرده است.
مهرداد قطره با اشاره به‌پیش بینی ورود ذرات گردوغبار طی روزهای آینده به چهارمحال و بختیاری، اظهار داشت: کیفیت هوا در پی ورود گردوغبار کاهش پیدا می‌کند.
در استان اصفهان نیز حسن خدابخش رئیس پیش‌بینی اداره کل هواشناسی استان اصفهان اظهار داشت: با توجه به تشکیل منبع گردوخاک در کشور عراق انتظار گردوخاک و کاهش دید در برخی مناطق استان اصفهان وجود دارد.
اداره کل هواشناسی استان البرز نیز برای آسمان استان طی دو روز آینده وزش باد شدید و گردوغبار را پیش‌بینی کرده است.
منصور رحمانیان با اعلام وضعیت جوی استان، اظهار کرد: بر اساس تحلیل آخرین داده‌ها و خروجی مدل‌های هواشناسی طی دو روز آینده با تشکیل متناوب توده گردوخاک بر روی کشور عراق و انتقال آن به کشور برای بخش‌هایی از غرب، جنوب غرب، مرکز، مناطقی از شمال غرب کشور و دامنه‌های جنوبی رشته‌کوه البرز ازجمله استان البرز پدیده گردوغبار پیش‌بینی می‌شود.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: پدیده گردوغبار سبب کاهش دید افقی و کیفیت هوای استان خواهد شد.
واکنش رئیس سازمان محیط‌زیست
به دنبال گردوغبار روزهای اخیر در نیمه غربی کشور معصومه ابتکار رئیس سازمان محیط‌زیست کشور در کانال تلگرامی خود در مطلبی نوشت: منشأ گردوغباری که از دیروز سطح وسیعی از غرب و جنوب کشور ازجمله ایلام، کرمانشاه و خوزستان را در برگرفته بر اساس نقشه‌های آنلاین بین‌المللی از عراق می‌آید.
وی ادامه داد: کشورهای عراق و سوریه و عربستان همواره منشأ طوفان‌های موسوم به گردوغبار عربی بوده‌اند و پدیده جدیدی محسوب نمی‌شوند، ولی در سال‌های اخیر به دلیل خشک‌سالی‌های پیاپی، افزایش دما و گرمایش زمین، همچنین جنگ و مناقشه در این مناطق، گردوغبار چندین برابر شده است. ناگفته نماند که ترکیه از دهه‌های پیش با اجرای طرح گاپ و احداث سدهای عظیمی که مانع ورود سهم آب سوریه به آن کشور شد، نقش مهمی در کاهش شدید منابع آب دجله و فرات بازی کرده و اثرات گسترده‌ای در خشکی سوریه و عراق گذاشت.
ابتکار افزود: عراق اکنون بیش از هشت میلیون هکتار و عربستان حدود یازده میلیون هکتار کانون گردوغبار دارد، و ایران کمتر از سه میلیون هکتار. در این مورد دولت یازدهم، هم در سطح داخلی و هم بین‌المللی تلاش کرده که ازجمله نتایج آن صدور قطعنامه مقابله با گردوغبار در مجمع عمومی ملل متحد و تکلیف دبیر کل برای تهیه گزارش از وضعیت جهان و نیز قطعنامه وزیران محیط‌زیست جهان در ماه گذشته برای تنظیم اقدامات و ایجاد سازوکار مالی برای مقابله با این پدیده شده و مجدداً تأکید می‌کنم که هردوی این موارد مشخصاً با پیگیری‌های ایران صورت گرفته است.
رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در خصوص اقدامات صورت گرفته در این رابطه هم گفته است: اکنون وقوع طوفان‌های گردوغبار با منشأ خارجی هر بار مستند شده و برای وزارت امور خارجه جهت اقدامات بین‌المللی ارسال می‌شود تا توجه مراجع مربوطه به مشکلات ایران برای تحت‌فشار قرار دادن کشورهای گرد و غبارخیز جلب شود.
ابتکار یادآور شد: در داخل نیز مطالعات شناسایی و تعیین کانون‌های گردوغبار آغاز و به اتمام رسید و در بسیاری از استان‌ها عملیات نهال‌کاری و تثبیت خاک، همچنین آبگیری بخش‌های عظیمی از تالاب هورالعظیم و احیای تالاب‌های دیگر آغاز و اجراشده است.
یک معضل همیشگی
به‌هرروی آمار روزهای آلوده در کشور نشان می‌دهد که استمرار روند آلودگی هوا در حال رقم زدن فاجعه‌ای است که تبعات آن را در بلندمدت خواهیم دید؛ فاجعه‌ای که زمینه افزایش مراجعات مردم به بیمارستان‌ها را از هم‌اکنون فراهم آورده است.
ازآنچه پیگیری و رایزنی متولیان اعلام می‌شود ماه‌ها می‌گذرد، از وعده‌های مسئولان کلان کشور نیز سال‌ها می‌گذرد، از ریه‌های غبارگرفته بام طبیعت ایران و گرفتگی قلب زاگرس هم بیش از یک دهه می‌گذرد، ولی گویا آنچه به‌جایی نمی‌رسد فریاد غبارگرفته مردم جنوب و غرب ایران است.
این روند که دیگر به ماجرایی عادی در غرب و جنوب کشور تبدیل‌شده به نظر می‌رسد موضوعی هشداردهنده برای آینده ساکنان این استان‌ها است، آینده‌ای که در آن به قربانیان این آلودگی هوا بر خواهیم خورد.
بااین‌وجود به نظر می‌رسد زمان آن رسیده که به سمت ارائه آموزش‌ها به مردم برای ایمن زیست در کنار این پدیده برویم. استمرار بیش از ۱۰ ساله این پدیده نشان می‌دهد که ریزگردها دیگر مهمان ناخوانده این سرزمین نیستند بلکه باید به حضور آن‌ها عادت کنیم و البته یاد بگیریم که چگونه در کنار این پدیده سلامت خود را حفظ کنیم.
چشمم روشن