فوت ۴۶۱ زائر ایرانی بدترین اتفاق سال ۹۴

در نیمه اول فروردین ماه سال ۹۴ حادثه تخطی دو مامور عربستان رخ داد و در پی حرمت شکنی منجر به ناامنی اخلاقی و روحی توسط دو مامور تفتیش فرودگاه جده عربستان ، سازمان حج و زیارت بلافاصله پیگیری خود را آغاز و طی چندین نامه تهدید کرد که پروازهای عمره لغو می شود و خواستار محاکمه و اشد مجازات برای دو مامور خاطی و عذرخواهی رسمی عربستان شد که متاسفانه پاسخی دریافت نشد.

سعید اوحدی رییس سازمان حج و زیارت چند روز بعد از این حادثه اعلام کرد که نظام مقدس جمهوری اسلامی به عنوان یک مطالبه جدی از مقامات و مسئولان ذیربط کشور عربستان خواستار رسیدگی به این موضوع شدند چرا که اولین حقوق زائران تامین امنیت جانی و حریم اخلاقی است.

او مکاتبه با وزیر حج عربستان، ملاقات با قائم مقام وزیر کشور عربستان و احضار کاردار عربستان در همان روز حادثه به وزارت امور خارجه را از اقدامات جدی در مورد این موضوع عنوان کرد و گفت: موضوع این حادثه و اعتراض کشورمان با شدیدترین لحن ممکن از طریق دستگاه دیپلماسی ایران به کشور عربستان اعلام شد.

لغو عمره مفرده در پی تخطی پلیس عربستان

پس از این حادثه نمایندگان مجلس طرح یک فوریتی لغو حج عمره تا حصول اطمینان از امنیت زائران را با۷۰ امضا در مجلس عنوان کردند. چند روز بعدنیز علی رغم محاکمه دو مامور خاطی عربستان ویزا نیز برای زائران عمره ایرانی صادر نکرد و همین موضوع باعث شد تعدادی از سفرهای زائران لغو شود .

آیت الله مکارم شیرازی نیز بعد از آن در جلسه درس خارج فقه خود در مسجد اعظم قم با اشاره به حادثه ناگوار فرودگاه جده گفت: سؤال ما از مسئولان حج این است که عمره مستحب را باید به هر قیمتی برویم؟ ما نمی خواهیم مسئله تحریم عمره را پیش بکشیم، اما آیا باید به هر قیمت رفت و به هر ذلتی تن داد.

رئیس قوه قضاییه  نیز با محکوم کردن این اقدام و اعلام اینکه «خاطیان باید به اشد مجازات برسند» گفت: ما نمی توانیم از امنیت شهروندان خود عبور کنیم و از وزارت امور خارجه قاطعانه می خواهیم با حساسیت و جدیت این موضوع را پیگیری کند.

فوت ۱۱ زائر در حادثه

جرثقیل در نهایت بی اخلاقی پلیس عربستان و عدم محاکمه آنها و همچنین  اعتراضها باعث شد که سفر عمره لغو شود و همچنان بعد از گذشت یکسال اعزامی به عربستان انجام نمی شود و رییس سازمان حج عنوان کرده که دادگاه این دو پلیس برگزار شده اما نتیجه دادگاه هنوز به ما اعلام نشده است و براساس حکم شورای عالی امنیت ملی سفر عمره انجام نمی شود.

حادثه بعدی مربوط به حادثه جرثقیل بود که براثر سقوط آن در مسجد الحرام به ولیل سهل انگاری ۱۱ نفر از حجاج ایرانی در حج تمتع جان خود را از دست دادند.

حادثه خیابان ۲۰۴ منا و فوت ۴۶۱ حاجی

آخرین حادثه ناگوار سال ۹۴ حادثه منا در خیابان ۲۰۴ بود که در ۲۴ مهر ماه رخ داد و براثر آن ۴۶۱ نفر از زائران ایرانی جان خود را از دست دادند و ۴۲ نفر از زائران به درخواست خانواده های ایشان در قبور مقبره الشهدای مکه دفن شدند.

در این حادثه غضنفر رکن‌آبادی، سفیر سابق ایران در بیروت، محمد‌رحیم آقایی‌پور سفیر سابق ایران در اسلوونی، مرجان نازقلیچ فرماندار بندر ترکمن، محسن حاجی حسنی کارگر قاری ممتاز و بین‌المللی ایران، سردار علی‌اصغر فولادگر عضو مرکز مطالعات راهبردی سپاه و مسلم قلی‌پور گیلانی از مدرسان حوزه علمیه قم جان خود را از دست دادند.

اوحدی درمورد جزییات این حادثه گفت: خیابان ۲۰۴ به دلیل اینکه مسیر اصلی رفت‌وآمد زائران ایرانی نبود هیچ‌گونه نیروهای امدادرسان در این مسیر قرار نداشته و زائران ایرانی به طور ناگهانی توسط سربازان عربستان از مسیر اصلی خود که خیابان سوق‌العرب و جوهره بود به این خیابان هدایت شدند.

این خیابان به دلیل کمبود امکانات رفاهی و درمانی و خدماتی از قبیل پنکه، چادر و... استاندارد نبوده و شرایط برای زائرین ایرانی مناسب نبوده است و به علت مسدود بودن این خیابان توسط چادرهای زائرین آفریقایی و نرده‌کشی مقابل آن‌ها زائران هیچ راه فراری برای رفتن به خیابان‌های اطراف خود نداشته‌اند.

نکته‌ای که در بالا بردن آمار تلفات این سانحه حائز اهمیت است این است که گرمای ۵۰درجه‌ هوای عربستان، قرار گرفتن ۲۵هزار نفر در فاصله‌ای ۳۰۰متری و هجوم زائران کشورهای آفریقایی و فشار وارده از اطراف به جمعیت منجر به جان‌باختن بسیاری از زائران شد.

اوحدی ادامه داد: مطمئناً آمار کشته‌شدگان به مرز ۸هزار نفر هم رسیده است که بیش از ۵هزار نفر از آن‌ها در مقبرة الشهدا توسط عربستان دفن شده است و از جمله انتقادهای جدی‌ که در قبال هدایت و رسیدگی به این سانحه به مسئولین عربستانی می‌شود آشفتگی و عدم برنامه‌ریزی مدیران و مسئولان عربستانی است.

بعد از وقوع این حادثه ستاد بحران که شامل ۸ کمیته بود در منا تشکیل شد و همچنین وزیر بهداشت نیز به عربستان برای رسیدگی به وضعیت مجروحان و جانباختگان اعزام شد اما عمق فاجعه به حدی بود که مجروحان حادثه را به ریاض، جده، طائف و بیمارستانهای منا و عرفات منتقل کردند.

اوحدی معتقد است اگر دولت عربستان در امدادرسانی به مجروحان و جانباختگان فاجعه منا از کشورهای دیگر کمک می‌گرفت به طور قطع عمق فاجعه به اینجا نمی‌رسید.

وی با اشاره به اینکه هیچ جسدی از فاجعه منا در عربستان وجود ندارد، گفت: از میان ۴۶۱ زائر ایرانی جان‌باخته در فاجعه منا، حدود ۷۹ پیکر زائر ایرانی را عربستان بدون هماهنگی ایران در مقبره‌الشهدای مکه دفن کرده بود که ۳۷ خانواده خواستار بازگشت پیکرهای زائران خود بودند.

به گفته رییس سازمان حج ایران تنها کشوری بود که توانست قاطعانه و با قدرت پیکر جان‌باختگان خود را تحویل بگیرد و به کشور بازگرداند اگر خطابه و پیام کوبنده و قاطعانه مقام معظم رهبری نبود دولت عربستان حتی پیکر یکی از جان‌باختگان منا را هم به ایران تحویل نمی‌داد و دولت وهابی عربستان تصمیم قطعی برای دفن همه جان‌باختگان منا داشت که با پیگیری‌های مسئولان ایرانی و بیانات مقام معظم رهبری، آنان از تصمیم‌شان در مورد پیکر جان‌باختگان ایرانی منصرف شدند.

اوحدی اظهار داشت :دستگاه دیپلماسی کشور تلاش‌های زیادی برای استیفای حقوق جان باختگان انجام داده و همچنین دنبال دریافت دیه زائران جان‌باخته در فاجعه منا نیز هستیم .