این خطر در کمین سالمندان است

کمی مکث می کند و ادامه می دهد: همه می گویند هر کس تو این سن و سال دچار این شکستگی بشه، نمی مونه! این تصور خیلی از ماست، اما اتفاقا خیلی از افراد مسنی که دچار این مصدومیت می شوند به سلامت از بیمارستان به خانه می روند، اما چرا این شکستگی در افراد مسن ممکن است با یک زمین خوردگی ساده رخ دهد، ولی در جوان ها به این راحتی اتفاق نمی افتد؟

دکتر کاوه قرنی زاده، متخصص ارتوپدی، فلوشیپ جراحی تعویض مفصل و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران، درباره علت این اتفاق می گوید: استخوان جوان ها تراکم و استحکام بیشتری دارد و فقط بر اثر ضربه و حادثه شدید مثل تصادف یا افتادن از ارتفاع بالا امکان دارد لگنشان دچار شکستگی شود ولی در مسن ترها به دلیل کم بودن تراکم استخوان، با حوادث معمولی هم شکستگی لگن رخ می دهد.

به گفته دکتر قرنی زاده، اگر لگن جوانی با حوادث ساده ای مثل افتادن در حمام یا لیز خوردن در برف بشکند، یعنی بنا بر عللی استخوان هایش تراکم لازم را ندارد و احتمالا شاید به دلیل مصرف کورتون به پوکی استخوان مبتلاست.

چرا شکستگی لگن در مسن ها خطرناک است؟

دکتر قرنی زاده می گوید: در گذشته حدود ۲۰ ۱۵ درصد افراد مسنی که دچار این عارضه می شدند، در سال اول فوت می کردند حتی می گویند شکستگی بخشی از روند مرگ بوده است، اما جراحی و پیشرفت علم پزشکی، امروزه این آمار را به نصف رسانده و اگر در ۷۲ ساعت اول یا حداکثر پنج روز اول بعد از سانحه، جراحی انجام و استخوان ثابت شود، احتمال مرگ و میر در یک سال اول ۵۰ درصد کمتر می شود.

این متخصص ارتوپدی ادامه می دهد: البته طبق آمار ۱۰درصد افراد مسنی هم که جراحی می شوند، طی یک سال اول فوت می کنند ولی علت مرگ آنها شکستگی نیست. خیلی وقت ها قوای جسمی و ذهنی این بیماران کاهش یافته و علت زمین خوردنشان هم اصل این مشکلات بوده است. برخی هم دچار آلزایمر یا پارکینسون یا بیماری های زمینه ای مانند دیابت هستند و به علت ابتلا به این بیماری ها فوت می کنند نه شکستگی.

او درباره ربط این بیماری ها به شکستگی لگن بیمار که در معرض خطر مرگ قرار می گیرد، می گوید: با ثابت کردن شکستگی درد خوب می شود و هر طور شده باید بیمار با فیزیوتراپی، واکر و عصای زیربغل راه بیفتد. این کار بسیار مهم است و باعث می شود بیمار دچار عوارض شدید و خطرناکی مانند زخم بستر، ذات الریه، عفونت ریه، عفونت بیمارستانی، لاغر شدن عضو و ماهیچه که باعث می شود فرد دیگر نتواند حرکت کند نشود ولی در بیمارانی که دچار اختلال حواس، آلزایمر یا چاق هستند، کار سخت تر می شود.

بعد از حادثه چه کنیم؟

اگر فردی مسن باشد، حتما نباید حادثه بزرگی اتفاق بیفتد تا لگن بشکند، مخصوصا در خانم ها، بنابراین اگر زمین خوردند و درد و ناراحتی داشتند و نتوانستند بلند شوند، باید فوری اورژانس را خبر کرد و آنها را تکان نداد، چون گاهی استخوان فقط ترک می خورد و جابه جایی باعث می شود شکستگی اتفاق بیفتد.

این متخصص فلوشیپ جراحی مفاصل تاکید می کند: این تصور که اگر کمی بیمار دراز بکشد یا مدتی بگذرد، خوب می شود و تعلل یا مداخله افراد غیرمتخصص مثل شکسته بندها، بسیار غلط و خطرآفرین است.

او ادامه می دهد: ممکن است فقط استخوان ترک خورده باشد و با این اهمال کاری بشدت دچار شکستگی شود در این صورت بیمار به جراحی سنگین چند ساعته با تعویض مفصل و گذاشتن پروتز نیاز پیدا می کند.

این متخصص ارتوپدی به نکته جالبی اشاره می کند و می گوید: در افراد مسن حتی اگر مثلا عکس رادیولوژی چیزی نشان ندهد، حتما لازم است ارتوپد بیمار را معاینه کند. مواردی بوده که بیمار را به درمانگاه رسانده اند و عکس رادیولوژی ترک استخوان را نشان نداده و به علت این که متخصص بیمار را معاینه نکرده، بیماری تشخیص داده نشده و ترک به شکستگی تبدیل شده است.

جراحی حیاتی است

جراحی شکستگی لگن براساس این که شکستگی در کجا اتفاق افتاده باشد، تفاوت دارد. گاهی با پلاتین ثابت می شود و گاهی جراح مجبور است سر مفصل را تعویض کند.

دکتر قرنی زاده توضیح می دهد: این عمل جراحی کوچک نیست، اما بزرگ هم نیست و بیهوشی آن بیشتر از راه نخاع انجام می شود که ریسک عوارض آن کمتر است. قبل از عمل، درد شدید است و بیمار اصلا نمی تواند تکان بخورد، ولی بعد از آن به طور واضح درد کم می شود و می تواند زانو را خم و راست کند.

هدف اصلی از جراحی این است که استخوان ثبات پیدا کند و بیمار بتواند راه بیفتد تا دچار عوارض بعد از عمل نشود، بنابراین جراحی ضروری است و انجام نگرفتن آن گاهی به قیمت جان بیمار تمام می شود.

شکستگی لگن در کمین خانم ها

خانم ها در سنین یائسگی بیشتر در معرض خطر شکستگی لگن هستند.

دکتر قرنی زاده در این باره توضیح می دهد: هورمون های جنسی زنانه و مردانه تراکم استخوان را حفظ می کند. در آقایان که این هورمون ها تا آخر عمر ترشح می شود، پوکی استخوان کمتر اتفاق می افتد، ولی از آنجا که ترشح هورمون های جنسی پس از یائسگی در خانم ها قطع می شود، تراکم استخوان ها بشدت کاهش می یابد و مستعد شکستگی لگن و مچ دست می شوند. معمولا خانم بعد از یائسگی (پنجاه سالگی) و آقایان در ۶۰ سالگی مستعد ابتلا به پوکی استخوان می شوند و هر چه سن بالا رود، این ریسک بیشتر می شود.

فلوشیپ جراحی تعویض مفصل ادامه می دهد: در دنیا تمام خانم هایی که در سنین یائسگی هستند و حتی قبل از آن ۱۵۰۰میلی گرم کلسیم در روز دریافت می کنند که یک گرم آن با مصرف قرص یا کپسول و ۵۰۰ میلی گرم آن از تغذیه تامین می شود. حداقل ۴۰۰ واحد روزانه ویتامین D نیز لازم است، چون در ایران قرار گرفتن در معرض نورخورشید و مصرف غذاهای دریایی بسیار کم است. مصرف این قرص ها جلوی افت تراکم استخوان را می گیرد.

از جوانی به فکر باشید

متاسفانه خیلی از ایرانی ها فعالیت ورزشی ندارند، مخصوصا شهرنشین ها و پشت میز نشین ها کمتر میانه ای با ورزش و تغذیه سالم دارند بنابراین تراکم استخوان در آنها حتی در جوانی هم زیاد نیست به همین دلیل به پیری نرسیده مستعد شکستگی های لگن می شوند.

به گفته این استاد دانشگاه، افراد جوان تر باید تحرک بیشتری داشته باشند و ورزش مداوم و تغذیه مناسب را جدی بگیرند بنابراین جوان ترها لبنیات، سبزیجات، مواد حاوی کلسیم و طبیعی را در برنامه غذایی شان بگنجانند و مصرف فست فود، سیگار و الکل را که بسیار خطرناک است، حذف کنند.

گردآوری: گروه سلامت سیمرغ
www. seemorgh. com/health
منبع: jamejamonline. ir