حجت عقلی و نقلی درباره چهارشنبه‌سوری مفقود است!

به گزارش پارس به نقل از خبرگزاری فارس از آبیک، نخستین و کهن ترین کتابی که در آن به آتش افروزی در جشن چهارشنبه سوری اشاره شده کتاب تاریخ بخارا، اثر ابوبکر محمدبن جعفر نرشخی (۲۸۶-۳۵۸ ق) است که در این کتاب که به نام مزارات بخارا نیز شناخته می شود، آمده است که وقتی امیر منصوربن نوح سامانی در ماه شوال ۳۵۰ قمری بر تخت پادشاهی نشست، دستور داد که هنوز سال تمام نشده در شب چهارشنبه چنانکه عادت قدیم است، آتش عظیم افروزند.

آتش در ایران قدیم مقدس و همپایه فرزند اهورا مزدا شمرده می شد از این رو پیش از نوروز به آتشکده ها می رفتند و آتش برمی افروختند و چون طبق برخی نقل ها در ایران هفته نبود، این مراسم در سیصد و شصتمین روز سال (روز ۲۶ اسفند) برگزار می شد ولی آتش افروختن و جستن از آن و شادی کردن در کنار آن، ترقه زدن و منفجر کردن مواد منفجره در چهارشنبه آخر سال، نه برهان عقلی دارد و نه دلیل نقلی و نه منفعت ملی و جز خرافه و در مواردی زیانباری غیرقابل جبران چیز دیگری نیست.

بنابر این گزارش، جریان چهارشنبه سوری، افروختن مقداری آتش و جهیدن و پرش یا عبور از آن و گفتن « زردی من از تو و سرخ رویی تو از من» و سایر آداب، عادات و سنت ها و رسوم نه سهمی از برهان عقلی دارد و نه بهره ای از دلیلی نقلی معتبر که به علوم وحیانی برمی گردند.

البته هر موجودی که در قلمرو هستی، تکوینی حضور دارد اهل تسبیح، تمحید، سلام، سجده و طاعت در ساحت ربوبی بوده و برای هر کدام اثر ویژه ای است اما قداستی برای آتش معتقد بودن یا اثر فاعلی ویژه ای از آن متوقع بودن یا خطری را به وسیله آن دفع کردن یا خطیری را به سمت آن جذب کردن، همگی نیازمند به حجت عقلی یا نقلی است که هر دو درباره چهارشنبه سوری مفقود هستند و صرف مناسبت های غیر مستدل برای چنین امری دلیل قانع کننده و در خور اعتنا وجود ندارد.

آتش افروزی در چهارشنبه سوری ظلم به فرهنگ است

بر اساس این گزارش، پس آتش افروختن در چهارشنبه سوری سنتی زشت و ظلم به فرهنگ مردم بزرگ ایران است چراکه نه تنها مبنای عقلی و نقلی ندارد بلکه بر خلاف نظم، امنیت و آسایش افراد و همنوعان است و آزادی آنان را سلب می کند و آسیب ها و تلفات فراوان در پی دارد.

برای نوجوانان و جوانان یک جامعه ناپسند است که پدران و مادران برای رشد و سلامت آنان از جان و سلامت خود مایه گذارند ولی آنان بر اثر جهل علمی یا جهالت عملی، خود را بسوزانند و جامعه را نیز در اضطراب فرو برند.

با توجه به اینکه در جامعه اسلامی زندگی می کنیم و برهان عقلی و دلیل نقلی هم در خصوص چهارشنبه سوری وجود ندارد پس چرا عده ای در شب چهارشنبه سوری دست به حرکات خطرناک و استفاده از مواد منفجره و ترقه می زنند و با ترساندن مردم و برای شاد کردن دلشان، افراد پیر، زنان باردار و کودکان را راهی بیمارستان ها کرده و خانواده هایی را در آستانه تحویل سال نو عزادار و سیاه پوش می کنند که البته این امور زیبنده یک مسلمان نیست.

زیبنده یک فرد مسلمان این است که از این سنت زشت دست بردارد و سنت های الهی مانند عید قربان، عید فطر، نماز جمعه و دیگر امور دینی را زنده کند.

با توجه به حدیثی از امام رضا (ع) که در کتاب عیون اخبارالرضا نقل شده است، ایشان فرموده اند: « خدا رحمت کند کسی را که امر (سنت) ما را زنده کند» و در ادامه فرموده اند که « اگر مردم زیبایی های سخن ما را بدانند از ما پیروی خواهند کرد» مطلوب است که انسان در مسیر اهل بیت (ع) حرکت کند تا بتواند سرنوشت خوبی را در دنیا و آخرت برای خود رقم بزند نه اینکه در چهارشنبه آخر سال با آزار و اذیت مردم، لعن و نفرین مردم را تا آخر عمرش بر خود بخرد که امیدواریم در آینده نزدیک شاهد این باشیم که مردم از این سنت دست بردارند و سنت های فرهنگ اسلامی را در جامعه نهادینه کنند.

پی نوشت:

کتاب مفاتیح الحیاة آیت الله جوادی آملی