نیاز معتادان به درمان و بازار داغ کمپ های غیر استاندارد/ تهران رکورددار مرگ بر اثر مصرف موادمخدر

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- مریم خدیوی- حدود 7هزار مرکز درمان اعتیاد مجاز در سطح کشور به طور سرپایی، درمان بستر و میان مدت فعالیت می کنند که براساس آمار رسمی سازمان بهزیستی کشور در حال حاضر 1037 مرکز اقامتی میان مدت طبق مجوز سازمان بهزیستی کشور در حال فعالیت هستند، علاوه بر مراکز مجاز ترک اعتیاد، کمپ های ترک اعتیاد هم به این کار مبادرت می کنند .به گزارش ایسنا رئیس سازمان بهزیستی کشور گفت: در حال حاضر آماری از تعداد کمپ های غیرمجاز ترک اعتیاد نداریم، اما در صورت اطلاع با قاطعیت با آنها برخورد خواهیم کرد و تنها مراکز ترک اعتیاد که از سازمان بهزیستی و وزارت بهداشت مجوز اخذ کرده باشند قادر به فعالیت هستند در غیر این صورت نسبت به تعطیلی مراکز غیرقانونی فورا اقدام خواهد شد. دکتر محسنی بندپی اظهار داشت: کمپ های غیرمجاز ترک اعتیاد آثار بسیار سوئی بر روند بهبود معتادان دارند. آنها معتقدند اتفاقاتی در این مراکز رخ می دهد که به طور کلی فرایند درمان را مختل کرده و باعث می شود فرد معتاد دیگر به هیچ مرکزی برای ترک اعتیاد مراجعه نکند.

دکتر پرویز افشار معاون کاهش تقاضا و توسعه مشارکت های مردمی ستاد مبارزه با مواد مخدر در این باره گفت: متاسفانه در طول چند سال اخیر تعدادی افراد سودجو از این قضیه استفاده و اقدام به راه اندازی مراکز غیرمجاز ترک اعتیاد کرده اند و چون اغلب معتادان از سواد کافی برخوردار نیستند به دام چنین شیادانی می افتند و در فرایند غیرعلمی به ترک اعتیاد اقدام می کنند که تاثیر سوء بر جسم و روان آنها دارد. وی افزود: مراکز مجاز تحت کنترل و نظارت بهزیستی، وزارت بهداشت و ستاد مبارزه با مواد مخدر هستند و کمتر تخلف در آن ها بروز می کند. وی افزود: 87 درصد مراکز درمان ترک اعتیاد در کشور توسط بخش خصوصی مدیریت می شود که نیاز است این بخش دارای درآمد معقول باشد، مراکز سرپایی و درمان بستر دارای تعرفه های معینی هستند و این تعرفه ها توسط دستگاه های ذیربط تدوین شده و به تصویب کمیته درمان ستاد و شورای عالی رفاه رسیده است.

 دکتر مره صدق عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز در این باره گفت: بسیاری از مراکز غیرمجاز ترک اعتیاد صلاحیت علمی و کاربردی در این بحث پیچیده درمان ندارند، حتی اگر بیاییم هزینه راه اندازی مراکز ترک اعتیاد که به آنها مجوز می دهیم را صرف پیشگیری از اعتیاد بکنیم به مراتب اثر نهایی آن بهتراز این کار است چون در موفق ترین مراکز علمی ترک اعتیاد در دنیا شاخص ترک اعتیاد حدود 5 درصد است زیرا اعتیاد یک بیماری مزمن است که اگر فردی گرفتار آن شد شاید کنترل آن امکان پذیر باشد اما درمان قطعی مشکل است. لذا باید در این راستا اولویت را بر پیشگیری و جلوگیری از آلوده شدن جوانان بگذاریم.

مره صدق معتقد است: ترک اعتیاد راه حل نیست، جامعه سالم نباید به ترک اعتیاد فکر کند و باید از گرایش افراد سالم پیشگیری شود، نباید این فکر باطل وجود داشته باشد که فرد می تواند آلوده مواد مخدر شود و سپس ترک کند، همیشه باید تاکید روی سخت بودن ترک مواد مخدر باشد.

محمدحسین قربانی، رئیس فراکسیون مبارزه با دخانیات مجلس نیز در این خصوص گفت: شیوه ترک اعتیاد در کشور استاندارد نیست و افرادی که در این زمینه اقدام می کنند، اغلب نه پزشک هستند و نه کارشناس.وی افزود: خیلی از مراکزی که مدعی هستند صد در صد استاندارد عمل می کنند، در ترک معتادان هیچ موفقیتی نداشته اند. برخی از مراکز که غیرقانونی راه اندازی شده اند اغلب توسط افراد معتادی که خود ترک اعتیاد کردند  اداره می شوند و برحسب تجربه به این کار مبادرت می کنند.

این نماینده مردم متذکر شد: چطور می توان از معتادی که هیچ درآمدی ندارد انتظار داشت در مراکز ترک اعتیاد مجاز یا به تعبیری استاندارد، به ترک رو آورد. لذا اگر بسترها را فراهم کنیم و مجوز با نظارت داده و تمام شاخص ها لحاظ شود، می توانیم از استانداردسازی صحبت کنیم، هر وقت دولت منابع مالی در اختیار گذاشت، می توان انتظار داشت که در کنار مجوزهایی که داده می شود، کمپ ها نیز از استانداردهای لازم برخوردار شود.

احمد آریایی نژاد عضو فراکسیون مبارزه با دخانیات مجلس در خصوص وضعیت کمپ های ترک اعتیاد گفت: بسیاری از کمپ های ترک اعتیاد یا خارج از نظارت یا غیراستاندارد هستند و95 درصد کمپ های ترک اعتیاد غیراستاندارد و تنها 5 درصد استاندارد هستند . براساس مطالعات میدانی که انجام دادیم اغلب این کمپ ها ی غیر استاندارد مجوز ندارند.وی یادآور شد: نبود نظارت و رعایت نکردن اصول استاندارد باعث شده از ظرفیت کمپ های ترک اعتیاد به درستی استفاده نشود .بایدبهداشت  وفضای مناسب درآن مکان ها لحاظ شودوازامکانات وتجهیزات لازم وبهداشتی برخوردارباشند زیرا این کمپ ها می توانندمحلی برای شیوع سایربیماری ها باشند .

به گفته این نماینده مجلس، لازم است روان شناسان و مشاوران متخصص در کمپ های ترک اعتیاد حضور داشته باشند در حالی که برخی از کمپ ها توسط افرادی اداره می شود که خود روزگاری مبتلا به اعتیاد بوده اند اما باید توجه داشت که تجربه کافی نیست و داشتن علم و تخصص، لازمه مدیریت کمپ های ترک اعتیاد است.

وی با انتقاد از اقدامات غیراستاندارد در کمپ های بدون مجوز تأکید کرد: علاوه بر این بسیاری ازکمپ هایی هم که دارای مجوز هستند، ازشاخص های استاندارد برخوردار نیستندودر واقع همان مجوزدارهاهم  کیفیت قابل قبولی ندارند.

  تماس مکرر گزارشگر ما برای مصاحبه با مسئولان وزارت بهداشت در این باره به جایی نرسید  اما چندی پیش دکتر آقاجانی معاون درمان وزارت بهداشت گفته بود: سامانه ای برای ساماندهی مراکز خصوصی ترک اعتیاد در دستور کار این وزارت خانه است و هدف از این اقدام پوشش معتادان با ریسک بالا برای کاهش آسیب در جامعه می باشد و ساماندهی این مراکز در راستای این است که آنها به سوی اهداف اصلی خود بازگردند، به گزارش ایسنا وی گفت: قرار بود عمده تمرکز و فعالیت مراکز ترک اعتیاد خصوصی روی معتادان با ریسک بالا جهت کاهش آسیب آنها باشد، اما متاسفانه در حال حاضر مسیر آنها تغییر کرده است، مراکز ترک اعتیاد دولتی محدود و ممکن است مردم برای دریافت خدمات از این مراکز با مشکل مواجه شوند که نیاز است این مراکز افزایش یابد.

مردم بهترین ناظران مراکز ترک اعتیاد هستند

دکتر پرویز افشار(معاون کاهش تقاضا و توسعه مشارکت های مردمی ستاد مبارزه با موادمخدر)- حدود ۷هزار مرکز درمان ترک اعتیاد مجاز در سطح کشور وجود دارد که بخش قابل توجهی از آن شامل ۵ هزار و ۶۰۰ مرکز به طور سرپایی فعالیت می کنند که این مراکز بخش اقامتی و نگهداری از بیماران را ندارند و تعداد محدودی هم مراکز بستری کوتاه مدت که به درمان بستر معروف هستند به ترک معتادان مبادرت می کنند که این مراکز در مدت چند روز اقدام به نگهداری از معتادان و سم زدایی می کنند. تعدادی هم مراکزاقامتی میان مدت در کشور وجود دارد که همراه با درمان های غیر دارویی است. اما باید گفت متأسفانه در طول چند سال گذشته علاوه بر مراکز مجاز ترک اعتیاد، تعداد قابل توجهی از افراد در سطح شهرستان ها و مناطق حاشیه ای که امکان نظارت کمتر بوده است مبادرت به راه اندازی مراکزی با عنوان کمپ های ترک اعتیاد کرده اند .در طول ۳ سال گذشته ستاد مبارزه با مواد مخدر با همکاری شوراهای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان ها کلیه کمک های نظارتی را به کار گرفته اند که این گروه به این مراکز رسیدگی کنند و بررسی شود که آیا این مراکز دارای مجوز هستند یا به طور غیرقانونی فعالیت می کنند؟ اگر دارای مجوز فعالیت هستند آیا بر اساس دستورالعمل ها و رویکردهای علمی به این کار مبادرت می کنند ؟ طی این ۳ سال تعداد قابل توجهی از این مراکز که فاقد مجوز بودند تعطیل شدند اما باید متذکر شد که با وجود این اقدامات  مراکز غیرمجاز هنوز هم در کشور فعالیت می کنند درحالی که ساماندهی مراکز غیرمجاز اعتیاد هر ساله انجام می شود   اما در سال جاری به این امر بیشتر مبادرت شده، بازدیدها افزایش یافته، نظارت ها قوی تر شده اما با این اتفاقات هنوز هم برخی مراکزغیر مجاز به خصوص در بافت های حاشیه فعالیت می کنند که برخی از این مراکز غیرمجاز تابلو و نام و نشانی ندارند و از حسن اعتماد مردم سوء استفاده می کنند و از درمان های غیردارویی و با رویکردغیر علمی به درمان معتادان می پردازند که این مراکز اصلاً پاسخ منطقی به نیاز بیمار نمی دهند و بر مشکلات آنها می افزایند و اغلب شکایت ها به این مراکز برمی گردد زیرا رویکرد آنها غیرعلمی است در حالی که مراکز درمان سرپایی از طریق دارو به درمان بیماران اقدام می کنند. مجوز و پروانه فعالیت مراکز مجاز ترک اعتیاد توسط دانشگاه های علوم پزشکی و بهزیستی صادر می شود و مردم نباید به هر مرکزی برای درمان اعتماد کنند نظارت های مردمی بهترین نظارت است زیرا هدف چنین مراکزی سودجویی است، مراکز غیرمجاز که با هدف سودجویی راه اندازی می شود مورد تأیید ما نیست .وقتی هم مردم به این مراکز مراجعه نکنند خود به خود تعطیل می شوند.در همین راستا  سامانه ملی ۰۹۶۲۸ پاسخگوی سوالات مردم است و در این سامانه همه مراکز مجاز ثبت شده است که بر اساس موقعیت جغرافیایی تماس گیرنده نشانی مراکز اعلام می شود.

مراکز ترک اعتیاد غیر مجاز عامل افزایش آسیب ها

هروی زاده - متأسفانه بسیاری از مراکز ترک اعتیاد به صورت غیرمجاز فعالیت می کنند و به جای این که چنین مراکزی به ترک معتادان کمک کنند، میزان آسیب ها را افزایش می دهند. بسیاری از این کمپ ها ممکن است از چارچوب علمی تخطی کنند واساس علمی درستی نداشته باشند و حتی توسط کسانی اداره شوند که صلاحیت علمی - اخلاقی برای اداره این مراکز را ندارند. دکتر مره  صدق عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، با بیان این مطلب گفت: باید نظارت واحدی ایجاد شود و کل سیستم سلامت یک متولی داشته باشد زیرا تا وقتی که بهزیستی بخشی از کار را بر عهده بگیرد و یا ستاد مبارزه با مواد مخدر ونیروی انتظامی بخش دیگر را و وزارت بهداشت هم به عنوان تأمین کننده دارو مطرح شود متولی واحدی برای این بخش تعریف نمی شود، در نتیجه نظارت بر این مراکز (که اکنون وجود دارد)، نظارت یکپارچه و کاملی نخواهد بود.

 وی افزود: اگر تصور بر این است که خلأ قانونی وجود دارد ما نمایندگان حاضر به رفع آن هستیم اما واقعیت این است که در این زمینه هیچ خلأ قانونی وجود ندارد. دکتر مره صدق یادآور شد: در بحث مراکز ترک اعتیاد یک سری وعده هایی داده می شود که قابلیت اجرایی ندارد. یک معتاد هرگز با یک ماه بستری درمان نمی شود و نمی توان انتظار بهبود او را در این دوره زمانی کوتاه داشت؛ چنین وعده هایی فقط می تواند یک رویا باشد زیرا یک فرد معتاد باید سالیان سال تحت درمان قرار بگیرد. حداقل زمان لازم برای رها شدن یک فرد معتاد از این بیماری مزمن به ازای یک سال اعتیاد، دو ماه درمان و پیگیری است.

به فرض اگر فردی ۲۰ سال گرفتار اعتیاد است باید حداقل ۴۰ ماه تحت درمان قرار بگیرد. اقدامات کوتاه مدت راه درمان نیست و حتی تجربه نشان می دهد برخی افراد بعد از یک دوره درمان کوتاه مدت وقتی دوباره وارد چرخه مصرف مواد مخدر می شوند میزان مصرفشان نسبت به گذشته افزایش می یابد، لذا باید ابتدا اولویت را در پیشگیری و نظارت، لحاظ کرد.

وی گفت: درمان اعتیاد در کشور طی سال های اخیر گسترش یافته است اما با این روش نمی توان آمار معتادان کشور را که ارقام متفاوتی درباره آن اعلام می شود، کاهش داد؛ لذا حل مشکل اعتیاد در کشور نیازمند تغییر دیدگاه متولیان این امر به معضل اعتیاد است.

 اعتیاد یک بیماری مزمن است و کنترل آن در کشور راه حل مقطعی کوتاه مدت ندارد و با شدت عمل در یک مقطع زمانی به هیچ وجه نمی توان این معضل کهنه را برطرف کرد.

دکتر مره صدق متذکر شد: اعتیاد را باید جزو بیماری های صعب العلاج به حساب آورد و با رویکرد عملی و کاملاً دقیق با توجه به تمام جوانب و ریشه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی که عامل گرایش به سوء مصرف مواد مخدر است، نسبت به درمان آن اقدام کرد.

26 درصد معتادان شیشه مصرف می کنند

معاون کاهش تقاضا و توسعه مشارکت های مردمی ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: بر اساس آخرین ارزیابی سوء مصرف مواد مخدر در کشور که در سال 90-89 انجام شده است تعداد معتادان یک میلیون و 325 هزار نفر است که حدود 26 درصد از آنها مصرف کننده شیشه هستند و مابقی آنها  مصرف کننده سایر مواد مخدر اعم از صنعتی و سنتی نظیر مواد روان گردان، توهم زا، تریاک و هروئین و ... هستند.دکتر افشار خبر داد : طرح جدید ارزیابی سوء مصرف مواد مخدر در حال تهیه است. این طرح هر ده سال یک بار در کشور انجام می شود اما با توجه به تغییر الگوی مصرف   مواد مخدر زمان آن از ده سال به 5سال کاهش یافته است و هم اکنون در حال بررسی نمونه هایی نظیر این که شیوع مصرف مواد به سمت چه موادی است، تغییر الگوی مصرف به چه سمت و سویی می رودو از لحاظ سنی و جنسی چه  تغییراتی در حال وقوع است هستیم .لذا این طرح نشان دهنده آمار و وضعیت موجود الگوی مصرف مواد مخدر است تااز این طریق برای اقدامات پیشگیرانه و آموزش و ثبت گروه های مصرف و همچنین سنجش میزان مشکل که در این حوزه وجود دارد وهمچنین برای تامین خدمات درمانی معتادان و راه اندازی سرویس های درمانی برنامه ریزی شود که تا پایان سال این طرح تکمیل می شود اما باید گفت طرحی که در سال 89 ارزیابی شده نسبت به طرح ده سال گذشته دارای چندین علامت هشدار دهنده جدی بوده با آن که تعداد معتادان افزایش چشمگیری نداشته و از یک میلیون و 200هزار نفر به یک میلیون و5 32هزار نفر رسیده بود اما دو اتفاق در این بازه زمانی افتاد که بسیار نگران کننده بود. یکی اینکه میزان سوء مصرف مواد محرک از 3 درصد به 26 درصد رسید و دیگر این که در سال 1380 حدود 5درصد از کل معتادان را زنان تشکیل می دادند که درسال 1389 به حدود 9 درصد افزایش یافت که این دو علامت هشدار بود.

سامانه ملی ثبت ترک اعتیاد راه اندازی می شود

یک مقام مسئول در ستاد مبارزه با موادمخدر گفت: هم اکنون سامانه ملی به شیوه مکانیزه در حال شکل گیری است که از این طریق مراکز مجاز و تعداد بیماران ثبت می شوند و بیمار برای تهیه دارو باید به این سامانه مراجعه کند، امکان کنترل دقیق دارو وجود دارد زیرا بیماران باید برای داروی مصرفی خود از دانشگاه های علوم پزشکی مجوز دریافت کنند.افشار افزود :  اثر انگشت و یا امضای بیمار برای دریافت دارو الزامی است و از طرفی مراکز مجاز هم از طریق این سامانه کنترل و نظارت می شوند.

شیوه ترک اعتیاد دردیگر کشورها

به گفته دکترافشاریک مقام مسئول درستاد مبارزه باموادمخدر، شیوه والگوی مصرف موادمخدردرکشورها  متفاوت است . کشورهای اروپایی از جمله کشور سوئیس درمان رابه شیوه مدیریت مصرف وکاهش آسیب به کارگرفتندودراین زمینه موفق بودند.

انگلیس وتعدادی ازکشورها درمان آن رادرنظام سلامت خود گنجاندند وتوانستند درراه ترک اعتیاد معتادان موفق عمل کنند.

ضرورت تحقق رویکرد اجتماعی شدن مبارزه با مواد مخدر

مشاور امور بانوان وزارت اقتصاد بیکاری را یکی از علل عمده اعتیاد در کشور برشمرد و از آمادگی امور بانوان وزارت اقتصاد برای  پیشگیری از اعتیاد در جهت تحقق رویکرد اجتماعی شدن مبارزه با مواد مخدر خبر داد.به گزارش ایسنا، فرزانه دهنادی در این باره اظهار داشت: توجه اجتماعی به موضوع اعتیاد حلقه مفقوده ای بوده که کمتر مورد توجه مسئولان قرار گرفته است. بنابراین رویکرد اجتماعی شدن که توسط وزیر کشور و دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر مطرح شده است در پیشگیری و کاهش آسیب های ناشی از اعتیاد و مبارزه با مواد مخدر بسیار موثر است.وی افزود: مبارزه با اعتیاد زمانی که تنها توسط بخش دولتی انجام گیرد، نتایج زیادی نداشته و نمی توان انتظار داشت به صورت فراگیر شاهد کاهش گرایش مصرف به مواد مخدر و اعتیاد در کشور باشیم. بنابراین همه باید در مبارزه با اعتیاد و مواد مخدر احساس مسئولیت داشته باشند و تمامی دستگاه ها و اعضای جامعه در این راستا مشارکت لازم را به عمل آورند.مشاور امور بانوان وزارت اقتصاد با اشاره به اینکه آسیب های ناشی از اعتیاد متوجه همه است و هیچ خانواده ای نمی تواند، اذعان کند که مصون از اعتیاد است، بیان داشت: رویکرد اجتماعی شدن مبارزه با مواد مخدر باید زودتر مطرح می شد و تلاش برای کاهش گرایش مصرف مواد مخدر و مبارزه با اعتیاد وظیفه همگانی به شمار می رود.

تهران رکورددار مرگ بر اثر مصرف موادمخدر

مدیرکل پزشکی قانونی استان تهران گفت: تهران دارای رتبه اول کشور در زمینه مرگ ها بر اثر سوءمصرف مواد مخدر است.

 به گزارش فارس قادی پاشا اظهار داشت: شاهد رشد 16.6درصدی مرگ های مواد مخدری هستیم و 857 نفر در سال گذشته در تهران بر اثر سوءمصرف مواد مخدر جان باختند که 86 مورد آنان را زنان تشکیل می دادند، در این زمینه استان های همدان  و کرمانشاه رتبه های دوم و سوم را در این زمینه دارا هستند.