پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- عاطفه پورمحمد- دهم ماه ذی‌الحجه که از راه می‌رسد خیلی‌ها به فکر قربانی کردن می‌افتند؛ حاجی‌ها که برای ادای فریضه این کار را می‌کنند اما خیلی از غیرحاجی‌ها هم به‌خاطر انجام کار خیر، در این روز قربانی می‌کنند. 

در گذشته پیداکردن دام خیلی پیچیدگی نداشت کافی بود به قصاب محله بسپاری تا یک گوسفند یا گوساله صحیح و سالم برای قربانی بیاورد جلوی در خانه و همان‌جا ذبح کند. در آن زمان نه تعداد حاجی‌های محل آنقدر زیاد بود که تقاضا زیاد شود و قیمت بالا برود، نه بیماری‌های دام اینقدر زیاد و فراگیر بود که لازم باشد حاجی قبل از خرید دام نگران سلامت قربانی خود باشد. اما امروز برای خرید دام در عید قربان باید نکات مختلفی را مورد توجه و دقت قرار دهیم تا مبادا پول‌مان هدر رود و فریضه‌مان هم درست از آب درنیاید. در این مطلب نکته‌هایی در مورد قیمت دام، نحوه تشخیص دام سالم و چند نکته بهداشتی در مورد نحوه ذبح بیان شده است.

گوسفند

همیشه نخستین گزینه برای قربانی کردن، گوسفند است؛ چه در عزاداری، چه در جشن و چه در اعیاد. عید قربان هم بیشتر حاجی‌ها گوسفند قربانی می‌کنند. چون هم قیمت متوسطی دارد و هم گوشت آن طرفدار بیشتری دارد. در ضمن حجم گوشت گوسفند آنقدر بالا نیست که بعد از قربانی کردن ندانید با آن چه کنید و خیلی راحت قابل توزیع است. به علاوه مصرف سایر قسمت‌های بدن گوسفند مثل کله‌پاچه، جگر و... معمول‌تر است. نکته مهم دیگر این است که به‌خاطر تقاضای بیشتر گوسفند این دام بیشتر تحت نظارت اتحادیه‌ دامپزشکان قرار دارد و معمولا مراکز معتبر گوسفند ارائه می‌دهند.

قیمت گوشت گوسفند زنده از کیلویی 11هزار و 500 تومان شروع می‌شود تا کیلویی 13هزار و 500 تومان.

قیمت گوشت گوسفند‌های به‌اصطلاح پرواری گران‌تر است. اینها گوسفندهایی هستند که حجم گوشت خالص آنها بیشتر است و چربی کمتری دارند.

معمولا کم‌وزن‌ترین گوسفند از 35کیلوگرم شروع می‌شود که قیمت آن حدود 450هزار تومان در می‌آید. بیشترین وزن یک گوسفند هم حدود 120کیلوگرم است که حدود یک میلیون و 500 هزار تومان در می‌آید.

بهتر است بدانید که معمولا گوسفند با وزن خیلی پایین یا خیلی بالا کمتر پیدا می‌شود. وزن بیشتر گوسفندهای بازار در حد متوسط یعنی حدود 50کیلو است و تقریبا 600هزار تومان قیمت دارند. اما اگر خیلی پیگیر وزن خاص باشید حتما پیدا می‌کنید.

گوساله

ذبح گوساله در عید قربان آن هم در شهرهای بزرگ خیلی کار رایجی نیست. البته به این معنا نیست که کسی آن را انجام ندهد. اما از آنجا که گوساله حیوان سنگین‌وزنی است و دست‌کم 120کیلوگرم وزن دارد و حجم زیادی گوشت می‌دهد اگر بخواهید گوشت قربانی را بین افراد زیادی تقسیم کنید یا به مراکز خیریه هدیه دهید، گوساله، گزینه خوبی برای قربانی کردن است.

قیمت گوساله زنده هم از 12هزار تا 13هزار تومان است. بنابراین باید برای یک گوساله 120کیلویی مبلغی بین یک‌میلیون و 400هزارتا یک میلیون و 600هزار تومان پرداخت کنید.

یک گوساله 120کیلویی 75کیلوگرم گوشت خالص به شما می‌دهد که این می‌تواند خوراک گوشت یک یا 2‌ماه یک مجموعه خیریه باشد یا می‌توانید آن را بین حدود 150خانوار تقسیم کنید.

گوساله‌ هم مثل گوسفند کمتر در وزن‌های پایین پیدا می‌شود و معمولا وزن متوسط گوساله 200کیلوگرم است که حدود 2میلیون و 400هزار تومان در می‌آید.

یادتان باشد اگر حاجی هستید و قربانی به شما واجب است، از نظر شرع نمی‌توانید در خرید دام شریک شوید و تا آنجا که پول‌تان می‌رسد موظف هستید که خودتان یک دام هر چند سبک و ارزان بخرید و قربانی کنید.

در مورد خرید و ذبح

در تهران شهرداری 3مرکز دائمی و ثابت برای توزیع دام بهداشتی درنظر گرفته است. برای عید قربان حدود 35مرکز سیار هم به این مراکز اضافه می‌شود. البته در بیشتر شهرهای بزرگ این مراکز پیش‌بینی شده‌اند که با جست‌وجوی این عبارت «محل عرضه دام بهداشتی در شهر...» در موتورهای جست‌وجو یا تماس با شهرداری می‌توانید از برنامه توزیع دام در شهر خود مطلع شوید. مراکز دائمی عرضه دام در تهران وابسته به سازمان میادین میوه و تره‌بار هستند.

مرکز عرضه دام منطقه4: جاده دماوند، حکیمیه، خیابان سازمان آب(شهید برادران بابائیان)، کوچه پیشوا

مرکز عرضه دام منطقه 15: سه‌راه افسریه، بزرگراه امام رضا(ع)، بعد از گردنه تنباکویی، نرسیده به بازار گل و گیاه

مرکز عرضه دام زنده منطقه 18: بزرگراه آزادگان، پل فتح شمال به جنوب، 2کیلومتر بعد از ورودی احمد آباد مستوفی، خیابان گلستان سوم

در این مراکز دام، می‌توانید دام مورد نظر خودتان را انتخاب ‌کنید. نکته مهم این است که دام در همان محل ذبح می‌شود و گوشت آن را به شما تحویل می‌دهند. این کار هم از نظر بهداشتی و هم از نظر اقتصادی به صرفه‌تر است.

اگر دوست دارید دام در محل خاصی ذبح شود، معمولا مراکز توزیع یک نفر را برای ذبح دام و تکه کردن گوشت آن می‌فرستند که معمولا فقط هزینه حمل می‌گیرند و پوست دام را به‌عنوان اجرت بر می‌دارند. هزینه حمل هر راس گوسفند در روز 13هزار تومان و در شب 17هزار تومان است.

نکته های بازاری

متأسفانه بعضی فروشندگان متفرقه دام، برای اینکه پول بیشتری بگیرند به کارهای غیرمعقولی دست می‌زنند که هم باعث آزار و اذیت حیوان می‌شود، هم به خریدار ضرر می‌زند. اگر این کلک‌ها را بدانید ممکن است بتوانید آن را تشخیص دهید و جلوی ضرر کردن خود را بگیرید.

موارد زیادی وجود دارد که با دادن سنگ نمک به دام او را وادار به خوردن مقدار زیادی آب می‌کنند و این باعث می‌شود که وزن حیوان به‌صورت کاذب افزایش پیدا کند. گاهی حتی راه ادرار حیوان را می‌بندند تا وزن او ثابت بماند. این کار حتی تا حدود 7کیلوگرم هم می‌تواند به وزن حیوان اضافه کند.

اگر می‌خواهید به لاغر و چاق بودن حقیقی گوسفند پی ببرید تنها به وزن کردن حیوان بسنده نکنید بلکه به ستون فقرات گوسفند دست بزنید و آن را با دقت لمس کنید تا متوجه میزان چربی و ماهیچه حیوان بشوید. ستون فقرات حیوان ضعیف و بدون ماهیچه کاملا لمس می‌شود.

برای قربانی از دام نر استفاده می‌شود مراقب باشید به بهانه اینکه دام ماده برایتان ارزان‌تر تمام می‌شود دام ماده به شما نفروشند چون دام‌های ماده معمولا در سنین پیری ذبح می‌شوند و گوشت سفتی دارند.

سلامت و بهداشت

مطمئن‌ترین کار این است که برای قربانی کردن به مراکز ویژه عرضه بهداشتی دام که پلاک رسمی بهداشت دارند و مورد تأیید سازمان دامپزشکی هستند بروید. در این مراکز دام‌های سالم که کارت بهداشت دارند عرضه می‌شوند. همچنین محل ذبح دام‌ها در این مراکز مدام ضدعفونی می‌شوند به همین دلیل بهتر است که دام را در همان محل ذبح کنید اما به هر حال برای تشخیص یک دام خوب، دانستن این نکات مفید است.

گوسفند سالم

گوسفند سالم مرتب در حال نشخوار است اگر دامی نشخوار نکند ممکن است دچار بیماری باشد.

چشم‌های گوسفند سالم، شفاف است. اگر چشم‌های گوسفند کدر باشد نشانه بیماری حیوان است.

دهان و بینی حیوان را چک کنید. نباید ترشحات غیر معمول داشته باشد.

پشم‌های گوسفند را در بین انگشتان خود بگیرید و به سمت بالا بکشید. اگر به راحتی از پوست جدا شود علامت بیمار بودن حیوان است.

بعد از اینکه گوسفند را ذبح کردید قبل از هر چیز به جگر حیوان توجه کنید که شفاف باشد و در رگ‌های آن انگل و کرم وجود نداشته باشد.

اگر از افرادی که کنار خیابان‌ها و بزرگراه‌ها می‌ایستند و مقوای «گوسفند زنده موجود است» به‌دست می‌گیرند خرید کنید، احتمال اینکه گوسفند آلوده به شما بفروشند زیاد است چون معمولا این افراد گوسفندهای خود را با زباله‌ها و مواد غیرخوراکی تغذیه می‌کنند.

گوساله سالم

دام‌هایی که واکسینه شده‌اند و سالم هستند کارت بهداشت دارند و حتما مطمئن شوید که حیوان کارت بهداشت داشته باشد.

یک گوساله سالم پر تحرک است و به‌اصطلاح شیطنت می‌کند. اما در این مورد هم دقت کنید چون حرکات بیش از حد و غیرعادی، ممکن است نشانه بیماری باشد. 

چشم‌های گوساله باید شفاف باشد. یک گوساله سالم گوش‌های برجسته و صاف دارد.

به پوزه حیوان دقت کنید که صاف و مرطوب باشد و ترشحات غیرعادی نداشته باشد.

ممکن است بعد از ذبح درون امعا و احشا حیوان یک قطعه کوچک آهنربا پیدا کنید. بعضی این آهنربا را در 3ماهگی به گوساله می‌خورانند تا فلزات خورده شده توسط حیوان را جمع و از نوعی بیماری جلوگیری کند.

ذبح سالم

سالم بودن دام قبل از ذبح خیلی مهم است اما مسئله‌ای که به همان اندازه اهمیت دارد رعایت اصول بهداشتی هنگام ذبح است.

ذبح کردن دام در کوچه و خیابان کاری است که خیلی‌‌ها انجام می‌دهند اما این کار غیربهداشتی است و خطر آلوده شدن گوشت را بالا می‌برد.

خونی که بعد از ذبح روی زمین می‌ریزد خیلی زود فاسد می‌شود که به همراه فضولات حیوان که به پوست آن چسبیده‌ است به‌شدت عفونت‌زا هستند که اگر خیلی سریع شسته و با ماده ضدعفونی‌کننده پاک نشوند ممکن است گوشت را هم آلوده کند.

حیوان زمین فلزات میادین میوه و تره وزن