نکات مثبت و منفی و بایدها و نبایدهای نگهداری پرنده در خانه/ اندر معایب و مزایای پرنده داری

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- این روزها زندگی نوین شهری در کنار خدماتی که برای مان داشته، ما را از داشتن و تجربه کردن بسیاری چیزهای خوب محروم کرده است. بسیاری چیزها که مردم در گذشته -شاید بدون این که تحلیل و شناخت دقیقی از فوایدشان داشته باشند- از آن ها بهره مند بوده اند. داشتن حیوانات خانگی شاید یکی از ارزشمندترین چیزهایی بوده که اکنون کمتر کسی از این نعمت برخوردار است. خانه های بزرگ قدیمی بسیاری از گونه های جانداران را در خود جای می داد؛ ... اما خانه های کوچک امروز گویا تنها جای زیستن تبلت و رایانه و گوشی همراه شده است. درحالی که تجربه نگهداری و مراقبت و هم زیستی با هرجانداری می تواند در رشد عاطفی، مسئولیت پذیری و کسب تجربه علمی هر شخص کوچک یا بزرگی نقش بسیاری داشته باشد. حال این حیوان گوسفند و گاو باشد یا مرغ و خروس. سنجاب و خرگوش باشد یا قناری و مرغ عشق یا هر چیز دیگری که به آن فکر هم نکرده باشیم. حال که خانه های کوچک امروزی امکان نگهداری بسیاری از این جاندارانی را گرفته، می خواهیم به ریز و درشت چیزهایی که می توان در خانه نگهداری کرد و نکته هایی که لازم است در این باره بدانیم، بپردازیم. در این پرونده می خواهیم از متداول ترین جاندارانی که می توان از آن ها در این خانه های کوچک نگهداری کرد، بگوییم و آن چیزی نیست جز پرنده های دوست داشتنی...

اندر معایب و مزایای پرنده داری

زهیر قدسی- همانطور که هر چیز خوبی ممکن است بدی هایی نیز داشته باشد این پرنده های دوست داشتنی هم از این قاعده مستثنا نیستند. پس بهتر است با خوبی ها و بدی های پرنده داری نیز آشنا شویم:

امتیازات: ایجاد نشاط و سرزندگی

هر کس که تا به حال تجربه انتخاب یک پرنده و نگهداری از آن را داشته بعید است انکار کند نشاطی را که از این تجربه به دست آورده است. جست و خیز پرنده با سر و صدایی که ایجاد می کند، حتی اگر صدای خوشی هم نباشد، یکنواختی زندگی را از بین می برد. اگر پرنده ای که از آن نگهداری می کنید زاد و ولد هم داشته باشد که خودش یک جور راز بقاست. انتخاب جفت و لانه گزینی و تخم گذاری هرکدام دیدنی است. وقتی تخم ها باز می شوند موجوداتی عموما بدون پر بیرون می آیند که چشمانی بیرون زده و دهانی (نوک) گشاد دارند که موقع نزدیک شدن پرنده والد به نحو عجیبی باز می شود و شکل غذا خوردن پرنده ها هر کدام جذابیتی نامکرر دارد. تغییر شکل دادن هر روزه جوجه تا پر در آوردن و بالغ شدن هر کدام نکته و درسی دارد که باید آن را تجربه کرد. جالب است بدانید برخی پرنده ها با یکدیگر سر چیزهای مختلف دعوا دارند و گاهی رفتارهای شبیه ما آدم ها پیدا می کنند؛ البته به مراتب انسانی تر!

شنیدن صدای خوش، سحرخیزی و افزایش تحمل

گرچه برخی هستند که صدای هر پرنده ای را دوست دارند اما سخت پسندها هم صدای پرنده ای مانند قناری را نمی توانند دوست نداشته باشند. صدای برخی پرنده ها مانند موسیقی دلکشی است که هیچ گاه تکراری و ملال آور نمی شود و انگیزه شنونده را برای خوب زیستن و شاعرانه زیستن زیاد می کند.

اگر صدای پرنده خیلی هم موسیقایی نبود حداقل باعث رفع تنهایی و حتی سحرخیزی صاحب خانه می شود! چراکه بسیاری از پرندگان وقت صبح و ظهر می خوانند و اجازه پرخوابی را به اهالی خانه نمی دهند و صبر و تحمل شان را در مقابل آن چه که نمی خواهند زیاد می کنند.

پرنده هایی هم هستند که کارشان متفاوت است و یک جورهایی داخل آدم اند! یاد دارند چندکلامی با دیگران صحبت کنند و سلامی بگویند و متلکی بپرانند و حتی صدای زنگ درآورند!

انس با طبیعت

وقتی بسیاری از مردم به دلایل مختلف، گاه طبیعت گردی شان از این سال تا سال بعدی در روز طبیعت است و بس! یا تنها از طریق کلیپ های منتشر شده در فضای مجازی یا مستندهای پخش شده از تلویزیون با طبیعت رو به رو می شوند داشتن هر پرنده ای می تواند دوستی بهتری را میان انسان و طبیعت رقم بزند. این موضع خصوصا برای رشد فکری و عاطفی فرزندان مان بسیار ارزشمند است.

مسئولیت پذیری، سرگرمی و ایجاد دقت

نگهداری از هر پرنده ای برای کوچک و بزرگ نیازمند توجه و مسئولیت پذیری است. از این رو داشتن پرنده می تواند باعث پرورش و تقویت این دو ارزش در انسان شود. دقت در نظافت، تغذیه به هنگام، علائم مریضی و کنترل و تامین دیگر نیازهای پرندگان از یکسو تلاشی سرگرم کننده است و از طرفی تمرینی است برای غفلت نکردن از نیازهای یک موجود زنده، خصوصا باعث افزایش هوش عاطفی و رشد علمی-تجربی کودکان خواهد شد و می تواند نقش تربیتی برای شان داشته باشد.

آشنایی با مرگ

این یکی که تلخ هم هست ویژه کودکان است. اگر فرزند عزیزتان یا حتی خود شما، در نگهداری از پرنده کم دقتی کردید یا به دلیل ناشناخته ای پرنده شما مریض شد و مرد؛ فرصت مناسبی است تا او را طبق اصول تربیتی و روان شناسی با مفهوم مرگ آشنا کنید تا در این زمینه مقاوم تر و صبورتر باشد. حتی بهتر است برای کاهش اندوه فرزندتان برای پرنده مراسم تدفین برگزار کنید!

کسب درآمد

عموم کسانی که در منزل شان از پرنده نگهداری می کنند هدفشان همین مواردی است که گفته شد. ولی مگر کسی از پول بدش می آید؟! اگر کسی در نگهداری و اصول پرورش پرنده ها به مهارت و تجربه کافی برسد بعید نیست بخواهد از این تجربه اش درآمدی هم کسب کند.

دقت داشته باشید هیچ گاه به عنوان یک شخص بی تجربه سراغ پرنده های گران قیمت نروید؛ به ویژه اگر از همان نخست هوس کسب درآمد هم داشته باشید. پرنده ها عموما به اندازه ای که قیمت دارند در جفت گیری و تکثیر موجوداتی پرهزینه یا بدقلق هستند.

مشکلات: کثیفی و زحمت

پرنده ها همگی اهل خورد و خوراک اند و پس از آن که تغذیه می شوند مانند هر جانداری –گلاب به روی تان- قضای حاجت می کنند! وقتی از آن ها در خانه نگهداری می کنید قاعدتا نمی توانید به آن ها آموزش دهید از سرویس بهداشتی استفاده کنند؛ بنابراین باید زحمت جمع آوری فضولات شان را خودتان بکشید! بسیاری از پرنده ها نحوه خوردن شان هم ایجاد کثیفی می کند. برخی دانه خود را، حتی اگر ارزن باشد، پوست می کنند و معمولا این پوست ها دور قفس می ریزد و اسباب ناراحتی بانوی منزل را فراهم می کند.

سر و صدا

گرچه از جمله خوبی های پرنده صدای آن است، ولی برخی ممکن است با صدای آن مشکل داشته باشند و وقت شنیدن صدای پرنده شان یک چیزی زیر لب نثار پرنده بیچاره کنند! در این موارد تاکید می شود با صدای پرنده و اعصاب خودتان پیشاپیش آشنا شوید.

هزینه خرید و نگهداری

تقریبا هیچ پرنده ای را نمی توان بدون هزینه به دست آورد. ولی در هر حال پرنده ها و ملزومات نگهداری و خورد و خوراک شان همه هزینه بردار است. با این همه پرنده هایی -مانند فنچ- در بازار وجود دارند که با هزینه ای حدود 15هزار تومان قابل تهیه اند، آن هم نه یک عدد که یک جفت! از طرفی پرنده هایی مانند کاسکو، طوطی و حتی برخی کبوترها قیمتی بیش از یک میلیون تومان دارند!

ایجاد مسئولیت!

گرچه تقویت مسئولیت پذیری از خوبی های داشتن پرنده است، اما برای کسی که نتواند این مسئولیت را بپذیرد نگهداری پرنده اصلا خوشایند نخواهد بود!

برخی پرنده ها بسیار حساس اند و به توجه و حتی مطالعه درباره رفتارها و بیماری های شان نیاز است. اگر چنین آمادگی را ندارید اصلا سراغ این گونه مسئولیت ها نروید. قبل از تهیه پرنده حتما تحقیقات لازم را درباره حساسیت و سختی های نگهداری از پرنده انتخابی تان انجام دهید تا بعدا خدای نکرده به پرنده بی گناه آسیب نزنید و خودتان را هم دچار عذاب وجدان نکنید.

بروز بیماری و حساسیت

احتمال بروز حساسیت و بیماری از طریق نگهداری پرنده وجود دارد اما نه تا جایی که هر بیماری را به گردن این موجودات نازنین بیندازید. باید پذیرفت که گاهی در این موارد توهم و نگرانی بیش از اندازه، هم رخ می دهد.

بایدها و نبایدهای نگهداری پرنده

بایدها: جای تمیز و هوای مطلوب

همان طور که سلامت انسان در محیط غیربهداشتی به خطر می افتد پرندگان هم از این قاعده مستثنا نیستند. حتما در نظافت محیط پرنده دقت کنید و تا جای ممکن برایش هوای آزاد و تمیز در نظر بگیرید. این برای سلامتی و نشاط هر دو طرف بهتر است.

آب و خوراک و رسیدگی مناسب

حتما هنگام خرید پرنده از فروشنده، شرایط لازم برای نگهداری آن را جویا شوید. البته با توجه به این که تجربه نشان داده که پرنده فروش ها خیلی حال و حوصله پاسخ دادن به مشتریان را در این زمینه ندارند، خوب است از اینترنت و منابع دیگر اطلاعاتی بیشتر بهره بگیرید. اگر شرایط مناسبی برای پرنده فراهم نشود حتی اگر زنده بماند، مریض و بی حال و افسرده خواهد شد. توجه شما به پرنده به یک ارتباط عاطفی منجر خواهد شد که پرنده حتما آن را درک خواهد کرد.

پرنده ها نیز مانند انسان ها دچار بیماری می شوند باید با بیماری های شان پیشاپیش آشنا شوید و در صورت مشاهده علایم آن، اقدامات درمانی لازم را انجام دهید.

انتخاب جفت یا همسر مناسب!

نگذارید پرنده بی گناه گوشه قفس تنها و عذب بماند! تلاش کنید پرنده مورد نظر خود را همیشه جفت بخرید. یکی از زیباترین لحظات پرنده داری هنگام مشاهده روابط عاطفی دو پرنده است که حال آدم را خوب می کند. در ضمن عموم پرنده ها در شرایط مناسب زاد و ولد می کنند و زیاد می شوند. در این صورت می توانید تعداد پرنده های تان را افزایش دهید و اگر مایل بودید آن ها را به دوستان خود هدیه دهید یا حتی بفروشیدشان. البته پرنده بازها در این زمینه اطلاعات خیلی خوبی دارند که حتما باید از آن ها در انتخاب جفت مناسب برای پرنده، بهره برد!

نبایدها:هر پرنده ای قفسی نیست!

یک نکته خیلی مهم وجود دارد که ممکن است برخی روی آن خیلی حساس باشند و برخی اصلا به آن توجه نکنند و آن اهمیت محیط زیست و حق آزادی برای پرندگان است. در این مورد پرندگان به سه دسته تقسیم می شوند.

پرندگانی که در معرض انقراض اند و اصولا خرید و فروش آن ها نه تنها اخلاقی نیست که جرم محسوب می شود. برخی از گونه های انسان حاضرند به هر قیمتی پرنده هایی را تهیه کنند که اصولا باید در حیات وحش باقی بمانند و خرید این گونه پرندگان، خود به خود صیادان را تشویق به صید آن ها می کند.

پرنده هایی که در معرض تهدید و گونه آسیب پذیر در حیات وحش محسوب می شوند. ممکن است برای تان عجیب باشد اما پرنده هایی مانند مینا، انواع طوطی، کبک، طوقی نیز حضورشان در طبیعت وحشی در معرض تهدید است، گرچه در قفس پرنده فروشی ها بسیار دیده شود.

پرنده هایی هستند که در طبیعت بسیار از آن ها دیده می شود و از طرفی زیست بوم آن ها ایران نیست و نمی توانند جز در قفس زندگی کنند و آزادسازی شان به احتمال زیاد به مرگ شان منجر خواهد شد. این پرنده ها شامل انواع فنچ، مرغ عشق و قناری اهلی است. هیچ گاه برای آزادی این پرنده ها اقدام نکنید مگر آن که آن ها را به زیست بوم اصلی شان (که در ایران نیست) انتقال دهید!

بسته پیشنهادی

در اینجا بنا داریم فراخور شرایط و روحیات شما، چند پرنده خوب و دوست داشتنی به شما معرفی کنیم.

فنچ: الهه باروری

فنچ پرنده بسیار ارزانی است ولی ارزانی اش اصلا به این دلیل نیست که دوست داشتنی نباشد. پرنده بسیار زرنگ، پر جنب و جوش و چموشی است! اصلا تربیت پذیر نیست و کار خودش را می کند پس به خودتان زحمت تربیت این پرنده را ندهید. گونه های متنوعی دارد که ارزان ترین و مشهورترین شان فنچ کبکی (راه راه) و فنچ سفید است؛ این گونه، جفتی حدود 15 تا 20 هزار تومان قیمت دارند؛ اما گونه های دیگری که گران ترند نیز وجود دارد مانند فنچ پاکستانی، فنچ مصری و... ارزانی این پرنده بیشتر به این دلیل است که خیلی ساده زاد و ولد می کند و نگهداری از آن اصلا مشکل نیست. یک قفس متوسط و مقداری ارزن، آب و یک لانه مخصوص کفایت می کند تا تکثیر شوند.

قفس پرنده هرچه بزرگ تر باشد به نشاط و سلامت پرنده بیشتر کمک می کند. گرچه غذای اصلی فنچ ها ارزن است اما برای داشتن پرنده ای سالم و شاداب نباید سبزی، میوه، پوست تخم مرغ خرد شده و مولتی ویتامین را در برنامه هفتگی از یاد برد.

فنچ ها معمولا ۶ تا ۸ تخم می گذارند و۱۲روز روی آن می خوابند. جوجه ها پس از ۱۷روز لانه را ترک می کنند و بعد از گذشت ۳ماه بالغ و قادر به جفت گیری می شوند.

مرغ عشق: الهه عشق

مرغ عشق پرنده ای است با تنوع و جذابیت رنگی بیشتر. حدود 30 تا 40 هزار تومان قیمت دارد. بسیار احساسی و دوست داشتنی است. اصلا تنهایی را دوست ندارد. اگر محیط بزرگی برای نگهداری پرنده داشته باشید می توانید چند جفت را با هم در آنجا رها کنید تا شانس تان در جوجه کشی آن ها بیشتر شود. نوک این پرنده قدری شبیه پرنده های شکاری کج است. برای همین اگر روزی از قفس خود فرار کرد و خواستید آن را بگیرید یا یک دستکش صنعتی به دست کنید یا آماده باشید تا دست تان را به سختی با نوک خود بفشارد! با این حال این پرنده اصلا اهل درگیری نیست. یعنی لازم نیست هنگامی که دست تان را داخل قفس می برید بترسید! مرغ عشق نسبت به فنچ کم تحرک و اهل درنگ است. در ضمن ممکن است در ساعاتی از روز مثل صبح ها که حالش خوب است، بسیار جست و خیز و سر و صدا کند. مرغ عشق حدود 3 ماهگی بالغ می شود. در هر نوبت به طور متوسط 4 تا 6 تخم می گذارد. جوجه ها حدود 16 روز بعد از تخم بیرون می آیند و24 تا 28 روز در لانه می مانند. در طول این مدت ، جوجه ها به شدت به مادر وابسته هستند.

قناری: الهه موسیقی و آواز

قناری نر پرنده ای است که سراسر عمر خود را به شیدایی و کسب هنر صرف می کند. پرنده ای است عاشق پیشه که عشق، در پیشرفت و ظهور هنر آواز او نقش بسزایی دارد؛ اما همین که به محبوب خود می رسد و ازدواج می کند کلا هنر را می بوسد و می رود به زندگی اش می چسبد! برای همین بسیاری، تنها ممکن است نر این پرنده را خریداری کنند و از طرفی اگر بخواهید سراغ گونه های زیبای این پرنده بروید بسیار گرانند؛ اما به کلی جدا نگه داشتن هر پرنده ای از جفت خویش اصلا پسندیده نیست. این پرنده در جفت گیری و جوجه کشی در مقایسه با دو نوع قبلی، موجودی بسیار پیچیده است.بنابراین اگر مایلید از این پرنده جوجه بگیرید حتما با گونه های ارزان تر آغاز کنید و از تجربه دیگران استفاده کنید. این پرنده طی 4 یا 5 روز اقدام به تخم گذاری می کند و به مدت دو هفته روی آن ها می نشیند. در این مدت به ندرت لانه را ترک می کند. قیمت این پرنده از جفتی 70هزار تومان آغاز می شود و به بالای یک میلیون تومان نیز ممکن است برسد.