دندان‌های شیری و اهمیت آن
به گزارش پايگاه خبري تحليلي «پارس»، دکتر نغمه بهرانی و دکتر نفیسه مومنی نوشتند:
هر کودکی تا سه‌سالگی بیست عدد دندان شیری داشته باشد. رویش دندان‌ها در چهار دوره مختلف کامل می‌شود:
- بدو تولد تا ۳ سالگی که تمام بیست دندان شیری رویش پیداکرده و تکمیل می‌شوند.
- سه‌سالگی تا ۶ سالگی دندان‌های شیری تکمیل‌شده و در این دوره تغییری به لحاظ رویش و یا افتادن دندان شیری اتفاق نمی‌افتد.
- ۶ سالگی تا ۱۲ سالگی که دوره آغاز ریزش دندان‌های شیری و رویش دائمی محسوب می‌شود و تا ۱۲ سالگی ادامه خواهد داشت.
- دوره بعد از ۱۲ سالگی که به‌طور معمول در این دوره هیچ دندان شیری دردهان یافت نمی‌شود و معمولاً تمامی دندان‌های دائمی به‌جز دندان عقل رویش یافته‌اند.
از بدو تولد تا سه سالگی
هر کودکی در مجموع بایستی تا سه‌سالگی بیست عدد دندان شیری داشته باشد که در هر فکی ۱۰ عدد خواهد بود این بیست عدد دندان شیری معمولاً از ۶ ماهگی شروع به رویش می‌نمایند و تا دو و نیم سالگی همه دندان‌های شیری به مرور رویش پیدا می‌کنند و تا سه‌سالگی ریشه‌های این دندان‌ها هم تکمیل می‌شود. این دوره مسائل و مشکلات خاص خودش را دارد که متفاوت با دوره‌های بعد است. زود درآوردن و یا تأخیر دررویش دندان معمولاً از دلواپسی‌های والدین در این مرحله است هم‌چنین مسواک زدن دندان‌ها نیز در این دوران به یکی از دغدغه‌های والدین تبدیل می‌شود.
به علت نوع تغذیه و زمان مصرف آن (استفاده شیر در طول شب) در این سنین، کودکان مستعد پوسیدگی‌های دندانی هستند که برای جلوگیری از این موارد توصیه می‌شود بعد از مصرف شیر به کودک حتماً آب‌داده شود و در صورت امکان وعده‌های شیر شبانه کمتر و حذف شود. بعد از رویش دندان نیز، به‌جای بطری از لیوان به‌منظور نوشیدن مایعات استفاده شود و هرروز دندان‌های کودک توسط مسواک مخصوص کودکان (انگشتی) تمیز شود.
دوره سه سالگی تا شش سالگی
بین سه‌سالگی تا شش‌سالگی تغییر چندانی در دندان‌های شیری به وجود نمی‌آید به این معنی که رویش بیست دندان شیری کودک در سه‌سالگی کامل شده و تا شش‌سالگی نیز به همین منوال خواهد بود. در این دوره ممکن است عاداتی مثل مکیدن انگشت ادامه پیدا کند و باعث به وجود آمدن مشکلاتی از قبیل ایجاد فضا در دندان‌های قدامی شود. ترک عادات دهانی در این دوران بسیار مهم است چون ادامه آن تا مراحل بعدی، ضایعات جبران‌ناپذیری را در شکل صورت و رابطه دندان‌های کودک ایجاد می‌نماید. مسواک زدن کودک در این دوران و نحوه یادگیری طریقه مسواک زدن از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است.
دوره شش سالگی تا ۱۲ سالگی
شروع این دوره بارویش اولین دندان دائمی آسیای اول در پشت دندان‌های شیری در شش‌سالگی است که به ترتیب ریزش دندان هاش شیری بعدازآن به‌مرور اتفاق می‌افتد. ریزش دندان‌های شیری معمولاً ترتیب خاصی دارد و هریک از آن‌ها در یک بازه زمانی مشخصی ریزش می‌یابد. اطلاع از ترتیب و زمان رویش دندان‌های دائمی در این دوره از اهمیت خاصی برخوردار است. توصیه می‌شود والدین اطلاعات کافی در این زمینه داشته و در صورت مشاهده بی‌نظمی، به دندانپزشک مراجعه و کودک معاینه شود.
زمان رویش دندان‌های دائمی
- ثنایای میانی (سانترال) ۶ سالگی
- ثنایای کناری (لترال) ۷. ۵ سالگی
- نیش (کانین) ۱۰. ۵ سالگی
- آسیای کوچک اول (پرمولر اول) ۱۰. ۵سالگی
- آسیای کوچک دوم (پرمولر دوم) ۱۱ سالگی
- آسیای بزرگ اول (مولر اول) ۶ سالگی
- آسیای بزرگ دوم (مولر دوم) ۱۲ سالگی
- آسیای بزرگ سوم (مولر سوم یا دندان عقل) ۲۰ سالگی
در سنین ۶ تا ۱۲ سالگی به‌طور هم‌زمان دندان‌های شیری و دائمی در داخل دهان وجود دارد. به همین دلیل این سنین ازنظر دندانی دوره پیچیده‌ای محسوب می‌شود. همان‌طور که ریزش منظم دندان‌های شیری اهمیت دارد، رویش به‌موقع دندان‌های دائمی نیز مهم است و هر نوع تأخیر دررویش این دندان‌ها بایستی جدی تلقی شود. بی‌توجهی به دندان‌های دائمی تازه رویش یافته، در این دوره معمولاً باعث ایجاد اولین پوسیدگی در دندان‌های دائمی بخصوص دندان آسیا اول دائمی (که در شش‌سالگی رویش پیدا می‌کند) می‌شود که اکثر والدین به‌اشتباه آن را به‌عنوان دندان شیری در نظر می‌گیرند و با این نگرش به پوسیدگی آن زیاد اهمیت داده نمی‌شود.
دوره بعد از ۱۲ سالگی
ریزش آخرین دندان شیری بایستی تا ۱۲ سالگی صورت گیرد. بعدازاین سن به‌طور معمول نباید هیچ دندان شیری دردهان وجود داشته باشد. باقی ماندن دندان شیری بعد از سن ۱۲ سالگی غیرطبیعی بوده و بهتر است این مسئله پیگیری شود.
قابل‌ذکر است منشأ مشکلاتی که در این دوره ایجاد می‌شود ازجمله ردیف نبودن دندان‌ها، می‌تواند به دوره دندان‌های شیری مربوط باشد. برای رفع این مشکل، درمان‌های بی‌نظیر کشیدن دوره‌ای دندان‌ها با ترتیب خاص پیشنهاد می‌شود.
منبع: مرکز تحقیقات دندان‌پزشکی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران
ارسال نظر