پايگاه خبري تحليلي «پارس»- سید مرتضی حسینی- رصد، روز گذشته رییس دانشگاه آزاد اسلامی با حضور در جلسه «کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی» پاسخگوی ابهامات و سئوالات اعضای این کمیسیون بود. موضوع از آنجا آغاز شد که بر اساس بخشنامه ابلاغی از سوی ریاست دانشگاه آزاد اسلامی مقرر شد موضوع رعایت حجاب و عفاف در واحدهای این دانشگاه در حیطه اختیارات معاونت فرهنگی و اجتماعی قرار گرفته و حراست دانشگاه حق مداخله در این حوزه را نداشته باشد. ابلاغ این بخشنامه در پایان سال تحصیلی این پیام را به ذهن متبادر می ساخت که مسئولان دانشگاه آزاد نگران جنجال های احتمالی حول این موضوع بوده اند.

تضعیف حراست توسط دانشگاهی با پسوند اسلامی!
با این حال با علنی شدن این دستور، نوای مخالفین از گوشه وکنار برخاست. مهم ترین واکنش از جانب «آیت ا… سید احمد علم الهدی» درخطبه های نماز جمعه مشهد بود. عضو مجلس خبرگان در این باره اظهار داشت:« ناهنجاری فرهنگی، بی‌بند و باری، بی‌حجابی و بی‌عفتی زمینه ورود دشمن به کشور است. درست است که دانشگاه آزاد است اما دانشگاه آزاد در بی‌دینی و لامذهبی که نیست!». خطیب نمازجمعه مشهد در اولین جمعه ماه مبارک رمضان همچنین گفت:« اخیرا در یکی از دانشگاه‌های بزرگ کشور که پسوند اسلامی هم دارد که ای کاش پسوند اسلامی را برمی‌داشتند، مسئول حراست  طی بخشنامه‌ای به تمام حراست‌های شعبه‌های دانشگاه اعلام کرده که حق اعتراض به استاد و دانشجوی بی‌حجاب را ندارند».

وی بی‌حجابی را یک ناهنجاری اجتماعی دانست و با طرح این پرسش که آیا حراست دانشگاه در مقابل بی‌حجابی مسئولیتی ندارد، اظهار داشت: دانشگاهی که یک میلیون دانشجو دارد اگر جولانگاه بی‌حجابی شود آیا  جز این است که یک راه برای دشمن باز و یک فضای آکادمیک را جلوی دشمن بگذاریم».

اعتراض علم الهدی با واکنش نمایندگان مجلس همراه شد تا جایی که دیروز حمید میرزاده برای توضیح در این زمینه، به همراه «حجت الاسلام سید طه هاشمی» معاون فرهنگی و اجتماعی و « حجت الاسلام علی عسگری» معاون حقوقی و پارلمانی و «ستاری» رییس حراست دانشگاه آزاد اسلامی به بهارستان رفت و در جلسه مشترک با اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس حاضر شد.

هاشمی: روش های ۲۰سال پیش دیگر کاربردی ندارند!
میرزاده در این جلسه با اشاره به اینکه این بخشنامه قصد ممنوعیت امر به معروف و نهی از منکر را ندارد، گفت: «هدف دانشگاه آزاد اسلامی این است که با فرهنگ‌ سازی عفاف و حجاب را در دانشگاه گسترش دهد.نیروهای حراست به لحاظ سطح تحصیلات و برخی دلایل دیگر برای تذکرات به دانشجویان دکترا، استادان و سایر دانشجویان توجیه نیستند و گاهی مسائلی پیش می‌آید که در شأن دانشگاه نیست».

طه هاشمی نیز در گفتگو با فرهیختگان‌آنلاین در توضیح آنچه که در این جلسه گذشت گفت: «در این نشست نمایندگان دغدغه و نگرانی‌هایی را که درباره مباحث مربوط به حوزه عفاف و حجاب داشتند مطرح کردند. طبیعی است که ما روش‌هایی را به کار خواهیم گرفت که نسل جوان بتواند از آن استقبال کند. به کمیسیون آموزش مجلس این اطمینان داده شد که دانشگاه آزاد اسلامی مسیری صحیح را در کنار ارتقای سطح کیفی دانشگاه انتخاب کرده است».او در ادامه گفت:«در بحث عفاف و حجاب انتظار از دانشگاه باید انتظار معقولی باشد، زیرا وقتی دانشجویی وارد دانشگاه می‌شود شخصیت اجتماعی او پیش از ورود شکل گرفته و دانشگاه برشی از جامعه است که در آن برخی ناهنجاری‌ها دیده می‌شود».

هاشمی افزود:« معتقدم ما نیازمند به یک تغییر نگاه در حوزه فعالیت‌های فرهنگی هستیم. باید به تغییر شیوه‌ها و روش‌ها بپردازیم زیرا روش‌هایی که ۲۰ سال قبل در ارتباط با ترویج ارزش‌های اسلامی و انسانی بوده امروز کارکرد خود را از دست داده است و باید براساس ذائقه و سلیقه مخاطبان خود شیوه جدیدی را اتخاذ کنیم»‌. هاشمی از طرح استقرار مشاوران فرهنگی در همه واحدهای دانشگاهی سراسر کشور خبر داد و گفت: «ما نمی‌توانیم یک‌ طرفه و آمرانه ‌فقط به نسل امروز دستور بدهیم. باید نسل امروز را درک کرد زیرا وقتی با استدلال زیبایی‌های دین را ارائه کردیم دانشجو می‌پذیرد چراکه فطرت و سرشت دانشجویان ما پاک است و آماده پذیرش ارزش‌های اسلامی هستند».

اقناع نمایندگان و معتبر ماندن بخشنامه جنجالی
معاون حقوقی و پارلمانی دانشگاه آزاد هم پس از پایان جلسه با کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس که «محمد جعفر زاهدی» وزیر علوم وتحقیقات و فناوری دولت نهم ریاست آن را برعهده دارد گفت:«یکی از سئوالات این بود که شخص آقای میرزاده در صدور این بخشنامه دخیل بوده است یا خیر که آقای میرزاده در پاسخ گفتند که هم دخیل بوده‌اند و هم نبوده‌اند.»‌ عسگری توضیح داد: «میرزاده گفت در صدور این بخشنامه دخیل بوده است از این جهت که تذکر شدید داده‌اند که برخی رفتارهای تند و فیزیکی توسط برخی از کارکنان حراست‌ها وجود داشته است. رفتارهایی که شکل سلیقه‌ای داشته و آثار فرهنگی آن نیز منفی بوده نباید در واحد‌ها رخ دهد. او از رئیس حراست مرکزی خواسته که با این موارد برخورد و در جهت حفظ کرامت دانشگاهیان اعم از کارمند، استاد و دانشجو بیش از گذشته تلاش کند.»

عسگری ادامه داد: «همچنین او گفت که در این بخشنامه دخیل نبوده از این جهت که متن بخشنامه را نه او بلکه رئیس حراست دانشگاه تهیه کرده و به امضای خود به همکاران به‌عنوان یک بخشنامه درون‌سازمانی ارسال کرده است.»

وی افزود:«در جمع‌بندی، ریاست محترم کمیسیون اعلام کردند که ارزیابی ما این است که این بخشنامه بر خلاف عفاف و حجاب نیست و اگر غیرمنصفانه به مواردی هم دامن زده شده است ما آن را تایید نمی‌کنیم و معتقدم تغییر شیوه و روش در موضوع عفاف و حجاب منظور رئیس دانشگاه آزاد اسلامی بوده است».

بدین ترتیب پس از توضیحات میرزاده و جمع‌بندی نهایی، نمایندگان از توضیحات وی قانع شدند و مقرر شد تا این بخشنامه حساسیت برانگیز اجرا شده  و همچنین تصمیمات درباره فرهنگ‌سازی عفاف و حجاب براساس همین بخشنامه عملیاتی می‌شود.

دانشگاه آزاد پیشگام دولت در اجرای رویکرد فرهنگی
اقدام اخیر ریاست دانشگاه آزاد اسلامی باردیگر تقابل دو رویکرد در مبارزه با بدحجابی را به رخ کشید. نگرش هایی که یکی به اقدامات فرهنگی و بلندمدت با چاشنی تساهل و مدارا تاکید دارد و دیگری  ضمن پذیرش روش های فرهنگی و مشفقانه، برلزوم استفاده از برخوردهای جدی و تحکم آمیز برای پیشگیری از گسترش این وضعیت تاکید می ورزد.

با تغییر دولت و انتخاب «حسن روحانی» که اعتدال و تغییر در زیست فرهنگی – اجتماعی جامعه را شعار خود قرار داده بود، بسیاری از حامیان وی منتظر کاهش سختگیری های اجتماعی و نخبگان و صاحبنظران هم خواهان تدوین سیاستی جامع و کاربردی در این حوزه بودند. با این حال دولت ترجیح داد موضعی منفعلانه در این خصوص داشته باشد و به تکرار همان کلیات همیشگی بسنده کند.در نهایت بخشی از این توقع، در دفتر رییس دانشگاه آزاد اسلامی برآورده شد تا این نهاد پر شعبه و پرجمعیت که همواره حاشیه های فرهنگی، اقتصادی و آموزشی فراوانی را در ادوار مختلف به خود دیده است در کانون توجهات قرار بگیرد.

تاکید مسئولین دانشگاه آزاد بر اجرای سیاستی جدید مبتنی بر شیوه های فرهنگی و همدلانه با نسل جوان در موضوع حجاب و عفاف،می تواند محکی جدی برای آزمودن میزان موفقیت این رویکرد باشد. به عبارت بهتر جامعه دانشگاهی و فرهنگی ایران در وهله نخست و افکار عمومی جامعه در سطحی بالاتر منتظر تنایج ملموس(و نه انتزاعی و کلی) این تغییر روش هستند. در نتیجه متولیان فرهنگی دانشگاه آزاد نمی توانند با ارائه گزارش هایی رسمی و تشریفاتی مفری برای خود بسازند و بحث را به نوعی «ماست مالی» کنند. حال که دانشگاه آزاد مدعی است که می خواهد با پرهیز از برخوردهای افراطی و بی فایده سال های گذشته، رویه ای اعتدالی در این بحث در پیش بگیرد باید دید تا چه حد دراین زمینه موفق خواهد بود. موفقیتی که می تواند الگویی عملی و منطقی برای استفاده در جامعه نیز محسوب شود. اما از طرفی بیم آن می رود این نوع طرح بحث از سوی مسئولان دانشگاه آزاد برای فرار از زیر بار مسئولیت باشد. مسئولیتی که دیگر نهاد های فرهنگی و متولی در موضوع عفاف و حجاب نیز با همین طرح بحث ها و استدلالات فرهنگی از زیر بار آن شانه خالی کرده اند.
درهر حال نخبگان منتظرند تا ببینند این رویکرد جدید منفعلانه با موضوع برخورد خواهد کرد یا آن گونه که معاون فرهنگی این دانشگاه گفته است به دنبال اتخاذ شیوه های تازه  فرهنگی  است. باید نشست و پیامدها را رصد کرد چراکه کیفیت نتایج این طرح می تواند نمونه ای روشن برای سیاستگزاری های آینده باشد.