ایران و آرژانتین؛ گوهری در گنجینه فوتبالی ایرانیان

پايگاه خبري تحليلي «پارس»- سید مرتضی حسینی- رصد، بازی دلیرانه تیم ملی فوتبال ایران در مقابل تیم قدرتمند آرژانتین، تحسین و شگفتی علاقه مندان به فوتبال و کارشناسان وخبرنگاران داخلی و خارجی را به دنبال داشت. در حالی که با توجه به فاصله فنی دو تیم  و همچنین عدم آمادگی تدارکاتی تیم ملی ایران به نظر می رسید این تیم نتواند نمایشی در خور توجه در این رقابت ها داشته باشد اما دو بازی اول تیم کشورمان نشان داد که آمادگی فنی و تاکتیکی ایران در سطح بسیاری خوبی قرار داشته و شاگردان کی روش  برنامه های او برای اداره ی بازی در مقابل تیم های نیجریه و آرژانتین را به خوبی پیاده کردند. این موضوع در دیدار شب گذشته مقابل آرژانتین با لشگری از ستاره های مطرح، بیشتر نمود داشت.

قرمزپوشان ایران در نیمه اول با ارائه یک بازی منطقی و هوشمندانه و دفاع چند لایه توانستند روند هجومی آلبی سلسته را متوقف کرده و بازیکنان این تیم را خسته و سردرگم سازند. اوج کار تیم ایران اما در نیمه دوم رقم خورد جایی که علاوه بر کنترل بازی در نیمه خودی توانست چند موقعیت جدی را نیز روی دروازه آرژانتین تدارک ببیند که در خلال همین حملات، داور صربستانی بازی، خطای پنالتی مسلم بر روی اشکان دژآگه را نادیده گرفت.

اگرچه ضربه تمام کننده و مهلک « لیونل مسی» در آخرین دقیقه بازی کام فوتبالدوستان ایرانی را تلخ و مانع از کسب یک امتیاز شیرین توسط تیم ملی ایران شد، اما تماشاگران و بینندگان تلویزیون از دیدن دیداری مهیج، مردانه و جسورانه از ملی پوشان ایران راضی بودند. با این حال با نواخته شدن سوت پایان بازی، به یکباره فضایی پرشور و شوق و حماسی در رسانه های رسمی و غیر رسمی و شبکه های اجتماعی پیرامون این بازی به راه افتاد.

فضای استعاری سرشار از شور و به حاشیه رفتن دستاوردها
این فضای پرشور در دو فاز تمجید و تحسین از بازی تیم ملی و انتقادات تند وتیز از داوری ضعیف و پراشتباه داور صرب خود را نشان داد. در  میان این احساسات متناقض و بعضاً متضاد که پیش و پس از دوبازی ایران در برابر نیجریه وآرژانتین شکل گرفت،آنچه مغفول مانده و یا در بحبوحه غم وشادی بازی ایران وآرژانتین  به حاشیه رفت، اصل حضور آبرومندانه و غیرتمندانه تیم ملی در جام جهانی بود. این مطلبی بود که دکتر «حمیدرضا صدر» کارشناس برنامه ۲۰۱۴ شبکه سوم سیما نیز پس از پایان بازی بر آن تاکید داشت. زمانی که عادل فردوسی پور، رضا جاودانی و محمدحسین میثاقی با حسرت و ناراحتی از گل نابهنگام مسی و پرپرشدن آرزوهای تیم ملی می گفتند و البته قدردان بازی خوب و مقاومت بازیکنان تیم ملی بودند، صدر ضمن تأیید این عرق میهنی و تعلق خاطر به تیم ملی، به نکته مهمی اشاره کرد.او معتقد بود که آنچه در جام جهانی برزیل باید برای ما در درجه اول اهمیت باشد دستاوردهای این مسابقات برای فوتبال ماست است و نه نتایجی که کسب می شود.

البته پرواضح است  چیزی که روی کاغذ و به عنوان معیار برتری یک تیم مدنظر قرار می گیرد نتیجه نهایی و رسمی  مسابقه  خواهد بود اما کیفیت بازی، نمایش کم اشتباه و سطح بالای بازیکنان و بازی جوانمردانه وجذاب خاطراتی است که از یک مسابقه فوتبال در این سطح در اذهان باقی خواهد ماند. مسائلی از این دست را می توان دستاوردهای یک تورنمت معظم برای فوتبال کشورمان بدانیم. همان گونه که اکنون بازی جانانه ایران با یوگسلاوی در جام ۱۹۹۸فرانسه که با باخت ایران همراه بود بیشتر در خاطر ایرانیان مانده است تا بازی کسل کننده ایران و آنگولا در جام جهانی ۲۰۰۶ و یا نیمه دوم بازی با مکزیک در همان جام.

جام جهانی؛ گنجینه ای بین الاذهانی
در جریان ۷۷۲ بازی برگزار شده در نوزده دوره  جام جهانی، نتایج فراوانی رقم خورده است که برخی از آنان غافلگیرکننده و شگفت انگیز هم بوده اند . ۲۲۰۸ گل به ثمر رسیده و جهانیان کامیابی ها و ناکامی های و اشک ها و لبخندهای بازیکنان و مربیان ۷۶ کشور مختلف را به نظاره نشسته اند. اما آنچه در نهایت باقی می ماند نماهای ماندگار در قالب مجموعه ای بین الاذهانی به نام «تاریخ جام جهانی» است. این مجموعه میراثی مشترک میان تمام طرفداران فوتبال در سراسر جهان و با نژادها و ملیت های مختلف است و گنجینه ای از تصاویر، رخدادها، صحنه های بدیع و جذاب،اظهارنظرها ومبارزه های خاطره انگیز را شامل می شود.خاطرات فوتبالی در ضمیر خود آگاه و ناخودآگاه علاقه مندان وسینه چاکان فوتبال حکم گنجینه با ارزشی دارد که آنان هرازگاهی و به بهانه های مختلف( که برگزاری ادوار جام جهانی) یکی از آنهاست آن را گشوده و معمولاً با فرد و یا افرادی با دغدغه های فوتبالی به اشتراک می گذارند. این فرایند نوعی لذت و نشئه روحی برای فوتبالدوستان همراه دارد که البته خاصیت خمودگی و رکود نداشته و بیشتر به نشاط و افزایش روحیه می انجامد.

در سطح کلان جامعه نیز این گنجینه مشترک می تواند به ظرفیتی بالقوه برای تقویت اعتماد، انسجام و همبستگی اجتماعی که از مولفه های اصلی سرمایه اجتماعی هستند تبدیل شود. از سوی دیگر حضور در چنین میادین معتبری که نگاه رسانه های بزرگ از چهارگوشه دنیا را به خود معطوف ساخته است می تواند دستاوردی بزرگ باشد. به ویژه این که با گسترش و پیشرفت فناوری های نوین ارتباطی و گسترش آن در میان توده ها، انتقال اطلاعات و تصاویر بریا همگان مقدور است. این روزها می بینیم که آرایش چهره تماشاگران در برزیل و شیوه های جالب و متنوع تشویق تیم ها به موزه ای سیّار برای شناخت تاریخ، فرهنگ و روحیات یک ملت تبدیل شده است. تماشاگری ژاپنی خود را شبیه سامورایی ها کرده است، استرالیایی ها شمایل حیوانات و گیاهان بومی منطقه خود را همراه دارند، سویسی ها ماکت پنیر سویسی را روی سر گذاشته اند، انگلیسی ها لباس سنتی قرون وسطایی می پوشند، اسپانیایی ها لباس گاوبازی به تن کرده اند، تیم های آفریقایی رنگ های تند و تیز لباس های محلی را با شعارهای آهنگین بومی خود همراه ساخته اند، اهالی مکزیک و شیلی  یاد اجداد سرخپوست خود را زنده نگه می دارند و تماشاگران ایرانی نیز با نمادهایی نظیر یوزپلنگ ایرانی، سرباز هخامنشی و سایر نمادهای تاریخ و فرهنگی این نمایشگاه گسترده فرهنگی را زینت داده اند.

دیده شدن در ویترین بزرگی به نام جام جهانی فوتبال و البته ارائه فوتبالی دلچسب، آبرومندانه و جذاب، می تواند بزرگترین دستاورد جمهوری اسلامی ایران در جام جهانی ۲۰۱۴ باشد. این موضوع البته اگر با کسب نتیجه و صعود به دور بعد همراه شود شادی و نشاط ملی را صدچندان خواهد کرد اما خطری پنهان را نیز به دنبال خواهد داشت و آن هم فراموش کردن ضعف های بنیادین ساختاری و زیربنایی در فوتبال داخلی در سایه فضای پرشور و استعاری ناشی از پیروزی است.این ضعف ها و معضلات و البته از آن مهم تر بی تدبیری ها معمولاً به دلیل لزوم حمایت از تیم میل و پرهیز از تضعیف روحیه در هنگامه حضور ایران در جام جهانی به حاشیه می رود اما لازم است با نقدهای مداوم کارشناسان دلسوز و رسانه های جمعی پیگیری شده و به نتیجه برسد. پیروزی در مسابقات جام جهانی در صورت عدم هوشیاری و واقع بینی نخبگان و رسانه ها مکن است این فرایند را دچار وقفه و خدشه کند. لذا لازم است حتی اگر به لطف خدا و تلاش غیورمردان تیم ملی، به مراحل بعدی جام نیز صعود کردیم این ضعف ها را به بوته فراموشی نسپاریم.

تصاویر ماندگار اما کدر
این دستاورد البته همچون تیغی دولبه عمل می کند. چند روز پیش و در دیدار دو تیم کامرون و کرواسی که به باخت سنگین کامرونی ها انجامید، درگیری فیزیکی دو مدافع تیم آفرریقایی پس از دریافت گل چهارم تصاویر زشت و کریهی را به نمایش گذاشت که قطعاً به عنوان برگی از صفحات تلخ جام جهانی اذهان فوتبالدوستان را پرخواهدکرد. صفحاتی که می توان در آن ناداوری علیه تیم های اسپانیا و ایتالیا در جام جهانی ۲۰۰۲، خشونت بیش از حد بازیکنان دوتیم هلند و پرتغال در بازی معروف به نبرد نورنبرگ در جام جهانی ۲۰۰۶،فریب داور توسط ریوالدو در بازی ترکیه و برزیل در جام جهانی ۲۰۰۲، گل به خودی آندرس اسکوبار کلمبیایی در بازی با آمریکا و قتل تاسف بار او به دست مافیای شرط بندی کلمبیا در جام ۱۹۹۴، گل معروف به دست خدا مارادونا مقابل انگلیس(۱۹۸۶ مکزیک)، دخالت مقامات کویتی در تصمیمات داوری در بازی فرانسه و کویت(۱۹۸۲ایتالیا)، قهرمانی پرحرف و حدیث آرژانتین در خانه و درسایه حکومت ژنرال ها و البته به لطف تبانی بازیکنان تیم پرو(۱۹۷۸)،باخت برزیل در برابر اروگوئه در مقابل دیدگان ۱۵۰ هزار تماشاگر ماراکانا و از دست دادن قهرمان( ۱۹۵۰)، شعارهای نژاد پرستانه علیه بازیکنان سیاهپوست در دهه های ۱۹۵۰و ۶۰ میلادی و بسیاری از رویداهای تلخ وتامل برانگیز دیگر را نیز مشاهده کرد.

در کنار این رویداهای زشت یا تلخ که البته شدت و ضعف آن  به میزان تعلق خاطر افکار عمومی به هر کدام از این شخصیت ها و تیم ها بستگی دارد، صحنه ها یا مسابقات جذابی نیز وجود دارد که لیست کردن آن از حوصله این نوشتار خارج است اما قطعاً در گنجینه فوتبالدوستان ایرانی، دیدار دیشب ایران مقابل آرژانتین یکی از گوهرهای ناب و ماندگار خواهد بود. دیداری که دستاورد بزرگی برای ما داشت و آن عملیاتی شدن شعاری قدیمی اما کاربردی است که خواستن توانستن است. پس بخواهیم تا بتوانیم!