پايگاه خبري تحليلي «پارس»- تازه ساری سرمست و شادمان از «کلانشهر» شدنش بود و هنوز مهر ابلاغ این رخداد بزرگ تاریخی خشک نشده بود که باران بی‌هنگام آخرین ماه بهار،پرده از خواب فراموشی و سال‌ها بی‌توجهی به توسعه زیرساخت‌ها برداشت و همه رویاهای شیرین کلانشهر را به دست سیل سپرد و به زیر آب برد. 

تراژدی آبگرفتگی و سیلاب ساری که اکنون عنوان کلانشهر شدن را نیز با خود به یدک می‌کشد، قصه امروز و دیروز شهر نیست و سال‌هاست که مردمان خوب شهر با این درام خانمانسوز، مدارا می‌کنند. 

تخریب جنگل‌ها و مراتع در بالادست،تجاوز به بستر و حریم رودخانه، ساخت و سازهای بی‌رویه و قارچ‌گونه در میان‌دست و پایین دست، فراهم‌نبودن زیرساخت‌های شهری، عدم اجرای کامل طرح هدایت آب‌های سطحی،اجرا نشدن بیمه جامع شهری و... سبب شده تا با ریزش کمترین میزان بارش،ساری دیروز و کلانشهر امروز، در هراس سیل بی‌خواب شود.  

درحالی برخی محلات کلانشهر ساری در بارش اخیر به زیر آب رفت که میزان بارندگی ثبت‌شده در آن تنها حدود ۵۴ میلی‌متر بوده است و به گفته بسیاری از کارشناسان اگر این میزان بارندگی ۲برابر می‌شد،فاجعه‌ای دیگر در پایتخت بهارنارنج به بار می‌نشست. 

آبگرفتگی‌هزار و ۸۰۰ واحد مسکونی شهری و روستایی و ۷‌هزار هکتار شالیزار، بخشی از تحفه بارش آخرین ماه بهار در ساری است که این روزها مدیرانش، سرمست و پرغرور از کلانشهر شدنش هستند و چه بازی‌های پیامکی که برای این ارمغان ارزنده، به راه نینداخته‌اند. 

درحالی که شهر ساری تا کمر به زیر آب رفته بود و مردم از بی‌مهری و بی‌تدبیری‌های مدیران گذشته و حال نسبت به عدم برنامه‌ریزی درست و اصولی برای پیشگیری از بحران گلایه‌مند هستند،درگاه الکترونیک شهرداری ساری این‌گونه تیتر می‌زند: «شهردار در شهر، شهرداري در ستيز؛ عبوري با تمام توش وتوانش به مهار پيامدهاي مهيب باران بي‌وقفه و سيل‌آسا پرداخت» و شهردار شهر کلانشهر شده ساری نیز به جان «ابر و باد و مه و خورشید و فلک» می‌افتد و تمام تقصیرهای آبگرفتگی شهر را به گرده رودخانه تجن می‌اندازد که خود زخم‌خورده از تجاوز به حریم بستر و ساخت‌وسازهای بی‌رویه است. 

این فرافکنی درحالی ا‌ست که شهردار مرکز استان، بارندگی ۵۴میلی‌متری شهر ساری را در ۲۰ ماه گذشته بی‌سابقه می‌خواند و معلوم نبود که اگر در ساری نیز همانند گلوگاه ۱۰۰ میلی‌متر باران ثبت می‌شد،کلانشهر به چه حال و روزی گرفتار می‌شد. 

با این حال مهدی عبوری، شهردار کلانشهر ساری با بیان این‌که، بارش باران سبب جاري شدن سيلاب در سطح شهر شد و بارندگي بي‌سابقه‌‍‌اي طي ۲۰ ماه گذشته در مركز مازندران بود كه واحد خدمات شهري شهرداري با تجهيز ۲۰۰ نيروي انساني آماده امدادرساني است و با اشاره به اين‌كه بالا بودن آب‌هاي سطحي سبب آبگرفتگي بخش‌هاي اصلي و فرعي برخي از مناطق شهري شد، افزود:ستاد بحران شهرداري ساري از نخستين ساعت شروع بارش باران در سطح شهر مستقر شد. 

شهردار ساري با بيان اين‌كه طغيان رودخانه تجن سبب شد تا آب اين رودخانه درون‌شهري به سطح شهر وارد شود،تصريح كرد:  عليرغم تذكراتي كه از شب گذشته خدمات شهري شهرداري ساري به آب منطقه‌اي داد، دريچه‌هاي ورودي و خروجي تجن بسته نشد. 

وي با اشاره به اين‌كه كانال هدايت آب‌هاي سطحي كه در بلوار شهيد قاسمي حفر شد، بايد به رودخانه ساري رود متصل شود، خاطرنشان كرد:اجراي كامل هدايت آب‌هاي سطحي شهر ساري نيازمند اعتبار ۴۰۰ ميليارد توماني است. 

عبوري افزود: شهرداري ساري براي هدايت آب‌هاي سطحي درحال احداث كانالي به طول ۳كيلومتر با اعتباري بالغ بر ۷ميليارد تومان در كوي اتحاد ست. 

 وي با بيان اين‌كه براي اجراي طرح كامل هدايت آب‌هاي سطحي نيازمند حمايت وزارت كشور است، ادامه داد: شهرداري ساري هر ساله در قالب اعتبارات عمراني توان بخش اندكي از پروژه هدايت آب‌هاي سطحي در مركز مازندران را دارد. 

وي از بيمه جامع شهري در وقوع حوادث به شهر ساري خبر داد و گفت: هر خسارتي ناشي از حادثه به شهروندان وارد شود بيمه طرف قرارداد پس از تاييد كارشناسان شهرداري نسبت به پرداخت خسارت اقدام مي‌كند. 

در عین حال مدیرکل مدیریت بحران مازندران نیز با بیان این‌که در منابع طبیعی درست مدیریت نکرده‌ایم،گفت:در بالادست درخت را قطع کردیم و جایگزینی برایش نداشته‌ایم و این موضوع سبب سست شدن زمین و جاری شدن سیل شده است. 

 رستم زرودی افزود:باید تدبیری برای این کار می‌شد و به‌عنوان نمونه در شهر اولار در مسیر کیاسر ۵۰ تا ۶۰ منزل زیر آب رفت و این نشان می‌دهد که جنگل بالادست تخریب شد و این عامل سبب بروز سیل و نفوذ گل و لای می‌شود. 

 وی یادآور شد: با بررسی سیل بهشهر به این نتیجه می‌رسیم که شیب شهر به سمت دریاست ولی کانال‌هایی که در آن احداث شده، مخالف شیب است و در جهت شیب نیست، در این صورت وقتی در جهت مخالف شیب کانال احداث می‌شود، هم کانال باید پهن‌تر باشد و هم عمق بیشتری داشته باشد تا حجم بیشتری از آب را هدایت کند. 

 مدیرکل مدیریت بحران مازندران یادآور شد:کانال‌ها و جوی‌های آب ۲۰ در ۴۰ قدیمی که توان انتقال حجم آب اندک را ندارد چگونه می‌تواند، گل و لای و سنگ ناشی از سیلاب را انتقال دهد. وی افزود:ضمن این‌که بخش اعظمی از خانه‌هایی که دچار آبگرفتگی شدند نظیر بهشهر، در جاهای مناسبی ساخته نشدند و این واحدها در بستر جریانی رودخانه ساخته شده است و این همه تلاش شد تا ساکنان این واحدها به سمت مسکن مهر هدایت شود، ولی مورد پذیرش واقع نشده است. 

 به گفته زرودی، مقاومت مردمی برابر تغییرات و تهدیدها ازجمله مسائلی است که با آن روبه‌رو هستیم. 

مدیرکل مدیریت بحران مازندران ادامه داد:شهرهای ساری، میاندرود، نکا، بهشهر، سوادکوه، سوادکوه شمالی و بابل در بحران اخیر آبگرفتگی دچار آسیب شدند و بخش عظیمی از گرفتاری ما در این شهرستان‌ها در بخش کشاورزی است و آسیب‌ها در بخش مسکن چندان زیاد نیست که یا بنیاد مسکن یا بیمه پوشش می‌دهد. 

وی افزود:به‌عنوان نمونه در گلوگاه، بیشتر مزارع گندمزار و دانه‌های روغنی است که تمام آنها از بین رفته است و گندمی که آب بخورد دیگر به درد کشاورز نمی‌خورد. 

رستم زرودی با بیان این‌که میزان دقیق خسارت‌ها مشخص نشده است، گفت:در ساری ‌هزار و ۷۰۰ واحد دچار آبگرفتگی شده ولی میزان خسارت نباید بیش از ۱۰۰ واحد باشد. 

 وی عنوان کرد: در نکا ۱۵۰ واحد مسکونی که در سیل قبلی دچار آسیب شدند، این بار نیز دچار آسیب و بخشی نیز کامل تخریب شدند. 

 مدیرکل مدیریت بحران مازندران با بیان این‌که بیشترین مشکل در بخش کشاورزی است، گفت:حدود ۲‌هزار هکتار از اراضی دچار خسارت شدند، این درحالی ا‌ست که ۳هزار و ۹۱۰ هکتار از اراضی در سطح دچار آبگرفتگی شده‌اند. 

 رستم زرودی، در پاسخ به این‌که آیا فکر نمی‌کنید بخشی از مشکلات ناشی از آبگرفتگی به دلیل فراهم نبودن زیرساخت‌های مناسب در حوزه شهری است، بیان داشت: در کشورهای پیشرفته سعی می‌شود بر مبنای شهرسازی جدید و نظام مهندسی فعلی طراحی صورت ‌گیرد. 

وی یادآور شد:طبق استاندارد، شهرها باید نوار تاسیساتی و کانال تاسیساتی داشته باشند و کانالی در حدود ۵ تا ۱۵ متر حفر شده باشد تا تاسیسات برق، مخابرات، آب و... از آن عبور کند این درحالیست که نه‌تنها کانال تاسیساتی نداریم بلکه کانال در شهرهای ما از وسط جاده رد می‌شود. 

 زرودی یادآور شد: باید کانال آبرو استاندارد شده متناسب با حجم بارندگی و فاضلاب داشته باشیم که اکنون موجود نیست. 

وی با بیان این‌که میزان بارندگی ثبت شده در شهر ساری ۵۴ میلی‌متر بوده است، گفت:این میزان اگر به ۱۰۰ میلی‌متر می‌رسید با چه اتفاقی باید روبه‌رو می‌شدیم. 

 زرودی با اشاره به عبور و جریان رودخانه تجن در ساری گفت:  اگر حتی ۱۰۰ میلی‌متر باران در ساری نیز می‌بارید،ظرفیت رودخانه تجن با این میزان آب، تکمیل نمی‌شد و این رودخانه دهنه وسیع و ظرفیت بالایی دارد ولی کانال‌های هدایت آب‌های سطحی ما به سمت تجن نمی‌رود. 

 وی تصریح کرد: باید به لحاظ کانال‌های سطحی و تاسیساتی  برنامه درستی داشته باشیم که این کار سخت خواهد بود. 

زرودی با بیان این‌که یک شهردار ۲ برنامه روبنایی و زیربنایی را می‌تواند در دستور کار قرار دهد،گفت:شهردار می‌تواند کار زیربنایی یا روبنایی انجام دهد و شهرداری که در پی تبلیغات است، به امور روبنایی بیشتر می‌پردازد تا زیربنایی. 

براساس این گزارش، در حادثه آبگرفتگی اخیر بیش از ۷هزار هکتار از شالیزارها و باغات مرکبات حاشیه تجن،‌هزار و ۷۰۰ مسکن شهری،۱۰۰ مسکن روستایی در ۳۰ روستای بخش مرکزی دچار آسیب شدند، همچنین این حادثه به ۱۰ روستای بخش کلیجانرستاق و ۲۵‌روستای بخش چهاردانگه نیز آسیب زد. 

 همچنین در پی سيل اخیر در بهشهر ۱۵۵ خانه مسكوني در شهرستان دچار آبگرفتگي و آسيب شد كه در اين رابطه ۱۰ ميليارد ريال خسارت به منازل مسكوني وارد شده است، در بخش كشاورزي نيز آبگرفتگي در اراضي زراعي، گندم و جو و شاليزار و باغات، تخريب جاده بين مزارع ، پل و انهار داشته‌ايم كه حدود ۱۸ ميليارد ريال خسارت در اين بخش ايجاد شده است. 

این حادثه در شهرستان‌های سوادکوه، گلوگاه، بهشهر و میاندورود نیز خسارت برجای گذاشته است.