آنچه مداحان باید در عزاداری‌ها توجه کنند!

دکتر محمد الله اکبری در گفت وگو با خبرنگار دین و اندیشه خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) ، با اشاره به اهمیت مداحی و مرثیه خوانی برای اهل بیت (ع) و البته آسیب ها و ضعف هایی که در این حوزه وجود دارد، افزود: اصل عمل مدح و مرثیه گفتن برای اهل بیت (ع) یک مسئله سفارش شده و ممدوح است که از طرف آن بزرگان نیز سفارش شده که فضائل و مناقب آنها و ظلم هایی که بر آنان شده در محافل شیعه بازگو و به آیندگان آموخته شود.

مداحی در گذشته بیشتر کار واعظان و خطبا بود

وی خاطرنشان کرد: در گذشته بخشی از این کار را واعظان که تحصیل علم کرده بودند به عهده داشتند به طوری که در انتهای مجلس سخنرانی و خطابه که معمولا به بیان مسائل شرعی و سفارش های اخلاقی بود به عنوان نمک مجلس دقایقی روضه می خواندند و ظلم های رفته بر اهل بیت (ع) را در این زمان بیان می کردند.

الله اکبری با بیان این که « آنچه مرسوم و عرف مجالس شیعه بود در یک زمان کوتاهی در انتهای مجلس وعظ روضه می خواندند» تصریح کرد: کلمه مداح یعنی کسی که دیگری را مدح می کند و فضائل و مناقب و اوصاف خوبش را بیان می کند. در گذشته دور کلمه مداح نداشتیم بلکه شعرایی داشتیم که ائمه (ع) را می شناختند و فضائل آنان را به شعر در می آوردند و در حضور خودشان قرائت می کردند که به آنها مدیحه می گفتند و شعری که مشتمل به ظلم های رفته بر اهل بیت (ع) بود را مرثیه می نامیدند.

مداحی امروزی نقش مرجعیت و رهبری دینی را بازی می کند

وی ادامه داد: آنچه اکنون در جامعه وجود دارد متفاوت با گذشته است مداحی های امروزی پای خود را فراتر از آن وظیفه ای که دارند گذاشته است اکنون نقش مرجعیت و رهبری دینی را نسبت به جامعه و مردم بازی می کنند.

رییس پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت (ع) با بیان این که « برخی مداحان حتی قدمی جلوتر رفته و علاوه بر تصرف جایگاه مرجعیت دینی پای به قلمروی مرجعیت سیاسی هم گذاشته اند» گفت: این دسته از مداحان صرفا به مدح و مرثیه اکتفا نمی کنند بلکه کار به جایی رسیده که رهبری دینی و سیاسی مردم را هم در اختیار می گیرند، حال اگر کسی باشد که مدعی رهبری دینی و سیاسی باشد و خود اهل درس و تحصیل، دود چراغ خورده و دین شناس باشد مشکلی نیست، اما متاسفانه اینگونه به نظر نمی رسد.

مداحان باید حد و اندازه خود را بدانند

الله اکبری خاطرنشان کرد: اکثر کسانی که امروز در عرصه مداحی، مدعی رهبری دینی و سیاسی جامعه هستند، یا اصلا تحصیلات دینی ندارند یا چیزهای از آن می دانند اما چون مستمع برایشان فراهم شده سوء تفاهم برایشان به وجود آمده است و فکر می کنند معارف دینی را از یک مرجع تقلید بهتر می دانند.

این استاد حوزه و دانشگاه با تاکید بر این که « مداح باید حد و اندازه خود را بداند که کار او مدح گفتن و مرثیه خواندن است» اظهار کرد: مداحان باید مجلس اهل بیت (ع) را با بیان واقعیت های درست گرم کنند نه اینکه ساعت ها وقت مردم را بگیرند و مطلب کم بیاورند مجبور شوند چیزهایی بگویند که نباید بگویند و در قلمروی دیگران دخالت کنند، در حالی که براساس دستور دین، آیات قرآن و روایات ما مامور هستیم اهل بیت پیامبر (ص) را خالصانه دوست بداریم و به آنها عشق بورزیم.

در جامعه امروز ما اهل بیت مظلوم تر از زمان خودشان هستند

وی در ادامه با بیان این که « متاسفانه کاری کرده ایم که در جامعه امروز ما اهل بیت (ع) مظلوم تر از حیات زمان خودشان هستند» گفت: اگر آن بزرگواران در زمان حیاتشان از طرف دشمنان آزار می دیدند، امروز در جامعه ما از طرف دوستان آزار می بینند. امروز بسیاری از ما با ادعای دوستی و عشق به اهل بیت (ع) به آنها ظلم می کنیم، اگر ما در ضمن مداحی و منبرمان چیزهای گفتیم که دروغ است و مسائلی را به ائمه (ع) نسبت دادیم که درست نیست این ظلم بزرگی در حق آنها است و باید در قیامت پاسخگوی آنان باشیم.

رییس پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت (ع) افزود: فرمایشات بسیاری از امام باقر (ع) و امام صادق (ع) وجود دارد که مسلمانان طبق دستور خداوند موظفند ما را دوست بدارند و خوبی های ما را در بین مردم بیان کنند و امر ما را زنده نگه دارند اما اگر از این راه کاسبی کنند و ما را وسیله نان در آوردن و تجارت خود قرار دهند مورد نفرت و لعن ما قرار می گیرند.

وی در عین حال تاکید کرد: بیان فضائل و خوبی های ائمه (ع) و ظلم و ستم هایی که به آنان روا داشته شده یک امر پذیرفته شده و ممدوح است از سوی دیگر تبدیل کردن آن به دکان و مغازه یک امر مذموم است.

تبدیل کردن مدح و مرثیه ائمه (ع) به وسیله نان در آوردن مذموم است

الله اکبری در این باره به روایتی از امام صادق (ع) اشاره کرد و افزود: آن حضرت فرمودند کسانی که ما را وسیله کاسبی و درآمد به دست آوردن خود قرار دهند مغضوب ما هستند آن حضرت اینگونه افراد را لعن می کنند و می فرمایند: برکت از عمر و روزی این افراد می رود و دچار فقر و تنگدستی می شوند کسانی که ما را وسیله خالی کردن جیب مردم قرار دهند.

وی اظهار کرد: براساس این روایت اگر شخصی شرط گذاشت که مثلا من فلان مبلغ می گیرم و در مجلس روضه خوانی و عزاداری حضور پیدا می کنم یک امر مذموم و از سوی اهل بیت (ع) پذیرفته نیست و از سوی دیگر اگر در بیان منبر، مداحی و مرثیه خوانی چیزهایی که اصلا واقع نشده به آنها نسبت دهیم کار حرامی مرتکب شدیم، زیرا معتقدیم معصومین (ع) کارهای خلاف شرع، عقل، دین و اخلاق انجام نمی دهند حال اگر چنین کارهایی به آن بزرگواران نسبت دهیم مرتکب گناه کبیره شده ایم.

نسبت دادن کارهای خلاف عقل، شرع و اخلاق به ائمه (ع) ظلم بزرگ در حق آنان است

این استاد تاریخ اسلام با تاکید بر این که « اهل بیت (ع) آگاه تر و عالم تر از همه افراد بشر به امور دین، اخلاق، شرع و عقل هستند» گفت: باید در منبرها و مداحی ها حواسمان باشد که اهل بیت (ع) و معصومین (ع) دارای جایگاه بالا و شأن عالی هستند، پس چیزهایی به آنها نسبت ندهیم که خلاف شرع، دین و اخلاق است که متاسفانه در مداحی های ما فراوان دیده می شود.

وی با اشاره به مصادیقی از اینگونه اظهار نظرها درباره اهل بیت (ع) و فرزندان آنان افزود: چگونه ممکن است حضرت زینبی که به امور شرعی در حد امام حسین (ع) آگاه است روز عاشورا با سر برهنه از خیمه بیرون بیاید؟ حضرت زینب (س) که می داند پوشیدن سرش از نامحرم واجب است چگونه ممکن است یک واجب را ترک کند و حرامی را مرتکب شود، ایشان از همه بیشتر می دانند که خون انداختن صورت حرام است پس چگونه ممکن است بر صورت خود چنگ بزند و مرتکب این عمل حرام شوند؟ .

رییس پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت (ع) افزود: درست است که مصیبت، آن هم در غم از دست دادن برادر سخت است اما همین برادر در شب عاشورا وصیت کرد که به مصیبت و غمی که فردا برایتان ایجاد می شود صبر داشته باشید، حال چگونه می توانیم تصور کنیم که خواهرشان خلاف وصیت برادر آن هم برادری که امام و معصوم بود، رفتار کرده باشند؟ .

الله اکبری تاکید کرد: زینب (س) متشرعه و عالمه بودند و احکام شرعی را از هر کسی بهتر می دانستند به طوری که در مجلس یزید به او درس فقه و دین دادند پس نباید کارهای خلاف شرع، دین و اخلاق که بزرگترین ظلمی است که امروز در حق اهل بیت (ع) روا می داریم به آنان نسبت دهیم.

برخی مداحان کم سواد به دنبال اشغال جایگاه مراجع تقلید در جامعه هستند

وی تصریح کرد: متاسفانه شرایط به گونه ای است که اکنون مداحان کم سواد می خواهند جایگاه مراجع تقلید و رهبران دینی و سیاسی جامعه را اشغال کنند، در حالی که مداح باید حد و حدود خود را بداند و جایگاهش را بشناسد، او رهبر دینی و سیاسی نیست او سیاستمدار نیست، وظیفه و رسالت او بیان فضائل و مناقب اهل بیت (ع) و ظلم هایی است که بر اهل بیت (ع) رفته است.

خطا است که یک مداح را در جایگاه کارشناس دینی و سیاسی بنشانیم

رییس پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت (ع) با بیان این که « خطای بزرگتر در این میان متوجه صدا و سیمای ما است» تصریح کرد: صدا و سیما یک مداح را در یک برنامه سیاسی به عنوان یک کارشناس و رجل سیاسی دعوت می کند و از او می خواهد که درباره این مسائل تحلیل کند و این خطای بزرگی است که در مرحله اول به خود آن مداح ضربه می زند و از سوی دیگر باورهای اعتقادی و مذهبی مردم را تضعیف می کند.

الله اکبری افزود: این خطا است که ما مداحان را در جایگاه کارشناس دینی و سیاستمداری بنشانیم، مگر هر کسی که چند تا طرفدار داشت کارشناس امور مختلف می شود؟ ! بنابراین مداحان باید کار خودشان را که بیان واقعیت ها است انجام دهند و از ورود در حوزه هایی که وظیفه دیگران است پرهیز کنند، در غیر این صورت زیاد طول نمی کشد که همان هایی که پای بیرق آنها سینه می زنند علیه آنها شعار دهند.