همه جنجال‌ها و رفت و برگشت‌های طرح «مهرآفرین

به گزارش پارس به نقل از   تسنیم، دولت یازدهم بعد از کش و قوس های فراوان در نهایت طرح مهرآفرین و کلیه استخدام ها بر اساس این طرح را لغو کرد.

بر اساس گزارش پایگاه اطلاع رسانی دولت، هیئت وزیران بنا به پیشنهاد معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب کرد که تصویب نامه شماره ۱۷۶۴۴۱/ت۴۸۷۰۲ه مورخ ۱۳۹۱.۹. ۳۰موضوع طرح مهرآفرین و کلیه پیوست ها، اصلاحات و الحاقات بعدی آن لغو می شود.

بر این اساس، اقداماتی که در دستگاه های اجرایی و استانداری ها حسب مورد، قبل از تاریخ ملغی الاثر شدن هر یک از بندهای تصویب نامه فوق و اصلاحات و الحاقات بعدی آن با توجه به نظرات رئیس مجلس شورای اسلامی و با رعایت قوانین و مقررات انجام شده است، با تشخیص معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور صحیح تلقی می شود.

** اولین جرقه طرح جنجالی چه زمانی زده شد؟
اولین جرقه جنجال ها درباره طرح استخدامی دولت احمدی نژاد در تاریخ ۲۹ آذر سال ۹۱ زده شد که بر اساس آن هیئت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۹۱.۹. ۲۹ بنا به پیشنهاد و تأیید رییس جمهور، وزرا و معاونین رییس جمهور به استناد اصول یکصد و بیست و ششم و یکصد و بیست و هفتم و یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و به استناد مواد (۱۸۱) و (۱۸۶) و بند « ه» ماده (۲۲۴) قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران و بند (۱۱۲) قانون بودجه سال ۱۳۹۱ کل کشور طرح مهرآفرین را تصویب کرد.

بر اساس بندی از طرح جنجالی مهرآفرین، بالاترین مقام دستگاه اجرایی و استانداران و معاونین توسعه مدیریت و منابع انسانی آنان و یا عناوین مشابه علاوه بر دارا بودن اختیارات و مسئولیت های اصل ۱۲۶ قانون اساسی به عنوان نماینده ویژه رئیس جمهور، موضوع اصل ۱۲۷ قانون اساسی برای اعمال اختیارات رئیس جمهور و هیئت وزیران در امور اداری و استخدامی و نیز امور برنامه و بودجه مربوط به امور اداری و استخدامی دستگاه مربوط موضوع قوانین و مقررات تعیین شدند.

همچنین دستگاه های اجرایی و استانداری ها موظفند با رعایت و به شرح پیوست که به مهر دفتر هیئت دولت تأیید شده است و جزء لاینفک این تصویب نامه است و رأسا و بدون نیاز به هیچ امر دیگری از سوی هر مرجع یا مقامی از قبیل موافقت، پیشنهاد، تأیید، صدور مجوز، صدور و اعطای شماره مستخدم یا ابلاغ و بدون الزام به رعایت ابلاغیه های صادره قبلی از سوی مقامات نسبت به همه موارد مندرج در شرح پیوست که به مهر هیئت دولت تأیید شده است از جمله نسبت به تبدیل وضعیت استخدامی و به کارگیری و جذب و استخدام افراد اقدام و شماره مستخدم را نیز اختصاص دهند.

** تلاش دولت دهم برای استخدام ۳۹۰ هزار و ۳۸۶ نفر در طرح مهرآفرین
دولت در این طرح به دنبال استخدام ۳۹۰ هزار و ۳۸۶ نفر در ۱۰۸ دستگاه ملی و ۳۱ استان بود اما چندی بعد از ابلاغ طرح مهرآفرین از سوی معاون اول رئیس جمهور، هیئت تطبیق مصوبات دولت با قوانین، ایراداتی را به این طرح وارد و رئیس مجلس آن را طی نامه ای به رئیس جمهور وقت ابلاغ کرد.
براساس قوانین، هیئت تطبیق مصوبات دولت با قوانین، موظف است تمام مصوبات داخلی هیئت وزیران اعم از مبادله نامه ها، آئین نامه ها و غیره را با قوانین تطبیق و ایرادات احتمالی را به رئیس مجلس اعلام و رئیس مجلس هم آن را به دولت اعلام کند.

** آغاز رفت و آمد طرح میان مجلس و دولت
پس از اعلام نظر هیئت تطبیق مصوبات دولت با قوانین، علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی، برخی مواد طرح مهرآفرین را خلاف قانون اعلام و در نامه ای به رئیس جمهور، ادلّه خود را تشریح و ۳۵ ایراد را به طرح مهرآفرین وارد کرد.

** هشدار دیوان محاسبات به دستگاه های اجرایی درباره طرح مهرآفرین
بعد از نامه رئیس مجلس، دیوان محاسبات کشور نیز با استناد به اعلام نظر هیات تطبیق مصوبات دولت با قوانین و اعلام رسمی موضوع از سوی رئیس مجلس شورای اسلامی به دولت، غیرقانونی بودن مصوبه « طرح مهرآفرین» را محرز دانست و نسبت به اجرای بخشنامه صادره در این خصوص، هشدار داد.

در نامه معاون حقوقی دیوان محاسبات کشور خطاب به معاون حقوقی معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور، تاکید شد که دیوان محاسبات پس از طرح موضوع در هیئت بررسی و تطبیق مصوبات دولت با قوانین و تشخیص مغایرت آن با قوانین جاری، در راستای اقدامات پیشگیرانه و از روی همیاری و همکاری با دستگاه های اجرایی، موضوع را به دستگاه های تحت نظارت اعلام کرد تا از بروز تخلف پیشگیری کند لذا هرگونه برداشت های غیرحقوقی از این اقدام قانونی را چنانکه در بخشنامه معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور در این خصوص مشاهده می شود، مذموم می شمارد.

عبدالرضا رحمانی فضلی رئیس وقت دیوان محاسبات نیز در خصوص اقدام دیوان محاسبات، گفت: ما درباره این پرونده دو اقدام انجام داده ایم. در مرحله اول با توجه به اینکه تشخیص دادیم قانون برنامه پنجم در این مصوبه رعایت نشده و با توجه به اینکه این مصوبه تامین اعتبار نشده بود و برخلاف برنامه پنجم بود، دیوان محاسبات ضمن تذکر به دستگاه های اجرایی تخلفات را به هیئت تطبیق مصوبات مجلس ارسال کرد که این هیئت نیز مصوبه مهرآفرین را باطل کرد و دیوان محاسبات نیز تذکرات لازم را انجام داد.

همچنین در این نامه، دیوان محاسبات بر ضرورت اجرای قانون و تبعیت همه دستگاه های اجرایی از قوانین و مقررات کشور تاکید کرده و نسبت به آثار سوءاقدامات خلاف قانون هشدار داده است.
البته مدتی بعد هاجر تحریری نیک صفت معاون راهبردی منابع انسانی معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی ریاست جمهوری اعلام کرد که ابلاغیه ای مبنی بر لغو طرح مهر آفرین به معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی ارائه نشده است و بر اساس قانون تا زمانی که مصوبه ای، بند یا تمام مواد آن از سوی مجلس لغو نشود، لازم الاجراست و اجرای آن متوقف نمی شود.

در اصل ۱۳۸ قانون اساسی آمده که دولت موظف است در بازه زمانی ایراداتی که مجلس شورای اسلامی به مصوبات دولت اعلام می کند را رفع کرده و موافقت مجلس را جذب کند.

** ابلاغ اصلاحیه طرح مهرآفرین از سوی رحیمی
به گزارش تسنیم، بعد از گذشت چندین هفته از نامه لاریجانی به احمدی نژاد، عبدالعلی تاجی معاون حقوقی معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور اعلام کرد که تمام ایرادات مورد نظر رئیس مجلس به مصوبه استخدامی دولت (مهرآفرین) رفع شده و اصلاحیه آن از سوی معاون اول رئیس جمهور برای اجرا به دستگاه های ملی و استانی ابلاغ شده است.

** خبر الهام از انتشار آگهی استخدام طرح مهرآفرین
غلامحسین الهام معاون توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور نیز بلافاصله بعد از ابلاغ این مصوبه اعلام کرد: مصوبه استخدامی دولت که ایراداتی از سوی رئیس مجلس به آن وارد شده بود، اصلاح و به تمام دستگاه های ملی و استانی برای اجرا ابلاغ شد. برخی از دستگاه ها این مصوبه را در دستور کار خود قرار داده و حتی آگهی استخدام را نیز به صورت رسمی منتشر کردند و در حال انجام مراحل قانونی آن هستند. این مصوبه برای دستگاه های اجرایی لازم الاجراست و می بایستی طبق مصوبه عمل کنند.

** پایان شادی دولتی ها
اما ظاهرا ایام خوش برای دولتی ها پایدار نبود و هیئت تطبیق مصوبات دولت با قوانین، برخی اصلاحیه های دولت در طرح مهرآفرین را مغایر قانون دانست. جواد زمانی عضو هیئت تطبیق مصوبات دولت با قوانین در گفت وگو با تسنیم، گفته بود: برخی از اصلاحات انجام شده در طرح مهرآفرین رفع کننده ایرادات هیئت تطبیق بود اما در برخی از موارد اصلاحات هیئت وزیران را ناکافی دانسته و مجدداً آن را به دولت ارسال کردیم و منتظر جواب هیئت وزیران هستیم.
اما در ۲۰ اسفند ۱۳۹۱ علی لاریجانی، طی نامه ای به رئیس جمهور اصلاحیه مصوبه مهر آفرین را دارای ۶ ایراد دانست. عبدالعلی تاجی معاون حقوقی معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور هم اعلام کرد که دولت برای رفع مجدد اشکالات احتمالی طرح استخدامی مهرآفرین آمادگی دارد.
هیئت وزیران نیز پس از اعلام چندین ایراد قانونی از سوی رئیس مجلس به طرح مهرآفرین، همه ایرادات این طرح را رفع و مجدداً طرح را به مجلس فرستاد.

جنب و جوش های فعالان سیاسی و مقامات دولتی و غیر دولتی در ایام پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری موجب شد تا مدتی درباره طرح جنجالی مهرآفرین بحث هایی مطرح نشود و در همان بحبوحه بود که معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور در بخشنامه ای به همه دستگاه های اجرایی با توجه به ابهامات برخی از دستگاه ها در خصوص نحوه اجرای مصوبه طرح مهرآفرین، جزئیات اجرای این مصوبه را ابلاغ کرد.

** لاریجانی: اجرای مصوبه مهرآفرین تخلف قانونی است
مدتی بعد غلامعلی جعفرزاده ایمن آبادی نماینده مردم رشت، در نشست علنی قوه مقننه در تذکر شفاهی، گفت که « در دی ماه سال گذشته، آقای احمدی نژاد ابلاغیه ای به استانداران سراسر کشور مبنی بر اجرای طرح مهرآفرین ارسال کرد؛ مجلس به این موضوع اعتراض کرد و رئیس مجلس ۲ بار این موضوع را به دولت یادآور شد. این مصوبه دولت، ماده ۵۱ قانون برنامه توسعه، بند ج ماده ۶۵ قانون برنامه پنجم و ماده ۲۴ قانون اساسی را ملغی اثر می کرد؛ ضمن آن که اعطای اختیارات وسیع به استانداران و حذف هرگونه محدودیت قانونی، اعطای هم ترازی مقامات به پست های پایین دستی و اعطای امتیازات به مقامات بازنشسته از جمله موارد ایراد قانونی آن بود» .

نماینده مردم رشت در مجلس با تاکید بر اینکه قاطبه نمایندگان براساس محور قانون مداری به این موضوع اعتراض کردند، خطاب به رئیس مجلس گفت: شما به عنوان رئیس مجلس، مطابق مصوبات اداره قوانین، دو بار این موضوع خلاف قانونی را به دولت ابلاغ کردید اما علی رغم آن که مجلس مطابق قانون بر عملکرد و مصوبات دولت باید نظارت کند و به دولت نیز این کار خلاف قانونی را متذکر شده، متاسفانه رئیس جمهور آن را به استانداران ابلاغ کرده است.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفت: نمی شود شب خوابید، صبح بلند شد و یک طرحی را اجرا کرد. ۵۲۶ هزار نفر به صورت بی ضابطه در این کشور قرار است استخدام شوند در حالی که اگر قرار بود جوانان مطابق عدالت محوری و یک قاعده مشخص استخدام شوند، همه نمایندگان همکاری می کردند.

او حتی خطاب به استانداران گفت: استانداران بدانند این دولت یک ماه دیگر تمام می شود و هر کس به این مصوبه عمل کند، خلاف ضابطه رفتار کرده است.

علی لاریجانی که ریاست جلسه را برعهده داشت، در پاسخ به این نماینده گفت: این موارد تخلف قانونی است و قبلا هم از طریق هیئت تطبیق اعلام شده و از دیوان محاسبات می خواهم تا آن را پیگیری کرده و جلوی اینگونه تخلفات را بگیرد.

** ۶ مغایرت طرح مهرآفرین با قانون های کشوری
پس از بالا گرفتن انتقادات به طرح مهرآفرین، مرکز پژوهش های مجلس از مغایرت طرح استخدامی مهرآفرین با ۶ قانون اساسی، برنامه پنجم، مدیریت خدمات کشوری، بودجه ۹۱، محاسبات عمومی و دیوان محاسبات خبر داد و اعلام کرد که تبعات اجرای این مصوبه غیرقابل جبران خواهد بود.

گزارش مرکز پژوهش های مجلس تصریح می کرد: دولت با اصلاحاتی که در طرح مهرآفرین اعمال داشته مدعی شده اشکالات و ایرادات طرح را برطرف کرده است، لکن هیئت تطبیق قوانین، مجددا به اصلاحیه های هیئت وزیران ایراد گرفت و این اصلاحات را رافع اشکالات و ایرادات و مغایرت های قانونی طرح ندانست، علی رغم نظر مجدد هیئت تطبیق، سخنگوی دولت و معاون توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهوری، ابلاغ و طی مراحل اجرایی این طرح در دستگاه های اجرایی را اعلام کرده است. بررسی ها و مطالعات انجام شده نشان می دهند که اجرای این مصوبات به شکل کنونی در سال پایانی دولت دهم، تحولی عظیم را در نظام های اداری و مالی کشور و قواعد و مقررات حاکم بر آن به وجود خواهد آورد. تحولاتی که بدون شک می توانند آثار و تبعات بعضا غیرقابل پیش بینی و غیرقابل جبرانی را به همراه داشته باشند.

پس از این بود که لاریجانی، مجددا در نامه ای به محمود احمدی نژاد، اصلاحات مجدد دولت به طرح مهرآفرین را مغایر قانون اعلام کرد.

در نامه لاریجانی آمده بود: بازگشت به رونوشت تصویب نامه هیئت محترم وزیران به شماره ۹۸۸۲/ت۴۸۷۰۲ه مورخ ۱۳۹۲.۱. ۲۴ موضوع طرح مهرآفرین ناظر به اصلاح دو فقره مصوبه قبلی هیأت محترم وزیران به شرح مشخصات مندرج در متن، متعاقب بررسی ها و اعلام نظر مقدماتی هیأت بررسی و تطبیق مصوّبات دولت با قوانین و مستنداً به صدر ماده واحده و تبصره (۴) الحاقی به « قانون نحوه اجراء اصول هشتاد و پنجم (۸۵) و یکصد و سی و هشتم (۱۳۸) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و اصلاحات بعدی» و ماده (۱۰) آیین نامه اجرایی آن، مراتب متضمّن اعلام نظر قطعی جهت اقدام لازم در مهلت مقرر قانونی و اعلام نتیجه به این جانب ابلاغ می گردد. بدیهی است پس از انقضای یک هفته مهلت مقرر در قانون، آن بخش از مصوبه که مورد ایراد قرار گرفته است، ملغی الاثر خواهد بود. مضافاً اینکه نظر به عدم اقدام هیأت محترم وزیران به رفع ایرادات اعلامی در رأی ابلاغی مورخ ۱۳۹۱.۱۲.۲۰، مغایرت های سابق الذکر کماکان به قوت خود باقی است.

** توقف مهرآفرین؛ اولین گام دولت یازدهم
اما با آغاز به کار دولت یازدهم اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور تنها ۲ روز بعد از برگزاری مراسم تحلیف، در بخشنامه ای اجرای طرح مهر آفرین را متوقف اعلام کرد و نوشت: نظر به ایرادهایی که در اجرای اصل ۱۳۸ قانون اساسی نسبت به طرح مهر آفرین (موضوع تصویب نامه شماره ۱۷۶۴۴۱/ت۴۸۷۰۲ه مورخ ۹۱.۹. ۳۰ و اصلاحات آن) اعلام شده است، مقتضی است کلیه وزارتخانه ها، مؤسسات، سازمان ها، شرکت های دولتی، استانداری ها و سایر دستگاه های اجرایی؛ موضوع ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری از هرگونه استخدام و جذب نیروی انسانی، تبدیل وضعیت، نقل و انتقال و مأموریت، انتصاب و جابجایی کارکنان اعم از رسمی، پیمانی، قراردادی یا هر عنوان دیگر و نیز اصلاح تشکیلات و ساختار اداری تا تصمیم گیری دولت نسبت به اصلاح مصوبات مربوطه اجتناب کنند.

** واکنش الهام به مصوبه دولت
غلامحسین الهام معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی دولت دهم نیز در اولین واکنش به توقف اجرای طرح مهرآفرین در یادداشتی از مصوبه اخیر اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور مبنی بر تعلیق استخدام و تغییر ساختار در دستگاه های دولتی و توقف طرح مهرآفرین انتقاد کرد و نوشت: آیا برای ملت عزیز و شریف ایران سوال برانگیز نخواهد بود که چگونه است که مصوبات دولت" هویدا" مادام که به وسیله مراجع صالح ابطال نشده اند، لازم الاجرا هستند ولی مصوبات دولت جمهوری اسلامی دوره احمدی نژاد غیرقابل اجرا شده اند؟ ! ! کدام قانون از قانون اساسی تا قوانین عادی و کدام حکم شرعی به معاون اول رئیس جمهور چنین اختیاری اعطا کرده است تا با اراده شخصی و یا تصورات فردی، حرکت قانون در کشور را متوقف کند؟ انتظار از رئیس جمهور محترم در آغاز کار آن است که از رفتار نظام مند غیرقانونی و مغایر قانون اساسی به جد جلوگیری نموده و بخشنامه غیرقانونی را لغو نمایند و دولت را با بدعت حقوقی آغاز نکنند.

** رئیس دیوان عدالت اداری: توقف اجرای طرح مهر آفرین قطعاً مغایر قانون است
محمدجعفر منتظری رئیس دیوان عدالت اداری نیز در گفت وگو با تسنیم اعلام کرد که بخشنامه معاون اول رئیس جمهور در زمینه توقف اجرای طرح مهر آفرین قطعاً مغایر قانون است. همچنین تعدادی از رسانه ها بعد از لغو مصوبه مهرآفرین خبری منتشر کردند که بر اساس آن، پس از ابلاغیه ۱۵ مردادماه جهانگیری به همه وزرا و مسئولان ارشد دولتی مبنی بر توقف اجرای طرح مهرآفرین، درج جمله ای در این ابلاغیه مبنی بر ضرورت اجتناب همه دستگاههای اجرایی از نقل و انتقال، ماموریت و جابجایی کارمندان رسمی، پیمانی و قراردادی، باعث بروز برخی مشکلات در روند نقل و انتقالات عادی مستخدمان دستگاه ها و شکایت برخی کارمندان به دستگاههای نظارتی شده است.

نوبخت: منابع کافی برای اجرای مهرآفرین نداریم
محمدباقر نوبخت معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی دولت یازدهم نیز در سوم شهریور ماه در گفت و گوی تلویزیونی در مورد اقدام دولت مبنی بر توقف مصوبه استخدامی مهرآفرین و نحوه اجرای آن در دولت یازدهم، گفت: شاید در این مورد بهتر باشد تا خود مردم وارد قضاوت شوند؛ این طرح عنایت دولت محترم دهم است که در روزهای پایانی تعداد زیادی از افراد حاضر در سیستم دولتی را استخدام کرد که باید گفت مبارک است. اگر من خودم را هم جای استخدام شدگان مهر آفرین قرار دهم، خوشحالم چرا که در جای دیگر با حقوق و مزایای بهتر و تضمین شغلی قرار گرفته ام اما باید گفت که دولت برای خوشحال کردن تعدادی، بار مالی حداقل ۱۱ هزار میلیارد تومانی را بر دوش دولت یازدهم گذاشته است.

به گفته او، هزینه های سنگین مهر آفرین در حالی پیش روی دولت قرار دارد که منابع کافی برای این هزینه در بودجه وجود نداشته و از سوی دیگر بخش قابل توجهی از درآمدها صرف پرداخت حقوق و دستمزد می شود. این درحالی است که حداقل ۳۰۰۰ طرح عمرانی نیمه تمام در کشور وجود دارد اما زبان فریاد زدن برای تکمیل در آن ها نیست. دولت دهم در شرایطی نامساعد و نامتعادل درآمد و هزینه ای اقدام به تصویب مهرآفرین کرد و از این رو ترجیح می دهیم که این طرح را فعلا تا زمان بررسی و بازبینی دقیق متوقف کنیم تا منابع آن پیش بینی و تامین شود.
محمود عسکری آزاد جانشین معاون توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور نیز در این زمینه گفت: مایه حیرت و تعجب است که مصوبه ای به نام طرح مهرآفرین به تصویب رسیده است که حتی مدیران و کارشناسان این معاونت نیز روحشان از مفاد این مصوبه بی خبر بوده است و استخدام های بی ضابطه (بدون نشر آگهی و برگزاری آزمون استخدامی) کاملاً مغایر و متضاد با عدالت استخدامی است و با بند « م» سیاست های کلی نظام، مصوب مقام معظم رهبری مغایرت آشکار دارد.

** لغو دستور توقف اجرای مهرآفرین
در حالی که هنوز زمان زیادی از سخنان معاون رئیس جمهور درباره توقف اجرای طرح مهرآفرین مطرح نشده بود، جهانگیری در بخشنامه ای با اشاره به لغو چند مصوبه هیئت دولت دهم، توقف موقت اجرای مصوبات دولت پیشین را رفع و اجازه اجرای آنها را خطاب به وزارتخانه ها، سازمان ها و ارگان ها صادر کرد و به این ترتیب مجددا مجوز اجرای طرح مهرآفرین صادر شد.

در این بخشنامه از دستگاه های اجرایی خواسته شده چنانچه مفاد مصوبه ای را دارای بار مالی زاید بر اعتبار مصوب یا مغایر جهت گیری و مصالح کلی دولت و قوانین و مقررات مربوط تشخیص دادند پیشنهاد اصلاح یا لغو آنها را به هیئت دولت ارائه کنند.

** پایان همه جنجال ها و رفت و برگشت ها
پایان بخش همه جنجال ها و رفت و برگشت های طرح مهرآفرین میان مجلس و دولت، نهایتا این مصوبه هیئت وزیران بود که طرح مهرآفرین و کلیه پیوست ها، اصلاحات و الحاقات بعدی آن را لغو کرد.
حال باید دید دولت چه برنامه ای برای افرادی که به استخدام در قالب طرح مهرآفرین دل خوش کرده بودند، دارد و می خواهد چه برنامه جایگزینی داشته باشد؟