شکست راهبرد اوباما در خاورمیانه

به گزارش پارس به نقل از تسنیم، روزنامه وال استریت ژورنال در یادداشتی با برشمردن ۵ خطای استراتژیک دولت اوباما در خاورمیانه ضمن تاکید بر بازگشت به سیاست تقویت روابط با متحدان قدیمی کاخ سفید، تلاش برای اتحاد عربستان- اسرائیل به منظور مهار قدرت روز افزون ایران را خواستار شد.

وال استریت ژورنال گزارش داد: طی یک ماه اخیر خاورمیانه عرصه هرج و مرج و ناامنی فزاینده ای بود. شکاف ها در عراق افزایش یافته، جنگ داخلی سوریه به بی ثباتی در لبان دامن زده، ادعاهای کاربرد سلاح شیمایی نیز کلاف سردرگم سوریه را پیچیده تر کرد، و بالاخره مصر نیز در آستانه غلتیدن در جنگ داخلی بین اخوان و ارتش قرار گرفته است. همچنین رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه و از دوستان صمیمی اوباما در منطقه که ناآرامی های مصر را زیر سر اسرائیل دانست در آمریکا مورد انتقاد شدید قرار گرفت.

وال استریت ژورنال با اشاره به راهبرد کلان دولت اوباما درباره خاورمیانه که با دقت آماده و هدف گذاری شده بود افزود: متاسفانه این راهبرد شکست خورد. برنامه آمریکا ساده و باوقار بود: همکاری با گروه های اسلامی میانه ور همچون حزب عدالت و توسعه ترکیه و اخوان المسلمین مصر به منظور ایجاد خاورمیانه ای دموکراتیک تر. البته گویا آمریکا می خواست ۳ هدف را با یک تیر نشانه بگیرد. تیم اوباما می خواست یک بار برای همیشه ثابت کند که دموکرات ها توانایی پیشبرد سیاست خارجی آمریکا را دارند و خاطرات ناخوشایند هم حزبی های خود همچون کارتر را از اذهان بزدایند.

این روزنامه ادامه داد: هرچند هنوز زود است که سیاست خارجی تیم اوباما را حکم قطعی صادر کرد، چرا که اوباما هنوز ۴۱ ماه دیگر در کاخ سفید خواهد بود. اما شاید اوباما برای موفقیت در خاورمیانه نیاز داشته باشد رویکرد خود را تغییر دهد.

به نوشته وال استریت ژورنال با نگاهی به اقدامات دوره اوباما می توان ۵ اشتباه محاسباتی کلان کاخ سفید را اینگونه برشمرد:
۱. اشتباه در برآورد بلوغ سیاسی و توانایی گروه های اسلامی مورد حمایت کاخ سفید؛۲. اشتباه در درک وضع سیاسی مصر؛ ۳. اشتباه در درک تاثیر راهبرد روابط آمریکا با دو متحد اصلی منطقه ای خود (اسرائیل و عربستان) ؛۴. اشتباه در درک پویایی های جریانات تروریستی در منطقه؛ ۵. دست کم گرفتن هزینه انفعال در سوریه.

این روزنامه درباره اشتباه اوباما نسبت به ترکیه نوشت: به نظر می رسید دولت اسلامگرای اردوغان در ترکیه قابلیت های مدیریتی و سیاسی لازم برای حکومت داری خوب را داراست، اما با گذشت زمان نقاط ضعف این سیستم آشکار شد، دولت اردوغان دست به بازداشت روزنامه نگاران، تهدید رسانه ها، و سرکوب معترضان کرد. اوباما در حالی که زمانی اردوغان را در زمره بهترین دوستان خود در بین رهبران جهان نامید، پس از انتقاد نخست وزیر ترکیه از اسرائیل در قبال تحولات مصر، مقامات کاخ سفید وی را مورد انتقاد شدید خود قرار دادند.

وال استریت ژورنال با تحلیل وضع مصر افزود: مرسی و جریان اخوان نشان دادند دارای هیچ تجربه کشورداری و سیاستگذاری نیستند و ده ها میلیون مصری را علیه خود به خیابان ها کشاندند. کاخ سفید همچون اشتباه توماس جفرسون که انقلاب فرانسه را درک نکرد اشتباه دیگری نیز در مصر انجام داد واساسا جوهره اعتراضات سیاسی در مصر را درک نکرد و آن را" گذار به دموکراسی" خواند.

این روزنامه با اشاره به روابط آمریکا با متحدان منطقه ای خود ادامه داد: دولت اوباما همچنین بر تاثیر راهبرد خود در خاورمیانه بر روی روابط اسرائیل و عربستان سعودی اشتباه کرد. اوباما از ابتدای به قدرت رسیدن خود اعلام کرد بر روی اسرائیل برای حل و فصل نهایی مذاکرات سازش فشار وارد خواهد کرد. نتیجه آن شکست بزرگ سیاست خارجی آمریکا بود و این آخرین شکست آمریکا در مسئله فلسطین نخواهد بود.

به نوشته وال استریت ژورنال: اشتباه بعدی سرد شدن روابط با سعودی بود که با سوق یافتن آمریکا به سمت ترکیه و مصر محمد مرسی و جانبداری از قطر برای به دست گرفتن ابتکار عمل دیپلماتیک منطقه ای شکافی در روابط خود با ریاض ایجاد کرد. خیلی از آمریکایی ها نمی توانند درک کنند سعودی ها تا چه حد از اخوان المسلمین و اسلام گرایان ترکیه متنفر هستند. سعودی ها جریان اخوان را رقیب سنتی خود در بین اهل سنت می دانند. عربستان از جریان نوعثمان گرایی دولت اردوغان نیز که موجب تغییر مرکزیت جهان اسلام به سوی استانبول می شود احساس خطر می کند. قطر نیز در مقابل همسایه قدرتمند خود به سمت ترکیه گرایش دارد. با حمایتی که آمریکا از محور ترکیه، مصر، قطر کرد، ریاض به جای حمایت، تمایل به تضعیف سیاست های آمریکا پیدا کرده است. اتحاد با ارتش مصر فرصت خوبی ایجاد کرد تا قطر، اخوان المسلمین، ترکیه و آمریکا را با ناکامی مواجه کند.

وال استریت ژورنال از سیاست آمریکا در برابر جریان های تندرو و تروریستی منطقه نیز انتقاد کرد و گزارش داد: اشتباه چهارم کاخ سفید دست کم گرفتن قدرت سازمان دهی و احیاء گروه های تروریستی در منطقه به خصوص در افغانسان و پاکستان بود. اکنون جریان های تروریستی در کل منطقه از افغانستان تا عراق، یمن، سوریه و شمال آفریقا گسترده و ریشه گرفته است. تعطیل شدن ۲۰ مرکز دیپلماتیک آمریکا طی ماه جاری در این منطقه نقطه اوج پیروزی تروریست ها محسوب می شود.

به گزارش این روزنامه در نهایت نگرانی های به حق کاخ سفید نسبت به هزینه های دخالت در سوریه آخرین خطای استراتژیک آمریکا محسوب می شود به خصوص اکنون که هزینه های عدم دخالت را برآورد می کنیم این واقعیت آشکارتر می شود. علاوه بر ویرانی های عظیم، مرگ هزاران سوری و سیل میلیونی آوارگان اکنون بحران سوریه به لبنان، عراق وحتی ترکیه سرریز کرده است. در حال حاضر با گسترده شدن تهدید، روز به روز امکان دخالت در مسئله سوریه کاهش می یابد.

به نوشته وال استریت ژورنال عدم دخالت سریع در سوریه پیروزی های مهمی برای محور روسیه و ایران به همراه داشت. تهران و مسکو از حکومت بشار اسد در سوریه حمایت می کنند. تاکید اوباما بر برکناری اسد با شکست مواجه شد و موقعیت وی را نزد رقبای آمریکا در خاورمیانه تضعیف کرد. همچنین تقویت گروه های تروریستی در سوریه از سوی جریانات عربی حوزه خلیج فارس تهدید دیگری برای آمریکا ایجاد خواهد کرد.

متحدان آمریکا در منطقه برای پیشبرد سیاست این کشور بسیار اهمیت دارند. عربستان، اسرائیل و ارتش مصر متحدان مهم آمریکا در منطقه هستند در حالی که اخوان المسلمین و کشورهای کوچک جایگاه و قدرت اثرگذاری کم تری دارند. کاخ سفید باید به دنبال بازسازی روابط خود با اسرائیل و توجه به نگرانی های ارتش مصر و آل سعود باشد.

این روزنامه در انتها افزود: از سوی دیگر اکنون باید بر ایران تمرکز کرد. افزایش روزافزون قدرت ایران می تواند تبدیل به نقطه اتصال وحدت اسرائیل و عربستان شود. برنامه ریزی برای اتخاذ راهبرد آمریکا در برابر ایران که در آن عربستان و اسرائیل به اوباما برای تقویت موضع آمریکا در منطقه کمک می کنند باید مورد توجه قرار گیرد. در این راستا باید به سمت سیاست های سخت گیرانه تر در قبال سوریه حرکت کرد. اعلام خط قرمز و عدم واکنش در زمانی که خطوط نقض می شود اعتماد به نفس ایجاد نمی کند.