جشنواره کودک را با چنگ و دندان حفظ کرده‌ایم

به گزارش پارس ، به نقل از مهر: به بهانه تغییر دولت که به واسطه آن مدیریت بسیاری از سازمان ها از جمله مدیریت فرهنگی نیز دچار تغییر و تحول می شود با احمد میرعلایی مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی گفتگویی تفصیلی داشتیم. وی در بخش نخست این گفتگو درباره عملکرد این نهاد سینمایی در چند سال گذشته، جایگاه آن در مناقشات این دوران در سینمای ایران، حمایت از همه فیلمسازان به ویژه تلاش برای تعامل ارتباط با پیشکسوتان، تولیدات فاخر فارابی و جوایزی که سال گذشته از جشنواره فجر گرفتند و انتقادهای وارد شده به این روند، اکران آثار فارابی و… صحبت کرد.

بخش پایانی گفتگویمان با احمد میرعلایی مدیرعامل بنیاد سینمای فارابی به سینمای کودک و جشنواره بین المللی فیلم کودک و نوجوان اختصاص دارد. در این بخش جعفر گودرزی مدیر اجرایی بیست و هفتمین جشنواره فیلم کودک در کنار میرعلایی دبیر این دوره از جشنواره حضور یافت و درباره کم وکیف برگزاری جشنواره و مراحل اجرایی آن سخن گفت.

ماهیت سینمای کودک، تلاش فارابی برای حفظ و نگهداری این ژانر سینمایی، جایگاه این سینما در دنیا، وضعیت تولید و اکران فیلم های کودک و همچنین چگونگی بازگشت پروانه های زرین از همدان به اصفهان از دیگر بحث های مطرح شده در بخش پایانی این نشست بود که آن را در ادامه می خوانید.

* جشنواره فیلم کودک از آن دست جشنواره هایی است که در طول سال ها برگزاری با چنگ و دندان حفظ شده است و اگر نگاه دقیقی به ساختار این رویداد فرهنگی بیندازیم متوجه خواهیم شد مخاطبان نسل اول این جشنواره هنوز با لبحند به جشنواره فیلم کودک و نوجوان می نگرد و از آن خاطرات خوبی دارد. .

میرعلایی: نقش فارابی را در طول این چند سال در لبخندی که از آن یاد می کنید، نمی توان نادیده گرفت.

* دقیقا ادامه سئوالم اشاره به این مطلب بود که حضور بنیاد سینمایی فارابی را در طول بیست و شش دوره برگزاری این جشنواره چطور ارزیابی می کنید؟

میرعلایی: به نظر من بنیاد سینمایی فارابی در طول تمام این سال ها به بسترسازی برای پر و بال دادن به جشنواره فیلم کودک و نوجوان پرداخته است و اگر جشنواره را رها می کردیم مطمئن بودم که این ژانر سینمایی به دست فراموشی سپرده می شد اما خوشبختانه با همت مدیران سابق سینمای ایران و به خصوص مدیران پیشین فارابی بستر مناسبی برای برگزاری جشنواره فیلم کودک و نوجوان فراهم شد و جشنواره به سمتی رفت که آثار خوبی در این گونه سینمایی تولید شد؛ آثاری که در دنیا به وجود آنها و صاحبان فیلم ها افتخار کردیم.

* جدا از افتخارهایی که سینمای کودک به عنوان بخشی از سینمای ایران در دنیا کسب کرد اما به نظر می رسد وضعیت تولید و به ویژه اکران فیلم های سینمای کودک با بی اعتنایی مسئولان مواجه شده است.

میرعلایی: متاسفانه چنین است و اکران آثار سینمای کودک و نوجوان از اولویت های فرهنگی مدیران سینمایی نبوده و نیست.

* فارابی در این زمینه چه کرده است؟

میرعلایی: عملکرد بنیاد سینمای فارابی در حوزه سینمای کودک در طول تمام سال های گذشته، سئوالی است که باید از مدیران پیشین این مرکز سینمایی پرسیده شود، اما به عقیده من جشنواره فیلم کودک و نوجوان باید سکویی برای بهبود وضعیت این ژانر سینمایی در اکران باشد و من به سهم خودم به عنوان یکی از مدیران سینمایی از این مهم گذشت نخواهم کرد و به دنبال جایگاه مناسب برای اکران سینمای کودک هستم.

من معتقدم سینمای کودک ظرفیتی نادیده گرفته شده در سینمای ایران است در حالی که می تواند به چرخه مالی صنعت سینما در ایران کمک کند.

گودرزی: یکی از برنامه های ما اجرای طرح" سینما مدرسه" بود تا با همراهی آموزش و پرورش، دانش آموزان به تماشای فیلم های مختلف سینمایی بنشینند اما مسلما اجرای این طرح به تنهایی کافی نیست و باید راهکارهای موازی دیگری نیز طراحی و اجرا شود. ضمن اینکه نباید این نکته را فراموش کرد که سینمای ایران پس از انقلاب با سینمای کودک شناخته شد از همین رو باید ظرفیت های اعتباری و پولسازی سینمای ایران را شناخت و براساس این شناخت و آگاهی به دستاوردهای خوب در این زمینه رسید. در این بین سازمان هایی چون آموزش و پرورش و همچنین کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان که روزگاری متولی تولید فیلم های کودک بوده است باید به کمک این نوع سینما بیایند.

* در شرایطی حرف از بی اعتنایی به سینمای کودک می زنیم که همین سینما در دنیا راه خود را پیدا می کند و جوایز رنگارنگ هم می گیرد. چندی پیش با یکی از کارگردان های سینمای ایران حرف می زدم که از حضور فیلم اکران نشده اش در حوزه کودک و نوجوان در جشنواره ای در چین خبر می داد. چه اتفاقی می افتد که فیلمی ایرانی را همه جای دنیا می بینند اما این اثر هرگز فرصت نمایش در کشورش را پیدا نمی کند؟

میرعلایی: به اعتقاد من نوع مدیریت در اکران فیلم های کودک نوعی تناقض را بین پسند جشنواره های مختلف با مخاطب این دسته از فیلم ها در داخل ایران به وجود آورده است.

* بههر حال از این نوع سینما علاوه بر حضور بین المللی باید استفاده های بهتری کرد.

میرعلایی: دقیقا. به عنوان مثال در جشنواره بیست و پنجم فیلم کودک بخش جنبی جشنواره را ارتقا دادیم. به این ترتیب که با توجه به روز جهانی کودک، جشنواره را برای نخستین بار در استان ها و شهرهای مرزی برگزار کردیم و کاروان های فرهنگی فیلم کودک را به استان های محروم نیز بردیم. یک هفته قبل از برگزاری جشنواره فیلم کودک و نوجوان، کودکان مرزنشین ایران فیلم ها را دیدند و هدایای فرهنگی نیز دریافت کردند.

* هدایای فرهنگی که از آن یاد می کنید، چه بود؟

میرعلایی: هنگام نمایش فیلم ها در نوار مرزی و در کنار جا نماز و یا عطر گل یاسی که هدیه دادیم، بسته کامل از فیلم های کودک را نیز هدیه کردیم.

* نهاد و یا سازمان های مرتبط با کودکان نیز در این امر سهیم بودند؟

میرعلایی: در جشنواره سال گذشته یونیسف با همکاری مهتاب کرامتی داوطلبانه وارد عمل شد و خوشبختانه قرار است در جشنواره بیست و هفتم خیلی جدی تر وارد شوند، حتی معتقدم جشنواره را باید به بیرون از مرزها برد.

گودرزی: سال گذشته حدود دو میلیون کودک تماشاگر فیلم های جشنواره بودند و با برنامه های جذابی که برای کودکان ترتیب داده بودیم توانستیم بسیاری از کودکان و نوجوانان را همراه با خانواده های خود پای سفره جشنواره فیلم کودک بنشانیم.

* با وجود این استقبال چرا این جشنواره همچنان مورد حمایت نیست؟

میرعلایی: مهم نیست که سیاست گذاران سینمای ایران این جشنواره را دوست دارند یا خیر و یا اینکه به چشم کودک سرراهی به آن نگاه می کنند، به اعتقاد من مهم این است که جشنواره فیلم کودک و نوجوان یک جشن بزرگ برای کودکان در قالب نمایش فیلم است. نکته جالب این است که طبق آمار رسمی حضور کودکان و نوجوانان در این جشنواره نسبت به جمعیتی که داریم در دنیا رکورددار بوده است.

* چطور به این آمار رسیدید؟

میرعلایی: در جشنواره های مختلف کودکان را درگیر کردیم. یکبار به نام شهدا، یکبار به نام حضرت زهرا (س) ، یکبار به نام امام علی (ع) . مثلا در جشنواره ای که به نام حضرت زهرا (س) بود در کنار عطر یاس، فیلم و کتاب هم دادیم.

* چرا این کار را کردید؟

میرعلایی: بحث ما این بود که در روستاها سینما نیست و فارابی با امکانات اولیه ای که در اختیار داشت شرایطی را فراهم کرد تا کودکان بتوانند در روستاهای خود فیلم ببینند تا سینما بتواند به یک جذابیت تبدیل شود و در آینده تاثیرگذار باشد.

جعفر گودرزی: با سیاستی که فارابی برای نمایش فیلم ها در پیش گرفته بود کودکان مرزنشین زودتر از کودکان اصفهان فیلم ها را دیدند و این اتفاقی بود که در طول سالها برگزاری این جشنواره رخ نداده بود.

میرعلایی: یکی از سختی های کار در بحث اجرایی این بود که سال گذشته ۷۰ هزار عطر برای هدیه به کودکان تهیه کردیم که در کنار فیلم و کتاب به مهمانان کودک جشنواره هدیه دهیم. برای تهیه این عطرها بسیار زحمت کشیدیم چراکه شهری مثل مشهد مقدس یک ظرفیت مشخصی دارد و تهیه ۷۰ هزارعطر انصافا کار سختی بود.

* چرا برای هدیه عطر انتخاب کردید؟

میرعلایی: چون معتقدم وقتی اسم حضرت فاطمه (س) به میان می آید عطر گل یاس را تداعی می کند. ضمن اینکه تمام این برنامه ها برای رسیدن به جشنواره ای ملی برای کودکان ایرانی بود تا بتوانیم سینما را به خانه ها ببریم. ضمن اینکه امسال هم بنا داریم برخی از هنرمندان را به شهرهای مرزی ببریم تا ببینند که در مناطق مرزی چه می گذرد.

جعفر گودرزی: در دو سال اخیر جشنواره با بهترین کیفیت ممکن برگزار شده و به گواه نظر کارشناسان و سینماگران که به سادگی قابل دسترسی است، جشنواره با اعتباری درخور یک جشن بین المللی سینمایی و به عنوان یک رویداد ملی با کیفیتی شایسته برپا می شود.

* در بخش بین الملل چه برنامه ای در نظر دارید؟

گودرزی: تمام تلاش دست اندرکاران اجرایی جشنواره این است که حرفی نزنیم که نتوانیم به آن عمل کنیم. از همین رو در کنار حضور مهمانان مطرح، آثار خارجی مناسب و دیدنی، برنامه های فرعی جذاب هم در این بخش طراحی کردیم. از تمام کشورهای دارای جشنواره مستقل فیلم کودک، مسئولان جشنواره ها را دعوت کرده ایم تا رونق بیشتری به این بخش داده شود. همه این هنرمندان و مهمانان خارجی تاکید دارند که برای حضور در جشنواره فیلم کودکان و نوجوانان ایران لحظه شماری می کنند.

* فیلمسازان سینمای کودک انتظارات بسیاری از فارابی برای تولید دارند و به نوعی بار سینمای کودک را فارابی به دوش می کشد، اما در کنار تولیدات این بنیاد سهم مراکز فرهنگی چون کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و یا وزارتخانه ای چون آموزش و پرورش چیست؟

میرعلایی: خود من هم از این دو مرکز به خصوص کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گله مند هستم چراکه تمام تمرکز خود را برای انجام فعالیت هایی غیر از سینمای کودک و نوجوان گذاشته است. این در حالی است که متولی اصلی سینمای کودک کانون بوده است و برخی از بهترین آثار سینمای کودک در این مرکز تولید شده اند و از سوی دیگر آموزش و پرورش، حوزه هنری و حتی گروه های کودک صدا و سیما در این عرصه کم رنگ ظاهر شدند.

فعالیت در عرصه سینمای کودک تفکری روشن می خواهد و اصولا یکی از مراکز آموزش و تمرین برای رسیدن به سینمای بزرگسال هم می تواند سینمای کودک باشد. ضمن اینکه وجهه سینمای کودک ایران در دنیا به گونه دیگری است.

چطور؟

میرعلایی: جشنواره فیلم فجر با همه المان های بین المللی که دارد در نهایت جشنواره ای ملی است اما جشنواره فیلم کودک و نوجوان به دلیل موضوعیت که بحث کودک و خانواده دارد از وجوه بین المللی بیشتری برخوردار است. از همین رو معتقدم سینمای کودک برخلاف نگاه کلی که سیاستگذاران دارند در اولویت نخست قرار دارد چراکه اگر کودکان به سینما نروند در بزرگسالی هم به سینما نخواهند رفت.

* اما اکران فیلم های کودک در شرایط فعلی مهمتر از تولیدات است. با وجود تولیدهایی که در این عرصه شکل می گیرد کودکان همچنان از تماشای فیلم کودک بی بهره اند و سهم سینمای کودک در اکران عمومی اندک است.

میرعلایی: می دانم شرایط اکران فیلم های کودک مطلوب نیست و اصولا نسبت به کلیت شرایط اکران در سینمای ایران نقد جدی دارم. اما از سوی دیگر سالن های ویژه برای نمایش فیلم های کودک نوجوان نداریم و باید تلاش شود تا شرایط خوبی در تولید و اکران فراهم کنیم. باید به مهندسی حساب شده ای برای اکران آثار برسیم.

* منظور از مهندسی در اکران چیست؟

میرعلایی: منظور برنامه ریزی مناسب و حساب شده برای دیده شدن حداکثری سینمای کودک است که این تلاش در زمان اکران فیلم های کودک و همچنین طراحی برای جذب مخاطب صورت می گیرد چون معتقدم که سینمای کودک به همان اندازه که با ظرافت ساخته می شود به همان اندازه هم باید با ظرافت اکران شود. اصولا حضور خانواده در سینما می تواند کودک را به اوج تفکر و تخیل ببرد. تفکر و تخیل دو عنصری هستند که کودکان امروز به معنای واقعی از آن بی بهره شده اند.

* راستی یک سئوال پیش آمد که خوب بود در بخش نخست گفتگو عنوان می شد، اما این فرصت را مغتنم می شمارم و این سئوال را مطرح می کنم. این شائبه وجود داشت که مدیران سینمایی دولت دهم دفاتر تولید سینمایی خود را تعطیل نکرده بودند. آیا این گفته صحت دارد؟

میرعلایی: این هم از همان بحث های حاشیه ای غیرمنصفانه است که متاسفانه رواج یافت و کسی هم به بررسی صحت و سقم آن نپرداخت. بنده درباره شخص خودم توضیح می دهم که از همان ابتدای حضورم در بنیاد سینمایی فارابی فعالیت دفتر سینمایی خود را متوقف کرده ام و آن موسسه هیچ فعالیتی در سالهای گذشته نداشته است. چنین شایعات نادرستی دور از شان جامعه هنری و رسانه ای ایران است و امیدوارم بساط تهمت زنی و شایعه پردازی برای همیشه برچیده شود. همه باید در کنار هم برای اعتلای سینمای ایران تلاش کنیم و به اختلاف عقیده ها بهایی ندهیم.

* برگردیم به بحث سینما و جشنواره کودک. امسال جشنواره به اصفهان برگشت ولی این اتفاق به راحتی محقق نشد و رایزنی های زیادی با شهردار اصفهان داشتید. گویی شک و تردیدی وجود داشت.

گودرزی: در شک و تردید نبودیم بلکه حضور قطعی در اصفهان منوط به مذاکره احمد میرعلایی با شهردار اصفهان بود که انجام شد.

* چه اصراری بود که جشنواره حتما در اصفهان برگزار شود؟

گودرزی: شهردار و مردم اصفهان از جهت همفکری و همراهی در این چند سال نهایت همکاری را داشته اند. ضمن اینکه اصفهان شهری است که موقعیت جغرافیایی آن برای برگزاری این جشنواره مناسب است و اصولا سینمای دنیا جشنواره فیلم کودک و نوجوان را با اصفهان می شناسند. هنرمندان و اهالی سینما هم بارها ابراز علاقه کردند که این جشنواره در اصفهان بماند.

* جشنواره چند سالی هم در همدان برگزار شد. چرا و چگونه این جشنواره را از این شهر به اصفهان بازگرداندید؟

میرعلایی: برای توضیح این سوال به عقب برمی گردم. به عنوان مدیرعامل بنیاد سینمای فارابی از محمود احمدی نژاد رئیس جمهور وقت دستور مستقیم داشتم که جشنواره فیلم کودک و نوجوان در همدان بماند. چون استاندار و نماینده همدان در مجلس نزد رئیس جمهور رفته بودند و از او خواستند که جشنواره فیلم کودک و نوجوان در همدان بماند اما با تلاش بسیار رئیس جمهور وقت را متقاعد کردم که به نفع جشنواره است که این جشنواره به اصفهان برگردد که در نهایت پذیرفت.

یادم هست که جواد شمقدری رئیس سازمان سینمایی به من گفت اگر توانستم جشنواره را به اصفهان برگردانم برگ برنده ای برای مدیریت سینما در دولت دهم است. بعد از آن در مشورت هایی که با سینماگران داشتیم اصفهان را گزینه بهتری دانستند.

گودرزی: یادم هست در اختتامیه آخرین جشنواره ای که در همدان داشتیم یک کودک همدانی روی صحنه آمد و گفت آرزو دارم جشنواره در همدان بماند.

* بعد از اینکه به اصفهان برگشتید، استقبال از این حضور چگونه بود؟

میرعلایی: برگشت به اصفهان جرات می خواست چراکه به دلیل مذهبی بودن شهر اصفهان نگاه عامه موافق برگزاری این جشنواره در اصفهان نبود و برای برگرداندن جشنواره به اصفهان خدمت آیت الله مظاهری رئیس حوزه علمیه اصفهان رسیدم و درباره برگزاری جشنواره در اصفهان توضیحاتی ارائه کردم و جالب این بود که وی نظر متفاوتی نسبت به مقوله سینما داشت و با اشراف کامل سخن می گفت. خلاصه اینکه بعد از برگزاری جشنواره پسر آیت الله مظاهری پیغام داد و از برگزاری جشنواره ابراز رضایت و تشکر کرد.

* به عنوان آخرین سئوال آیا تولیدات جدیدی برای جشنواره کودک امسال در نظر گرفته اید؟

میرعلایی: بله چندین اثر در دست تولید است، از جمله آنها پروژه" درناهای کاغذی" به کارگردانی سیروس حسن پور است. داستان این فیلم درباره دختری ژاپنی است که در بمباران شیمیایی شده است. در ژاپن سنتی است که مردم برای رسیدن به حاجت های خود درناهای کاغذی می سازند؛ درناهایی که ساخت آنها بسیار سخت است. این دختر ژاپنی وضعیت جسمی بسیار بدی داشت و نذر کرده بود ۱۰۰۰ درنا بسازد تا خوب شود اما در میانه ساخت درناها از دنیا می رود. این فیلم از سردشت آغاز می شود و به ژاپن می رود.