«مادرانه» لحظات سکوت بسیاری دارد

به گزارش پارس ، به نقل ازفارس، نشست عوامل سریال « مادرانه» عصر چهارشنبه، نهم مرداد ماه با حضور جواد افشار کارگردان، سعید نعمت الله نویسنده، محمدرضا شفیعی تهیه کننده، خشایار موحدیان تدوین گر و عباس غزالی، شقایق فراهانی و هستی مهدوی فر از بازیگران این سریال در دفتر مؤسسه وصف صبا برگزار شد.

در این نشست پرسش های خبرنگاران از عوامل سریال پاسخ داده شد. از جمله سؤالاتی که بیشتر مورد بحث درباره شخصیت های داستان، محتوای اثر، نگاه حاکم بر سریال و… بود، تهیه کننده سریال « مادرانه» را مجموعه تربیتی دانست که به همین دلیل با کمترین ممیزی ها مواجه شده است.

* نعمت الله: غلو عنصر اصلی هنرهای نمایشی را تشکیل می دهد/من از غلو، تمام استفاده ها را می کنم

در ابتدای این نشست، نعمت الله در پاسخ به این انتقاد که « مادرانه» نسبت به کارهای قبلی او یک گام به عقب است، گفت: لزوماً نباید کارهای بعدی یک فرد از کارهای قبلی او بهتر باشد؛ هر کاری لحن و حال خودش را دارد با نقاط قوت و ضعف، و مادرانه من همین طور است.

وی تصریح کرد: بنده هیچ وقت سریال معمایی ننوشتم، بخش مورد علاقه من نیست که بخواهم مخفی کاری کنم همچنین علاقه ای ندارم که مدام تماشاگر را سورپرایز کنم بلکه می خواهم آدم ها کنار هم باشند و حرف هایی در این میان زده شود بنابراین چیزی برای مخفی کاری ندارم که بخواهم آن را در انتها لو بدهم.

نویسنده سریال « مادرانه» در خصوص اینکه شخصیت های سریال اعم از مثبت و منفی، اغراق شده اند، اظهار داشت: ما اکنون درباره نمایش سخن می گوییم و یکی از لازمه های نمایش، غلو است. از هملت بگیرید تا سینما و تلویزیون، غلو عنصر اصلی هنرهای نمایشی را تشکیل می دهد. در نمایش است که دو نفر از آدمها که از هم متنفرند خیلی راحت عاشق هم شوند و در واقع نمایش مانند یک کارتون می ماند و از این رو من از غلو، تمام استفاده ها را می کنم.

وی با بیان اینکه آدم های سریال هایش اصولاً خاکستری اند، عنوان کرد: معمولاً آدمهای داستان من شخصیت های خیلی مثبت و یا خیلی منفی نیستند، همان طور که در « تا ثریا» به کارگردانی سیروس مقدم زنی چادری را دیدیم که به چه حال و روزی افتاد. اگر غلوی در شخصیت های منفی داستان اتفاق افتاده است صحیح است مثلاً کاراکتر اردلان غلو ندارد اما در شخصیت « نایب» غلو زیادی صورت گرفته است؛ اردلان وسط جامعه قرار دارد و امثال اردلان در جامعه ما بسیارند.

* « مادرانه» لحظات سکوت بسیاری دارد

افشار کارگردان سریال « مادرانه» نیز گفت: قصه، ترکیبی از عقل، شخصیت و موقعیت است که تمامی این موارد در قصه جای گرفته، به نمایش در می آید و ارائه می شود. گاهی اوقات یک فیلمنامه، شخصیت محور و یا گفتار محور است اما بنده احساس می کنم ترکیب این عناصر دراماتیک در این کار، سنجیده و درست است از این رو زمانی که شخصیت ها باید حرف بزنند حرف می زنند زمانی هم که باید رفتاری را بروز دهند به اندازه نشان می دهند ما لحظات بدون حرف زیادی داریم که گاهی اوقات به خودمان سخت می گرفتیم و می گفتیم چقدر سکوت!

وی افزود: تمام این امور حساب شده و مهندسی شده است و نویسنده برای آن برنامه داشته است و بنده نیز طبق نقشه راهی که از فیلمنامه بر می آمد سعی کرده ام فضاسازی لازم را در کار حفظ کنم؛ بنابراین اگر لازم بود با حرف به آدمها نزدیک می شدیم و با موقعیت و ایجاد فضاسازی حرکت کرده ایم بنابراین نقدی در این زمینه نمی بینم که مثلاً چرا کمتر حرف زده شده چون ما به اقتضای داستان پیش رفته ایم.

شفیعی نیز در همین راستا ادامه داد: این طور نیست که بگوییم فیلمنامه « مادرانه» قصه ندارد اما پرداخت خوبی دارد بلکه المان های نمایشی، اجزاء تشکیل دهنده یک فیلم و سریال هستند، ما باید قصه، پرداخت مناسب، دیالوگ خوب داشته باشیم و به دنبال مفهوم خوب هم باشیم ممکن است در یک سریال انرژی روی قصه گویی باشد و گاهی هم شاهد پرداخت های مناسب یا شخصیت های جذاب باشیم. از این رو ما نیاز نداریم بدانیم نامه ها از جانب چه کسی در منزل اردلان می افتد چرا که نمی خواهیم بیننده به فرستنده نامه مشغول شود بلکه محتوای نامه است که اهمیت بیشتری دارد.

* سلیقه، اتفاق اصلی در هنرهای نمایشی ما را رقم می زند

نعمت الله در پاسخ به سؤال خبرنگار فارس مبنی بر اینکه حال و هوای کارهای او عموماً به حال و هوای تهران قدیم برمی گردد، اظهار داشت: بنده اصلاً تهران قدیم را نمی شناسم. تهران قدیم تکلیفش معلوم است. تهران قدیم یعنی لاله زار و من نیز پیش از این قصه هایم حال و هوای تهران قدیم نبوده است.

وی یادآور شد: قصه مثل یک رمان نیست که به عنوان مثال وقتی آن را می خوانید بگویید قصه خوبی داشته است یا نه، مانند رمان « کوری» ساراماگو یا « صد سال تنهایی» مارکز به دلیل اینکه کتاب است و قرار نیست متریال دیگری به آن اضافه شود و یا فرد دیگری درباره آن حرف بزند اما زمانی که فیلمنامه نوشته می شود باید عناصر دیگری آن را کامل کند بنابراین موضوع مستقلی نیست و به عناصری مانند بازیگر، موسیقی، صدا، تصویر نیاز دارد.

نویسنده سریال « مادرانه» اظهار داشت: همچنین اگر بخواهیم فیلمنامه را با تاریخچه شعرگویی مقایسه کنیم نمی توانیم بگوییم فلان فیلمنامه اشتباه است یا خیر، چرا که تاریخچه شعر، به قرن بر می گردد و قضاوت در این زمینه آسان تر است اما تاریخ فیلمنامه های ما کم سن و سال بودن در نتیجه اینجاست که سلیقه، اتفاق اصلی در هنرهای نمایشی ما را رقم می زند.

وی ادامه داد: عمر این صنعت آنقدر زیاد نیست که بگوییم فلان فیلمنامه یا سریال اشتباه است یا خیر. در آثار نمایشی تلویزیونی و سینمایی سلیقه اتفاق اصلی است. هر کسی سلیقه خاص خودش را دارد و بر همان اساس حرف می زند.

در بخش دیگری از این نشست افشار در پاسخ به خبرنگار فارس مبنی بر اینکه عموماً رقابت در میان شبکه تلویزیونی بسیار است و چطور در این مارتن را پذیرفته است، خاطرنشان کرد: البته ما قصد رقابت نداشتیم، اما دوست داشتیم کار نمایشی ای بسازیم که مخاطب آن را پسندیده و با آن ارتباط برقرار کند. تمام چیزهایی که لازم بود را منتقل کردیم از این رو ساعت پخش آن فرقی نمی کند و این مجموعه متکی به زمان پخش نیست که اگر در هر زمان دیگری هم پخش می شد مخاطب خاص خودش را پیدا می کرد.

* اگر در ساخت یک اثر، ذره ای کم فروشی کنیم نباید توقع داشت بیننده پای کار بماند

شفیعی نیز در این خصوص گفت: یکی از دلایلی که ممکن است یک اثر، بهتر دیده شود تایم پخش آن نیست چرا که اگر ما کار خوبی داشته باشیم و آن را در آخرین باکس برای بیننده نشان دهیم آن سریال، پربیننده ترین کار خواهد بود در مقایسه با اثر ضعیفی که در ساعت های اولیه پخش می شود. بنابراین گذشته از ژانر یک اثر و زمان پخش آن، کیفیت کار مهم است که مخاطب به دنبال آن می گردد و اگر ما ذره ای در ساخت یک اثر، کم فروشی کنیم نباید توقع داشته باشیم بیننده پای کار بماند.

* مادرانه به جای محکوم کردن یک معتاد به آسیب شناسی آن پرداخته است

شقایق فراهانی بازیگر نقش مریم نیز در ادامه این نشست درباره اینکه آیا برای مرتبه نخست است که در یک فیلم با مادرش همبازی شده است، عنوان کرد: من سال ۵۹ در صحنه تئاتر با مادرم همبازی بودم و اولین تجربه تصویری من با مادرم در عرصه سینما به فیلم « مهره» محمدعلی سجادی در سال ۷۵ برمی گردد که در سکانسی همراه با پدر و مادرم بازی کردم.

وی در خصوص شباهت زندگی کاراکتر مریم به زندگی خودش گفت: نمی خواهم وارد زندگی شخصی ام شوم، به هر حال تمام ما در خانواده هایمان شاهد اعتیاد جوانان هستیم، بچه های طلاق داریم و یا در میان اقوام و فامیل چنین مسائلی را تجربه کرده ایم. همیشه در سریال هایمان یک آدم معتاد را وسط می گذاریم و مدام او را محکوم می کنیم، اما یکی از مهمترین مسائلی که در « مادرانه» به آن پرداخته شد این بود که به جای محکوم کردن یک معتاد، به زیبایی نشان داده شد چه اتفاقی می افتد که فرزندان به سوی بزه کاری، اعتیاد، خلاف و ستیزه جویی می روند. مخصوصاً به لحاظ طبقاتی این مسئله را بسیار دیدم. . ما همیشه روی یک فرد معتاد زوم می کنیم.

فراهانی تصریح کرد: ما در این سریال از جمله پدرهایی را می بینیم که پدر بودن را فقط در خرج کردن می بینند، این در حالی است که زندگی فقط پول دادن و پول خرج کردن نیست و آنها رابطه پدر و فرزندی را تجربه نمی کنند.

* با « مادرانه» احساس می کنم خداوند حرف دلم را شنید

عباس غزالی، بازیگر نقش فرزاد در سریال « مادرانه» به بیان تفاوت های کاراکترش در این سریال و سریال « وضعیت سفید» پرداخت و گفت: در ارتباط با سریال « مادرانه» احساس می کنم از صبوری که کردم نتیجه خوبی گرفتم و خوشحالم از اینکه کاراکترم هیچ شباهتی به کاراکتر بهروز در « وضعیت سفید» ندارد.

وی که با دو سال وقفه پس از « وضعیت سفید» در سریال دیگری بازی کرده است، درباره حضورش در مادرانه اینگونه توضیح داد: « مادرانه» اتفاق خوبی بود. من مدیون بسیاری از دوستانم هستم. در این مدت تلاش کردم با وسواس کار کنم، انرژی فراوانی دارم، خیلی دوست دارم کار کنم اما این روند باید سنجیده اتفاق بیفتد. بنابراین ناچار به گزیده کاری بودم و دو سال پیشنهاداتم را رد کردم.

غزالی ادامه داد: پنج سال پیش اتفاق خوبی در زندگی هنری من افتاد و در سریال « رستگاران» با سیروس مقدم و سعید نعمت الله همکاری کردم. با این سریال زندگی هنری من تغییر کرد و خدا حرف دلم را شنید. « مادرانه» هم اتفاق شیرینی است چون احساس می کنم نتیجه خوبی از صبوری ام گرفته ام. با افشار نیز پیش از این در فیلم تلویزیونی « همان نور معروف» کار کرده بودم و امیدوارم جواب اعتمادشان را داده باشم.

در بخش دیگری از این نشست، موحدیان تدوینگر سریال درباره عدم پخش ترانه احسان خواجه امیری در نخستین قسمت سریال گفت: این قطعی صدا در سریال از سوی شبکه بود و شبکه سه نیز بابت این اشتباه عذرخواهی کرد اما نکته ای که وجود دارد این است که اصولاً کاری که همزمان ساخته و پخش می شود و دقیقه نودی است ممکن است چنین مشکلاتی برایش رخ دهد اما به عقیده بنده این کار، کار تمیز و شسته و رُفته و بدون کمترین نقص فنی نسبت به سریال های دیگر پیش رفت.

* کارهایم همواره کمترین ممیزی را داشته اند

نعمت الله درباره ربطِ وفاداری به الگوهای از پیش تعیین شده‎ ای همچون انتخاب اسم اردلان و ظاهر خاص برای یک شخصیت منفی و انتخاب اسم محمدجواد و ظاهر خاص دیگر برای یک شخصیت مثبت و عنصر ممیزی، اظهار داشت: اگر قرار بود اسم شخصیت اصلی ما که یک رانت خوار است عباس باشد که همه کفن پوش به خیابان می آمدند؛ این یک ممیزی قدیمی است.

وی ادامه داد: البته نباید درباره ممیزی غر بزنم چون کارهای من همواره کمترین ممیزی را داشته اند. روی هم شاید در حد ۷-۸ دقیقه و چند دیالوگ از کارهایم حذف شده باشد که همواره آنها را در صفحه شخصی ام در فضای مجازی منتشر می کنم، برخی ممیزی ها هستند که طی ۳۴ سال عادی شده اند و من در کارهایم آنها را با دیالوگ یادآوری کرده ام.

* نگاه ما در « مادرانه» نگاهی تربیتی است

شفیعی نیز در این زمینه به ممیزی های شناخته شده اشاره کرد و عنوان داشت: ما سکانسی داریم که اگر در هر سریال دیگری بود مشمول ممیزی و سانسورهای اجتماعی می شد اما اتفاقا این سکانس باید در این سریال قرار می گرفت چون نقطه زوم ما مسئله دیگر و نگاه ما تربیتی است.

تهیه کننده سریال مادرانه خاطرنشان کرد: تلویزیون موظف است اثری تولید کند که از بچه پنج ساله تا پیرمرد ۷۰ ساله بتوانند آن را ببینند. اما در این سریال سکاتسی را می بینید که در آن بچه از جیبش مواد بیرون می آورد. ما این را نشان می دهیم و بعد صحنه دیگری نشان می دهیم که تأثیرش را می بینیم و بیننده قانع می شود.

* شخصیت « اردلان» مادرانه من بود

نعمت الله یادآور شد: واقعا ممیزی کاری به این کار نداشته و نباید غر بزنیم. اگر قرار بود ممیزی صورت بگیرد باید اردلان به عنوان یک ضدقهرمان درسته از کار حذف می شد. او تمام خصوصیات یک مادر را ایفا می کند. مطمئنم که اگر اسم سریال را « پدرانه» انتخاب می کردیم با آن مخالفت می کردند.

وی با اشاره به قصه « مادرانه» و ضد قهرمان بودن اردلان، با بازی مهدی سلطانی گفت: با وجود اینکه اردلان یک ضد قهرمان است اما مادرش را دوست دارد، بچه اش را دوست دارد؛ مادرانه من در این کار، اردلان است چون تمام خصوصیات مادرانه بودن را دارد هر چند مادری که اشتباهاتی نیز دارد.

* « مادرانه» در محتوا و دیالوگ هایش به مخاطب احترام می گذارد

فراهانی اظهار داشت: « مادرانه» در محتوا و دیالوگ هایش به مخاطب احترام می گذارد، این سریال به شعور ملت ایران احترام گذاشته است؛ متاسفانه سریال ها در چند سال اخیر گوش شنونده را به ساده اندیشی عادت داده اند اما در این سریال سواد و فرهنگ مردم در نظر گرفته شده و سعی کردیم آنها را ارتقاء دهیم.

* کار نمایشی که عنوان مناسبتی پیدا می کند به آموزه های دینی نیاز دارد

افشار ادامه داد: کدام سریال بوده که متن نمایشی اش به اندازه ما پر مغز و سرشار از محتوای آموزنده بوده است؟ ما در این سریال برای مشکلات زن و شوهر و پدر و فرزند راهکار ارائه می کنیم. در این اثر نمایشی احترام به مادر و پدر را فراوان می بینید. کدام آثار را دیده اید که به این اندازه احترام به پدر و مادر را نشان دهد. در این راستا یک زن ۴۰ ساله ای که عاقل و بالغ است، در سطح خودش به شأن و تصمیم و نظر پدر و مادرش احترام می گذارد یا اگر دختری سرکش می شود آنقدر خوب ریشه یابی و دلیل روان شناسانه ای دارد که شما را با قصه همراه می کند.

وی تصریح کرد: وقتی کار نمایشی عنوان مناسبتی پیدا می کند، نیازمند آموزه های دینی است، محتوای غنی و پرمغزی که مخاطب لحظه به لحظه از آن دریافت مثبت داشته باشد که مشاهده می شود در لحظه لحظه این سریال مضامین پند آموزانه ارائه می شود. اما من برای مخاطبی که با این وجود، سر و ته شدن تلفن همراه یک کاراکتر برایش اهمیت دارد، متأسفم.

وی افزود: هر چند این اتفاق اشتباهی است که ممکن است سهوا رخ دهد و حتی فرد در آن با گرفتن سر و ته گوشی و صبحت کردن با آن همراه شود. بنابراین نباید چنین چیزهایی را بزرگ نشان داده و به آن اهمیت دهیم اما بر عکس، جنبه های اخلاقی و تربیتی کار را نادیده بگیریم، به قول سعید نعمت الله نمی دانم این منتقدان یا نیستند و یا دارند فوتبال می بینند.

* نخستین هدف « مادرانه» سرگرمی است

سپس نعمت الله در این زمینه گفت: البته سریال منشی صحنه دارد، کارگردان دارد، من به عنوان نویسنده سر صحنه بودم. ما هم به نوبه خود مقصریم، دم هرکسی این را دیده و نوشته گرم. آدم دقیقی بوده است.

وی با بیان اینکه « مادرانه» در اندازه من و افشار بود و من بهتر از هر کسی به نقاط ضعف و قوت خودم واقف هستم، اظهار داشت: نخستین هدف « مادرانه» سرگرمی است و اگر توانسته حرفی بزند که احساسات کسی را برانگیزد یا حس دختری را نسبت به پدرش تغییر دهد این اشانتیون کار بوده است. مثل اینکه می نویسند: باشگاه فرهنگی و ورزشی! باشگاه ورزشی است و شاید گوشه اش یک کار فرهنگی هم بتوان انجام داد.

* تمام ویژگی های رها را به جز اعتیاد در دوران دبیرستان تجربه کرده ام

هستی مهدوی بازیگر نقش « رها» نیز عنوان کرد: اغلب دختران در سن « رها» سرکش هستند. من نیز ویژگی های این چنینی را در دوران دبیرستان داشتم البته فقط اعتیاد نداشتم، چون اکثر دختران در این سن همین طورند برای همین این مسئله را خیلی خوب درک کردم در این زمینه نیز دوستی داشتم که به دلیل اینکه از همسرش جدا شده بود برای ایفای بهتر نقشم کمک زیادی به من کرد. همچنین از فردی نیز در مرکز کمپ ترک اعتیاد برای بهتر ایفای کردن نقشم کمک گرفتم.

وی گفت: من از بین نقش هایم دو تا را از همه بیشتر دوست داشتم که رها یکی از این دو است.

، تصویر برداری مجموعه تلویزیونی « مادرانه» تا روزهای پایانی رمضان ادامه خواهد داشت و عوامل سریال ماه رمضان شبکه سه در حال حاضر در لوکیشن های بیرونی، ساخت این مجموعه را ادامه می دهند. مهدی سلطانی، لعیا زنگنه، شقایق فراهانی، مهرداد ضیایی، عباس غزالی، هستی مهدوی فر از جمله بازیگران اصلی این سریال هستند.