تب کودک موجب نگرانی والدین می شود. اکثرا بعد از رویت تب کودک دستپاچه می شوند. راهکارهای کنترل تب کودک را میتوانید در این مطلب بخوانید.


به گزارش جام جم آنلاین به نقل از خبرگزاری صداوسیما، اگر فرزند داشته باشید، حتما تاکنون تجربه بیدار شدن از خواب در نیمه شب و مواجهه با کودکی را که پیشانی‌اش از تب داغ شده دارید.

تب نشانه نسبتا خوبی از مقاومت بدن است؛ مغز فرمان بالا رفتن دمای بدن را می‌دهد، زیرا در این حالت است که گلبول‌های سفید می‌توانند به ویروس‌ها و باکتری‌ها حمله کنند. شگفت آنکه، کودکان سالم می‌توانند تب تا دمای حدود ۴۱ درجه‌ی سانتیگراد را نیز تحمل کنند و هیچ عوارضی نیز در آن‌ها به‌وجود نمی‌آید.

یادتان باشد که در بیشتر مواقع تب کودک خیلی مشکل خطرناکی نیست، اما اگر در سنین پایین، به‌ویژه ۳ سال ابتدایی زندگی، تب خیلی بالا رفت نیز باید خون‌سرد بمانید و اقدامات مناسب را انجام بدهید.

اولین اقدام برای مواجهه با تب کودک

تب کودک نگران‌کننده است؟ اقدامات لازم برای تب کودک بسته به سن او متفاوت است. مثلا اگر کودک زیر ۳ ماه است، با دیدن درجه‌ی بالای تب (۳۷/۵ درجه‌ی سانتیگراد و بیشتر) باید حتما و سریعا به پزشک مراجعه کنید. علت این تعجیل، ضعف سیستم ایمنی بدن کودک است. سیستم ایمنی نوزادان هنوز کاملا شکل نگرفته است؛ به‌همین‌خاطر در برابر باکتری‌ها و عفونت‌های مختلف ضعیف است. مثلا باکتری‌های خطرناکی، چون باکتری مننژیت و ذات الریه بسیار خطرناک هستند، نشانه‌ی آن‌ها تب کودک است و می‌توانند زندگی کودک را تهدید کنند.

بین ۳ تا ۶ ماهگی نیز در صورت مشاهده تبی بالای ۳۸ درجه‌ی سانتیگراد باید حتما به پزشک مراجعه کنید و موضوع را جدی بگیرید. زمانی که کودک از ۶ ماهگی می‌گذرد نیز باید با رسیدن تب به ۳۹ درجه با پزشک تماس بگیرید. وقتی کودک دچار این علائم شد: سرفه و گلودرد، کیپ شدن یا جاری شدن آب بینی، بدن‌درد و سردرد، لرز، خستگی و اسهال، سریعا به پزشک مراجعه کنید. در چنین شرایطی ممکن است پزشک از دارو‌هایی نظیر تامیفلو که دارویی ضدویروسی است برای کاهش شدت و مدت علائم بیماری استفاده کند.

اگر تب کودک زیر ۳۸درجه‌ی سانتیگراد است و آبریزش بینی دارد، یعنی به‌احتمال خیلی زیاد دچار سرماخوردگی شده است. اما تب در کنار استفراغ و اسهال نشان از ویروسی‌شدن معده دارد. در هر دو موارد نام‌برده، تب به‌تدریج ظاهر می‌شود و پس از چند روز هم ازبین می‌رود.

برای کودکان زیر ۵ سالی که دارای مشکلات دیگری نظیر آسم و دیابت هستند، پیگیری پایین آوردن تب بسیار ضروری است.

نشانه‌های جدی همراه با تب

 اگر در کنار تب، مشکلاتی نظیر گلودرد، گوش درد و درد هنگام ادرار کردن هم وجود داشته باشد، احتمال عفونت مجاری ادراری، عفونت گوش و گلو وجود دارد و باید برای درمان از آنتی بیوتیک‌ها استفاده شود. ازجمله سایر نشانه‌هایی که نیاز به رسیدگی دارند نیز می‌توان به کمبود آب بدن کودک اشاره کرد. مثلا اگر هنگام گریه، کودک اشکی نداشته باشد یا دچار افت هوشیاری بشود و کمتر از حالت عادی ادرار کند، باید موضوع را کاملا جدی بگیرید.

هر نشانه‌ای که با وجود تب در بدن کودک رخ بدهد باید سریعا پیگیری بشود و او را به مرکز فوریت‌های پزشکی ببرید. ازجمله نشانه‌های نادر، اما بسیار خطرناک در چنین شرایطی می‌توان به این موارد اشاره کرد:‌

تنگی نفس.

گریه شدید.

مشکل در برخاستن از خواب.

وجود جوش و تحریک پوست کودک به‌شکل کبودی‌های بنفشی که با دست کشیدن روی آن‌ها ازبین نمی‌رود.

چنین علائمی می‌تواند نشان از وجود مننژکوکال داشته باشد که نوعی عفونت خون بسیار خطرناک است.

اگر زبان، ناخن‌ها و لب‌های کودک آبی و کبود شد (این موضوع نشانه‌ای از دریافت‌نکردن اکسیژن کافی است) یا ناحیه‌ی گردن او سفت و بی‌حرکت شد (علامتی مبنی بر ابتلا به مننژیت) یا درد‌های شکمی به سراغش آمد (ممکن است دچار آپاندیسیت شده باشد) سریعا با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.

درصورتی‌که کودک‌تان زیر ۲ سال است و تب برای او بیش از ۲۴ ساعت به‌طول انجامیده نیز سریعا با پزشک تماس بگیرید. درمورد کودکان بزرگ‌تر می‌توانید تا ۳ روز صبر و بعدا به دکتر مراجعه کنید. درصورتی‌که تب نوزاد یا کودک رفع شود و بعد از چند روز دومرتبه عود کند نیز باید به پزشک مراجعه کنید، زیرا احتمال عفونت ثانویه وجود دارد.

چگونه تب کودک را پایین بیاوریم؟

دارو

تب کودک نگران‌کننده است؟ یادتان باشد که دارو‌ها فقط می‌توانند در کاهش دمای بدن کودک نقش داشته باشند و علت و ریشه‌ی بیماری را از بین نمی‌برند. وقتی اثر داروی کاهش دما ازبین برود، دوباره دمای بدن کودک بالا خواهد رفت و این به‌خاطر ازبین نرفتن ریشه‌ی اصلی مشکل است. برای اینکه به‌خوبی حواس‌تان به تب کودک باشد، پیش از آنکه در پی عدد دماسنج باشید باید به ظاهر، کار‌ها و احساس کودک توجه کنید. مثلا اگر برای دادن دارو به کودک باید به‌دنبال او بدوید و حاضر نیست دارو بخورد، به‌احتمال زیاد حالش آن‌قدر‌ها که فکر می‌کنید بد نیست پس توان شیطنت و دویدن دارد. به‌همین‌خاطر در موارد این‌چنینی بهتر است صبر کنید تا دوره‌ی تب خودبه‌خود تمام بشود.

اما اگر استفاده از دارو‌ها و روش‌های پایین‌آوردن تب باعث می‌شود تا حال کودک بهتر بشود باید از آن‌ها استفاده کنید. برای کودکان زیر ۶ ماه می‌توان از استامینوفن نوزاد که تنها تب‌بُر پیشنهادی در این سنین است، استفاده کرد. در سنین بالاتر امکان استفاده از ایبوپروفن کودکان هم وجود دارد، اما مصرف این دارو‌ها با آزردگی معده همراه است. هیچ‌وقت به کودکان زیر ۱۶ ماه، آسپرین ندهید، زیرا ممکن است باعث بروز سندروم رِی شود. این سندروم وضعیتی خطرناک برای کبد ایجاد می‌کند. اگر تب کودک کاهش پیدا نکرد، باید مجددا به پزشک مراجعه کنید تا دُز مصرفی استامینوفن یا ایبوپروفن را افزایش بدهد. (حداقل ۲ ساعت فاصله باید بین مصرف ۲ دارو وجود داشته باشد). در این صورت باید نهایت دقت را در دادن میزان مناسب دارو در زمان‌های درست به‌کار بگیرید تا اُوِردُز اتفاق نیفتد.

حمام با آب ولرم، پاشویه، کشیدن پارچه‌ی نمدار روی بدن کودک

استفاده از دارو تنها راه درمان تب کودک نیست. حمام با آب ولرم، پاشویه یا کشیدن پارچه‌ی نم‌دار روی بدن کودک هم تأثیرگذار است. اما یادتان باشد که نباید از یخ و حمام با آب سرد استفاده کنید. این اقدامات باعث ایجاد لرز در کودک می‌شود و حتی ممکن است درجه‌ی تب او را بالاتر هم ببرد. مالیدن الکل روی بدن کودک نیز اصلا توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است موجب مسمومیت، تشنج و حتی کُما بشود. اگر به کودک آب و مایعات بدهید به هیدراته ماندن بدن او کمک خواهید کرد و او را برای جنگیدن با بیماری آماده‌تر می‌سازید.

استفاده از دارو‌های ORS

اگر کودک دچار اسهال و استفراغ است از ORS استفاده کنید. به کمک این دارو‌ها می‌توانید الکترولیت‌ها و مایعات را در بدن جایگزین کنید. لباس‌های نرم و راحت تن کودک کنید و سعی کنید به‌جای استفاده از لباسی ضخیم، چند تکه لباس را لایه لایه تن او کنید، زیرا هنگام تب و لرز گاهی لازم است لباس تن کودک را کم کنید و گاهی باید به او لباس بیشتری بپوشانید.

آیا امکان دارد که کودک دچار تشنج ناشی از تب شود؟

تب کودک نگران‌کننده است؟ تشنج ناشی از تب می‌تواند به‌خاطر ایجاد تغییری سریع در دمای بدن رخ بدهد و عملکرد الکتریکی طبیعی مغز را بر هم بزند. اگر در خانواده سابقه چنین چیزی باشد یا خود کودک قبلا دچار تشنج ناشی از تب شده باشد، باز هم امکان دچار شدن به این مشکل برای او وجود خواهد داشت. مشاهده‌ی عوارضی، چون لرزش ماهیچه‌ها، استفراغ، بی حالی و خماری چشم‌ها و… در کودک زیاد خوشانید نیست، اما نباید نگران وقوع مشکلاتی مانند صرع باشید. اگر هم کودک دچار حملات صرعی و تشنج شد، باید او را روی زمین بخوابانید، از اشیای تیز دور نگه دارید و سرش را به طرفین بچرخانید تا تکان‌های زبان باعث انسداد راه تنفسی نشوند. اگر تشنج بیش از ۵ دقیقه طول کشید، حتما با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.

آیا تب شدید باعث توهم هم می‌شود؟

توهم در تب بالای ۳۸/۸ درجه‌ی سانتیگراد محتمل است. توهم ناشی از تب بیشتر در بزرگ‌سالان دیده می‌شود، اما در کودکان نیز دیده می‌شود و خطری برای آن‌ها ندارد. ممکن است کودک عروسک خود را در حرکت ببیند یا احساس کند که حشره‌ای روی بدنش نشسته، اما مشکلی او را تهدید نمی‌کند و فقط کمی از این قضیه خواهد ترسید.

آیا تب بالای ۴۱ درجه سانتی‌گراد به مغز آسیب می‌رساند؟

تب کودک نگران‌کننده است؟ تب شدید می‌تواند آثار مخربی داشته باشد، اما این آثار تنها به‌علت تب ایجاد نمی‌شوند و در کنار آن عواملی مانند گرمازدگی شدید ناشی از مثلا ماندن طولانی در خودرو نیز باید باشد تا کودک دچار آسیب‌های شدید مغزی و… بشود.

در صورت مشاهده علائم زیر حتماً به اورژانس مراجعه کنید:

• گریه مداوم و تسلی‌ناپذیر

• آسیب‌پذیری حاد

• بیحالی و مشکل در راه رفتن

• ایجاد جوش‌های قرمز رنگ روی پوست که قبل از مریض شدن کودک وجود نداشتند • کبود شدن لب‌ها، زبان یا ناخن‌ها

• به نظر برسد که قسمت نرم سر نوزاد به بیرون برآمده شده است یا به داخل گود شده است

• خشک شدن گردن

• سردرد شدید

• سستی و ناتوانی در حرکت

• مشکل در تنفس که بعد از تمیز کردن و پاک کردن بینی هم بهتر نشود

• سرگیجه

• درد شکم