توصیه پناهیان در آستانه ماه رمضان

به گزارش پارس به نقل از رجانیوز، برنامه های هیئت عهد آدینه که در طی سال صبح های جمعه بر فراز تپۀ نورالشهداء برگزار می شود، در شب لیلة الرغائب، شب احیای نیمه شعبان و آخرین شب جمعۀ ماه شعبان از ساعت ۱۲ شب آغاز می شود و میزبانان جوانان مشتاقی است که با مناجات در فضای کوه، یاد مناجاتهای رسول خدا در غار حراء را در ذهن انسان زنده می کند.

گزیده ای از سخنرانی حجت الاسلام پناهیان در آخرین برنامۀ عهد آدینه با موضوع « ارتباط با خدا مسألۀ اصلی ماست» را می خوانید:

ارتباط با خدا باید واقعاً « مسأله» و دغدغۀ ما باشد

*انسان باید برای عبادت و ارتباط با خدا « مسأله» داشته باشد، یعنی به یک مشکل، گرفتاری و گره رسیده باشد و اصطلاحاً به « چه کنم» افتاده باشد و اینکه « خدایا! من چطور می توانم به تو برسم؟ » دغدغۀ او شده باشد.

*انسان احساس می کند ائمۀ هدی (ع) یک مسأله ای داشتند به نام « رابطۀ با خدا» . این رابطه واقعاً برایشان یک مسأله بود و همیشه با آن درگیر بودند؛ البته درگیر بودن به معنای درستِ آن؛ یعنی تقویت رابطه با خدا برایشان مسأله و دغدغه بود.

*گاهی اوقات رابطۀ بین ما انسان ها برای بعضی ها تبدیل به مسأله و دغدغه می شود. مثلاً بعضی ها در رابطۀ با پدر و مادرشان مسأله دارند و درگیر هستند. بعضی ها وقتی می خواهند ازدواج کنند، این رابطه بدون مسأله شکل می گیرد، خواستگاری می کنند و بعد هم ازدواج می کنند ولی بعضی ها این رابطه برایشان مسأله می شود.

هر کس از خودش بپرسد: « واقعاً مسألۀ من در زندگی چیست؟ »

*ما اگر آدم های خوبی هم باشیم، معمولاً رابطۀ با خدا برایمان مسأله نیست. لذا باید از خودمان بپرسیم که اساساً مسألۀ ما در زندگی مان چیست؟ هر کس هر مسأله ای غیر از مسألۀ « ارتباط با خدا» دارد باید بداند که دچار مسألۀ بی ارزشی شده است.

*خداوند بسیاری از اوقات مشکل و گرفتاری در زندگی ما قرار می دهد تا ببیند که آیا این گرفتاری تبدیل به مسألۀ اصلی ما می شود یا نه؟ !

*هر کسی از خودش بپرسد که واقعاً مسأله و دغدغۀ اصلی اش در زندگی چیست؟ یک کسی مسأله اش این است که کنکور قبول شود، دیگری مسأله اش ازدواج است، دیگری بعد از ازدواج در زندگی اش مشکل دارد، دیگری مسأله اش مربوط به شغلش می شود و…

نماز، یک فرصت استثنایی است برای اینکه مسأله های دنیایی را فراموش کنیم

*البته بی مسأله بودن هم خیلی بد است، یعنی بعضی ها انگار هیچ مسأله ای در زندگی ندارند و خیلی راحت و بی خیال هستند. ولی مسأله های دنیایی هم خوب نیستند و اینکه انسان دغدغه اش مسائل دنیایی باشد هم بد است. نماز، یک فرصت استثنایی است برای اینکه انسان مسأله های دنیایی را فراموش کند. سرِ نماز باید بتوانیم تمام مسائل دنیایی را فراموش کنیم تا بتوانیم مسأله ای به نام « رابطۀ با خدا» را پیدا کنیم.

*ممکن است در دعاهای خودمان بیشتر دربارۀ مسألۀ استغفار، صحبت کنیم، ولی معنایش این نیست که مسألۀ ما فقط استغفار است، بلکه اصل رابطۀ ما با خدا و تقرب ما به خدا باید به مسألۀ ما تبدیل شود و استغفار تنها یک وجهِ آن است.

مسألۀ امیرالمؤمنین (ع) در مناجات شعبانیه، دوری از خدا و تقرب به خداست

*در مناجات شعبانیه مسائل مختلفی مطرح می شود ولی در واقع هدفش یک مسأله بیشتر نیست و آن هم رابطۀ با خداست. وقتی در مناجات شعبانیه یکی از مسائل امیرالمؤمنین (ع) این است که به درگاره پروردگار عرضه می دارد: خدایا! من عمرم را در حرص دوری از تو تباه کردم و جوانی خودم را در مستی دوری از تو از بین بردم (إِلَهِی وَ قَدْ أَفْنَیْتُ عُمُرِی فِی شِرَّةِ السَّهْوِ عَنْکَ وَ أَبْلَیْتُ‏ شَبَابِی‏ فِی‏ سَکْرَةِ التَّبَاعُدِ مِنْک؛ مناجات شعبانیه) ‏ نشان می دهد که مسألۀ امیرالمؤمنین (ع) دوری از خداست که یک بار از زاویۀ جوانی وارد می شود و یک بار از زاویۀ سپری شدن عمر به آن نگاه می کند.

مسألۀ رابطۀ با خدا یک مسألۀ فردی است نه اجتماعی / مسألۀ رابطۀ با خدا تنها « مسأله» ای است که غرق شدن در آن آزاردهنده نیست

*مسألۀ رابطۀ با خدا یک مسألۀ اجتماعی نیست، بلکه یک مسألۀ فردی است و هر کسی به تنهایی باید این مسأله و این دغدغه را برای خودش داشته باشد. هر کسی خودش باید این مسأله را در زندگی اش پیدا کند و حل کند.

*شاید کسانی که سرطان گرفته اند و روزها یا ماه های آخر زندگی خود را سپری می کنند را دیده باشید؛ آنها غالباً مسأله شان مرگ است. اینکه مسأله شان مرگ در تمام حالات و سکناتشان پیدا است؛ به ظاهر به شما نگاه می کنند و جواب شما را می دهند ولی غرقِ مسألۀ خودشان هستند.

*هر کسی باید ببیند که درگیری یا مسألۀ ذهنی و روحی او چیست و این مسأله چقدر روحش را درگیر کرده است. هر مسأله ای انسان را آزار می دهد جز اینکه مسألۀ انسان رابطۀ با خدا باشد. این تنها مسأله ای است که انسان را آزار نمی دهد. این مسأله هم یک سؤال ساده نیست بلکه سؤالات و پیچیدگی های بسیار زیادی دارد.

ما با خدا قهرِ مطلق نیستیم ولی دغدغۀ ارتباط با خدا را نداریم

*باید رابطۀ با خدا برای ما مسأله بشود. البته ما با خدا قهرِ مطلق نیستیم و با او رابطه داریم، گاهی خدا را صدا می زنیم و احساس می کنیم خدا هست و سرِ جایش قرار دارد ولی مسأاله ای به عنوان مسألۀ ارتباط با خدا را نداریم. مثل کودکی که می داند پدر و مادرش سر جایشان هستند و این کودک دغدغۀ رابطۀ با پدر و مادرش را ندارد، و خیلی راحت مشغول بازی خودش می شود. ولی احیاناً اگر یک کودک، برادر و خواهرِ هم سن و سال داشته باشد، برای جلب نظر پدر و مادرش به رقابت می افتد و برقراری رابطۀ بهتر با پدر و مادر برایش مسأله می شود.

در جبهه، موضوع رابطۀ با خدا برای بچه ها مسأله می شد

*درست است که ما کم و بیش با خدا رابطه داریم ولی موضوع رابطۀ ما با خدا برایمان به یک مسأله تبدیل نشده است. در جبهه، موضوع رابطۀ با خدا برای بچه ها مسأله می شد. آن پاکی و طهارت دوران دفاع مقدس و آن مسألۀ شهادت که هر لحظه احتمالش وجود داشت، یک صفایی در دل رزمندگان ایجاد می کرد که باعث می شد مسألۀ رابطۀ با خدا برای بچه ها واقعاً تبدیل به مسأله و دغدغۀ اصلی شان شود که گویا دیگر هیچ مسأله ای در این دنیا برایشان مطرح نیست.

*برخی دیگر از بچه ها، مسأله شان خودِ شهادت و یا مرگ بود که باید این مسأله را برای خود حل می کردند و الا اصلاً وصیت نامه نمی نوشتند. اینها وقتی که شروع می کردند این مسأله را برای خودشان حل کنند یک نورانیتی پیدا می کردند و خدا به آنها لطفِ ویژه ای می کرد و کم کم رابطۀ با خدا برایشان مسأله می شد.

*امروز هم رابطۀ با امام زمان (ع) و رابطه با اباعبدالله (ع) برای بعضی ها مسأله است. ولی خیلی ها هم هستند که این رابطه برایشان مسأله نیست. البته به امام حسین (ع) ارادت دارند و برای ایشان عزاداری هم می کنند ولی درگیر رابطۀ با امام حسین (ع) نیستند و نمی خواهند بدانند که امام حسین (ع) چقدر آنها را تحویل می گیرد.

امام حسین (ع) تا لحظۀ آخر « رابطۀ با خدا» برایش مسأله بود

* امام حسین (ع) تا لحظۀ آخر و در آستانۀ شهادت، رابطۀ با خدا برایش مسأله بود. به خاطر همین بود که به حضرت زینب فرمود: خواهرم! برای من دعا کن و در نماز شب مرا فراموش نکن. (إنّ الحسین‏ علیه السّلام لمّا ودّع اخته زینب علیها السّلام وداعه الأخیر قال لها: یا اختاه، لا تنسینی‏ فی نافلة اللیل؛ عوالم العلوم/ج۱۱/ص۹۵۴) ‏

*حتی در گودی قتلگاه هم می بینیم که هنوز اباعبدالله (ع) مناجات می کند. این چه مسألۀ مهمی است که تا لحظۀ آخر برای اباعبدالله (ع) مطرح است؟ ! قطعاً مناجات حضرت در گودی قتلگاه که می فرمود: « یا غیاث المستغیثین» معنایش این نبود که خدایا! مرا از این تیرها و نیزه ها و خنجرها نجات بده! اینها که برای حضرت مسأله ای نبود، این « رابطۀ با خدا» بود که برای حضرت مسأله بود. البته نه به این معنا که رابطه اش با خدا قطع شده و مشکلی در این رابطه وجود داشته است، بلکه انسان هرچه به خدا نزدیک تر می شود دغدغۀ انسان بیشتر می شود و مسأله اش پیچیده تر می شود. « محنت قرب ز بعد افزون است/جگر از محنت قربم خون است»

هر کس « رابطۀ با خدا» برایش مسأله نباشد، مسائل و گرفتاری های بی ارزش پیدا می کند/در مناجات با خدا هم درگیر مسائل دیگر هستیم!

*هر کس مسألۀ مهمی به نام ارتباط با خدا پیدا نکند، مسائل بی ارزش دیگری پیدا می کند که او را درگیر می کنند. اگر کسی لیاقت نداشته باشد به در خانۀ خدا برود، خدا آن قدر او را گرفتار مسائل مختلف می کند که دیگر نتواند به در خانۀ خدا برود. یعنی ذهن و روحش فراغت پیدا نمی کند.

* اینکه انسان خودش را گرفتار مسائل دیگر کند، اشتباه است. جالب اینجاست که ما بدون توجه به این موضوع، مسائل و گرفتاری های دیگر خودمان را درِ خانۀ خدا می آوریم و حتی در مناجات با خدا هم درگیر مسائل دیگر هستیم و به تعبیری می گوییم: « خدایا! این مسائل و گرفتاری های مرا حل کن، دیگر مزاحمِ تو نمی شوم! »

این همه مناجات و گریۀ اهل بیت (ع) نشان دهندۀ پیچیده بودن رابطۀ با خداست

*رابطۀ ما با خدا بسیار پیچیدگی دارد و مسألۀ غامضی است که باید آن را برای خودمان حل کنیم. اگر کسی رابطۀ با خدا را دارای پیچیدگی ها و گره هایی نبیند، معنایش این است که هنوز مزۀ رابطۀ با خدا را درک نکرده است. اگر مسألۀ رابطه با خدا پیچیده نبود و به راحتی حل می شد، پس این همه مناجات های اهل بیت (ع) برای چیست؟ چرا در مقام مناجات با خدا این قدر ناله می زنند و گریه می کنند؟ طبیعتاً گریۀ بی دلیل درِ خانۀ خدا معنا ندارد، پس دلیل گریۀ اولیای خدا چه بوده و این چه مسأله ای است که برای اولیاء خدا حل نشده بود؟ !

استغفار و ترس از عذاب، بهانه های پرداختن به آن مسألۀ اساسی یعنی رابطۀ با خدا هستند

*امام سجاد (ع) در مناجات خمس عشر می فرماید: « خدایا! ای کاش می دانستم که آیا من برای بدبخت شدن آفریده شده ام یا برای خوشبخت شدن! لَیْتَ شَعْرِی أَ لِلشَّقَاءِ وَلَدَتْنِی‏ أُمِّی‏ أَمْ لِلْعَنَاءِ رَبَّتْنِی» شدت ارتباط، این مسأله را ایجاد می کند؛ جهنم یک بعد این مسأله است، فشار قبر یک بعد دیگر این مسأله است، گناه و استغفار هم یک بعد این مسأله است، اینها همه بهانه های پرداختن به آن مسألۀ اساسی و کلیدی یعنی رابطۀ با خدا هستند.

*آدمِ نجیب و باحیا باشد اگر قرار باشد آبرویش پیش کسی برود، برایش خیلی مسأله است؛ ولی یک آدم بی حیا، اصلاً برایش مسأله ای نیست که آبرویش پیش دیگران برود. در ارتباط با پروردگار عالم خیلی از مسائل برایمان مسأله نیست و اهمیتی ندارد، مثلاً اینکه خداوند گناهان ما را دیده است برایمان مسأله ای نیست ولی این برای اولیاء خدا واقعاً مسأله است و به همین خاطر در مناجات های خودشان سرِ همین مسائل این همه ناله می زنند.

دیندار بودن تا لحظۀ آخر، برای علی (ع) مسأله بود

*برای امیرالمؤمنین (ع) این مسأله است که وقتی از دنیا می روم، آیا دین دارم یا نه! این قدر این مسأله برای حضرت اهمیت دارد که هزاران دلیل اظهر من الشمس برای دین داری خود تا لحظۀ آخر می بیند ولی ندیده می گیرد! وقتی حضرت بعد از خطبۀ شعبانیه از رسول خدا (ص) سؤال می کند بهترین کار در ماه رمضان چیست؟

رسول خدا (ص) پاسخ می دهد بهترین کار در ماه رمضان ترک گناه است، و وقتی به امیرالمؤمنین (ع) نگاه می کند بغض گلوی حضرت را می گیرد و شروع به گریه می کند. بعد امیرالمؤمنین (ع) می پرسد یا رسول الله (ع) چرا گریه می کنید؟ حضرت می فرماید: علی جانم! در چنین ماه مبارکی است در هنگامی که نماز می خوانی، اشقی الاشقیاء به تو ضربه ای می زند و محاسن تو به خون سرت خضاب خواهد شد و به شهادت می رسی. با این حال وقتی پیغمبر اکرم (ص) این کلمه را می فرماید، علی بن ابیطالب (ع) سؤال می کند: یا رسول الله! آیا من آن موقع دین دارم؟ آیا دین من سالم است؟ « یَا رَسُولَ اللَّهِ مَا یُبْکِیکَ؟ … فَضَرَبَکَ ضَرْبَةً عَلَى قَرْنِکَ فَخَضَبَ مِنْهَا لِحْیَتَکَ. قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع: فَقُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ ذَلِکَ فِی سَلَامَةٍ مِنْ دِینِی؟ فَقَالَ ص: فِی سَلَامَةٍ مِنْ دِینِکَ) (امالی صدوق/ص۹۵)

*چه چیزی این مسأله را برای امیرالمؤمنین (ع) ایجاد می کند؟ آیا غیر از اهمیت رابطۀ با خدا چیز دیگری می تواند این مسأله را ایجاد کند؟

ارزش هر آدمی به اندازۀ مسأله ای است که دارد

* خیلی ها هستند که در مراحل مختلف زندگی، خودشان را گرفتار مسائلی می کنند که واقعاً ارزشش را ندارد. مثلاً در یک دوره ای برخی از جوان ها به شدت گرفتار مسألۀ رابطۀ با جنس مخالف می شوند ولی بزرگ ترها به آنها می خندند و می گویند که این مسأله ای نیست که بخواهی خودت را این قدر گرفتارش کنی! خودت را از این مسأله رها کن، دوره اش می گذرد! به جای آن بیا خودت را درگیر مسائل بالاتر و باارزش تر کن!

*پدر و مادرها گاهی اوقات سعی می کنند فرزندان خود را درگیر مسألۀ کنکور کنند. تصور می کنند این خیلی مسألۀ مهمی است! یا بعضی ها به شدت گرفتار مسألۀ شغل و اعتبار اجتماعی می شوند. ارزش هر آدمی به اندازۀ مسأله ای است که دارد.

*آیا مسألۀ ما به اینجا رسیده است که فاصلۀ ما در بهشت با امام حسین (ع) چقدر است؟ اگر به بعضی ها بگویید مسألۀ من این است که « خانۀ من در کدام مرتبۀ بهشت خواهد بود» به شما می خندند. اینها اتفاقاً همان کسانی هستند که اگر خانۀ آنها در تهران یک کوچه بالاتر یا پایین تر باشد برایشان بزرگ ترین مسأله است! یعنی برای ۵۰-۶۰ سال زندگی دنیا این برایش مسأله است که محل زندگی اش کجا باشد ولی برای زندگی بی نهایت و ابدی آخرت برایش مهم نیست خانه اش کجا باشد! از خدا بخواهیم که رابطۀ با خودش را و رضایت خودش را و نگاه خودش را برای ما مسأله قرار دهد.

روز قیامت همه خواهند فهمید که رابطۀ با خدا چقدر اهمیت دارد/ بالاترین عذاب در قیامت

*روز قیامت همه خواهند فهمید که رابطۀ با خدا چقدر برای ما اهمیت دارد. آن وقت است که رابطۀ با خدا برای همه واقعاً مسأله خواهد شد. این قدر رابطۀ با خدا برای انسان ها مسأله می شود که بالاترین عذاب این خواهد بود که خدا با کسی حرف نزند و به او نگاه نکند. خداوند می فرماید: « إِنَّ الَّذینَ یَشْتَرُونَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَ أَیْمانِهِمْ ثَمَناً قَلیلاً أُولئِکَ لا خَلاقَ لَهُمْ فِی الْآخِرَةِ وَ لا یُکَلِّمُهُمُ اللَّهُ وَ لا یَنْظُرُ إِلَیْهِمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ وَ لا یُزَکِّیهِمْ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلیمٌ» (آل عمران/۷۷)

*طبق روایات این عذاب برای کسانی خواهد بود که دشمن امامان (ع) باشند. امام صادق (ع) در مورد این آیه می فرماید: سه گروه هستند که « در قیامت خدا با آنها سخن نمی گوید و به آنها نگاه نمی کند و از پلیدى پاکشان نمی کند و برای آنها عذابی دردناک خواهد بود: ۱-هر که درختى را برویاند که خدا آن را نرویانده- یعنى کسى که امامى را که خدا او را منصوب نکرده منصوب کند- ۲-یا امامى را که خدا منصوب کرده است انکار کند، ۳- و کسى که تصور کند این دو گروه در اسلام سهمى دارند. (قَالَ الصَّادِقُ ع ثَلَاثَةٌ لا یُکَلِّمُهُمُ اللَّهُ وَ لا یَنْظُرُ إِلَیْهِمْ‏ یَوْمَ الْقِیامَةِ وَ لا یُزَکِّیهِمْ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ‏ مَنْ أَنْبَتَ شَجَرَةً لَمْ یُنْبِتْهُ اللَّهُ یَعْنِی مَنْ نَصَبَ إِمَاماً لَمْ یَنْصِبْهُ اللَّهُ أَوْ جَحَدَ مَنْ نَصَبَهُ اللَّهُ وَ مَنْ زَعَمَ أَنَّ لِهَذَیْنِ سَهْماً فِی الْإِسْلَام‏ ؛ تحف العقول/۳۲۹)

باید از مسائل دیگری که داریم استغفار کنیم

*ما باید در همین دنیا کاری کنیم که رابطۀ با خدا برایمان مسأله بشود. کسانی که مسأله شان این باشد، همه اش دنبال این هستند که گره رابطه شان با خدا را باز کنند و مدام دنبال تقرب بیشتر به خدا هستند.

*بعضی ها مسأله شان ازدواج است، بعضی ها مسأله شان پول در آوردن است، بعضی ها مسأله شان انتقام گرفتن است، از خدا بخواهیم مسألۀ ما اینها نباشد، بلکه مسألۀ ما را تقرب به خودش قرار دهد. باید از مسائل دیگری که داریم استغفار کنیم و از آنها رها شویم و بعد این قدر تقرب الهی را تمنا کنیم تا کم کم این تقرب برای ما مسأله بشود. ا زخدا بخواهیم رابطۀ با خدا را اصلی ترین و تنها مسألۀ زندگی ما قرار دهد.

هر کس نمی تواند خدا را تنها مسألۀ زندگی اش قرار دهد باید به درِ خانۀ اهل بیت (ع) برود

* هر کس نمی تواند خدا را تنها مسألۀ زندگی اش قرار دهد باید به درِ خانۀ اهل بیت (ع) برود و چقدر خوب است که مسألۀ ما اهل بیت (ع) باشند. وقتی اهل بیت (ع) مسألۀ ما بشوند خدا هم کم کم راهش به قلب ما باز خواهد شد.

*اگر غیر از رابطۀ با خدا، خواستید مسألۀ دیگری داشته باشید، این مسأله مصائب اباعبدالله (ع) و حضرت زینب (س) باشد. خوشا به حال کسانی که مسأله شان حسین (ع) است. زینب (س) کسی بود که مسأله اش حسین (ع) بود…

در ماه رمضان مسأله تان غصه های دل امیرالمؤمنین (ع) باشد

*در ماه رمضان مسأله تان غصه های دل امیرالمؤمنین (ع) باشد. اصلاً باید ماه رمضان را با علی (ع) سپری کنیم. چرا خداوند شب قدر را شب شهادت علی (ع) قرار داده است؟ برای اینکه با علی (ع) به درِ خانۀ خدا برویم.

*امیرالمؤمنین (ع) در یکی از شبهای ماه رمضانِ آخر عمر شریف شان، داشت برای مردم صحبت می کرد، یک دفعه ای دلِ حضرت گرفت و غصه دار شد. به آسمان نگاهی کرد و فرمود: حسین جان! چند روز از ماه رمضان گذشته است. امام حسین (ع) فرمود: هفده شب. بعد امیرالمؤمنین (ع) به خودش فرمود: علی! صبر کن! دیگر چیزی نمانده است…