واکنش اقتصادی مناسب در برابر تهدید ایران توسط اردوغان چیست؟

در ماه های اخیر شاهد عدم واکنش قدرتمندانه دولت جمهوری اسلامی ایران در برابر نیش و کنایه های گاه وبیگاه رسانه ها و مقامات ترک برای تهدید تمامیت ارضی جمهوری اسلامی ایران بوده ایم. اوج این اقدامات روز گذشته در جریان حضور اردوغان در رژه نیروهای مسلح ترکیه و آذربایجان در باکو رخ داد و وی با قرائت شعری در مورد جدایی ارس و پرشدن آن با میله و سنگ و جدایی آن به زورعملا نیات پلید خود برای ایجاد تحریکات قومی در آذربایجان ایران را برملا کرد.

ترجمه این بخش از سخنرانی اردوغان به زبان فارسی و انتشار گسترده آن توسط بخش فارسی زبان خبرگزاری آناتولی کوچک ترین تردیدی در مورد نیات واقعی اردوغان از قرائت این شعر را از بین می برد. البته باید به وی یادآور شد شعری که وی خوانده کاملا صحیح است و آن سوی ارس که همیشه جزئی از خاک ایران بوده در جریان جنگ با روسیه تزاری از وطن جدا شد.  

واکنش رسمی به این جسارت بی سابقه تا به حال محدود به ارسال توئیتی از سوی وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران بوده که ناکافی و غیربازدارنده تلقی می شود. در این توئیت با لحنی بسیار ملایم به اردوغان تذکر داده شده که شعری که وی در مورد ارس خوانده مربوط به جدایی قهری مناطق شمالی ارس از سرزمین مادریشان ایران است و هیچ کس نمی تواند درباره آذربایجان عزیز ما صحبت کند. 

البته ترکیه و جمهوری آذربایجان توانایی و جرات خدشه وارد کردن به تمامیت ارضی ایران را ندارند و اردوغان با بلندپروازی و دست اندازی به سوریه، عراق، لیبی، قبرس، ارمنستان و غیره با واکنش تند برخی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، اتحادیه اروپا و غیره مواجه شده و در آستانه تحریم اقتصادی از سوی کشورهای اروپایی قرار دارد. اردوغان در داخل ترکیه نیز با معضل کردها، تحرکات طرفداران فتح الله گولن، مشکلات اقتصادی ناشی از کاهش ارزش لیر ترکیه، شیوع گسترده کرونا و ... روبروست و برخی حامیان سیاسی قبلی وی مانند احمد داوود اوغلو و علی باباجان هم احزاب سیاسی مخالفی را برای رقابت با او در انتخابات ریاست جمهوری سال 2023 تاسیس کرده اند.

اما ایران این بار باید درس سختی به اردوغان بدهد تا وی دیگر جرات نکند با حضور در نزدیکی مرزهای ایران تمامیت ارضی جمهوری اسلامی را به چالش بکشد. ظاهر اردوغان فراموش کرده اگر ایران در جریان وقوع کودتای نافرجام سال 2016 به یاریش نیامده بود، وی هم اکنون شرایط کاملا متفاوتی داشت. 

به نظر می رسد بهترین راه برای برخورد با اردوغان و همفکرانش تحریم کامل خرید هر گونه کالای ساخت ترکیه در داخل کشور باشد. بسیاری از لوازم صادراتی ترکیه به ایران را کالاهای مصرفی مانند البسه، مبلمان و لوازم منزل تشکیل می دهند که تمامی آنها در داخل کشور نیز توسط صنایع و کارخانه های مختلف تولید می شوند. در شرایطی که کشور به علت تحریم های اقتصادی شدید و بحران کرونا با مشکلاتی در زمینه دسترسی به منابع ارزی و ایجاد اشتغال مواجه است، هیچ ضرورت و توجیهی برای واردات کالاهایی که در داخل نیز به طور گسترده تولید می شوند، از کشوری که تمامیت ارضی ایران را تهدید می کند، وجود ندارد.

باید توجه داشت که برخی کشورهای دیگر نیز از این راهکار برای ادب کردن مقامات گستاخ ترکیه استفاده کرده و به نتایج خوبی رسیده اند. به دنبال قتل جمال خاشقچی روزنامه نگار سعودی در کنسولگری عربستان در استانبول و تبدیل این رویداد به ابزاری در دست اردوغان برای باج گیری از حکام سعودی، آنان نیز در واکنش تحریم ورود تولیدات ترکیه به داخل خاک عربستان را کلید زدند و به بازرگانان سعودی که در ترکیه شرکت هایی داشتند دستور داده شد تا این شرکت ها را تعطیل کنند.

همچنین کارزار تحریم کالاهای تولیدی ترکیه در عربستان به راه افتاد و در نتیجه میزان صادرات ترکیه به عربستان در سال 2019 نسبت به سال قبل از آن حداقل 17 درصد کاهش یافت. همچنین اتاق بازرگانی ریاض از آژانس های گردشگری در این کشور خواست مقاصد گردشگری جدیدی را جایگزین شهرهای ترکیه کنند. 

همین رویه موجب شد تا مولود چاووش اغلو وزیر خارجه ترکیه در اظهاراتی از روی عجز تاکید کند این کشور تنها با قاتلان جمال خاشقچی دشمنی دارد و نه دولت و مردم عربستان و ممنوعیت صادرات کالاهای ساخت ترکیه به عربستان را در تضاد با قوانین سازمان جهانی تجارت و قوانین تجاری بین المللی بداند. وی همچنین دو هفته قبل در جریان برگزاری نشست شورای وزرای خارجه سازمان همکاری اسلامی در نیجر سراسیمه به دیدار فیصل بن فرحان همتای سعودی خود شتافت و در مورد این مساله با وی گفتگو کرد.

بنابراین ضروری است هموطنان عزیز برای پایان داده شدن به رویه تهدید تمامیت ارضی ایران توسط دولت ترکیه خرید کالاهای ساخت ترکیه را متوقف کرده و از سفرهای تفریحی غیرضروری به این کشور که باعث ارزآوری برای آن می شود خودداری کنند. فراموش نکنیم حمایت از تروریست های داعش و پشتیبانی از حضور رژیم صهیونیستی در مرزهای شمال غرب ایران، قطع درآمد ارزی ناشی از سواپ گازی، ایجاد راه آهن، جاده ترانزیت و خطوط انتقال گاز از روسیه تا آذربایجان و سپس ترکیه برای دور زدن جمهوری اسلامی سیاست قطعی ترکیه بعد از انعقاد قرارداد صلح قره باغ است که همه اینها پیامدهای امنیتی، اقتصادی و سیاسی خطرناکی برای جمهوری اسلامی در پی دارد.

در کنار واکنش اقتصادی قاطعانه مردم به گستاخی دولت ترکیه، مقامات جمهوری اسلامی نیز باید از واکنش های ملایم توئیتری فراتر بروند و اقداماتی همچون احضار سفیر ترکیه در تهران به وزارت خارجه، محدود کردن فعالیت های کنسول گری ترکیه در تبریز که به کانون خباثت و توطئه و فعالیت های تجزیه طلبانه قومی مبدل شده، واکنش های متناسب به دست اندازی های ترکیه در عراق و سوریه را در دستور کار خود قرار دهند.