اصلاحات ساختاری نظام اداری؛ درمان اسب سرکش دیوان‌سالاری

حجت‌الاسلام حسن شجاعی نایب‌رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی ضمن اشاره به‌نظام دیوان‌سالاری کشور و سنگ‌اندازی در کار شرکت‌های دانش‌بنیان و تولیدکنندگان کشور گفت: دیوان‌سالاری در نظام اداری کشور وجود دارد و سالیان متمادی است که در مورد آن صحبت می‌شود. حتی بین مردم و مسئولان نیز اتفاق‌نظر وجود دارد که عیوب اساسی و بنیادی در این نظام اداری وجود دارد. در نظارت‌های میدانی که ما داشتیم، ارتباطات وسیعی با بخش‌های مختلف تولیدی کشور به‌ویژه شرکت‌های دانش‌بنیان برقرار شد و بازهم با این مسئله مواجه بودیم که متأسفانه دیوان‌سالاری اداری آسیب جدی به تولید ما وارد می‌کند.
وی افزود: در چنین شرایطی نیازمند اصلاحات اساسی و بنیادین در نظام اداری کشور هستیم و متأسفانه عزم جدی برای اصلاحات بنیادی در این نظام وجود ندارد. بنده با برخی از دانشمندانی که در حوزه مدیریت اداری و نظام حقوقی اداری ایده‌های نوینی دارند ارتباط دارم و مطلع هستم که پیشنهاد‌های آن‌ها به ایجاد تحول در نظام اداری ما کمک می‌کند.
حجت‌الاسلام شجاعی تأکید کرد: متأسفانه بخش عمده نارضایتی که ما در کشور داریم ناشی از همین دیوان‌سالاری حاکم بر کشور است. من از همین تریبون استفاده و اعلام آمادگی می‌کنم که اگر مسئولان دستگاه‌های اجرایی به‌طور مثال سازمان امور استخدامی و اداری آمادگی داشته باشند ایده‌ها و طرح‌های نوینی برای ایجاد تحول در نظام اداری به نفع مردم و تولید کشور وجود دارد و ما در مجلس آماده هستیم که این طرح‌ها را از متخصصان دریافت و به آن‌ها بدهیم تا اصلاحات موردنیاز صورت پذیرد.
نایب‌رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس عنوان کرد: بخشی از عیوب نظام اداری به ساختار این نظام مربوط است. درنتیجه این‌که چه کسی مسئولیت آن را به عهده بگیرد تفاوتی ندارد و عملکرد مدیران در دستگاه‌های اجرایی نمی‌تواند درمانگر اشکالات ساختاری باشد. بااین‌حال که اشکالات ساختاری وجود دارد اما نمی‌توان گفت که عملکرد مدیران تأثیر چندانی برافزایش اشکالات جاری ندارد زیرا بخشی از عیوب مربوط به دیوان‌سالاری در نظام اداری به عملکرد مدیران و مسئولان مربوط است.
او می‌گوید: این نکته درست است که اگر عزم مسئولان دستگاه‌های اجرایی در ساختار نظام اداری، جزم باشد و رویکردشان انجام امور و حاصل شدن نتیجه به نفع مردم باشد، باید قوانین و مقررات اداری را طوری تنظیم کنند تا گشایشی در این زمینه رخ دهد. اما این همان اراده‌ای است که فکر می‌کنم وجود ندارد و اصلاحات بنیادی نظام اداری به اشکالاتی که در عملکرد مدیران شاهد هستیم، اضافه‌شده است.
حجت‌الاسلام شجاعی به سخنان رئیس مجلس در جلسه هم‌اندیشی با فعالان زیست‌بوم فناوری مبنی بر این‌که «امروز نظام دیوان‌سالاری در کشور دشمن شماره یک همه شده و هویتی مستقل و جدا از مردم و قوای سه‌گانه دارد و این هویت جا‌هایی سرکش و سرخود همچون اسبی غیرقابل‌کنترل عمل می‌کند و این اشکال در بخش دولتی، خصوصی و نهاد‌های عمومی وجود دارد» اشاره کرد و گفت: سرکشی که در تعبیرات رئیس‌مجلس هم وجود داشته، ناشی از همین موضع بوده است که ساختار نظام اداری و بعضی از مدیران دولتی، دستگاه‌های اداری و اجرایی را تبدیل به اسب سرکش کرده‌اند. زیرا زمانی که می‌خواهیم به سمت جهش تولید حرکت کنیم، نظام اداری کشور خلاف رونق تولید سرکشی می‌کند. بخشی از این سرکشی را می‌توان با تغییر مدیران مهار کرد اما بخش دیگر درگرو اصلاحات ساختاری است.
   اگر عیوب نظام اداری کشور درمان نشود، آرمان رهبر انقلاب و جهش تولید محقق نخواهد شد
نایب‌رئیس کمیسیون اصل ۹۰ یادآور شد: اگر عیوب و بیماری‌هایی که در نظام اداری کشور وجود دارد درمان نشود، آرمان‌ها و اهدافی که طبق فرمایشات رهبر معظم انقلاب در این مورد برای رونق و جهش تولید دنبال آن هستیم به‌احتمال‌زیاد محقق نخواهد شد. بنابراین امیدوار هستیم دستگاه‌های اجرایی درراستای حل این مشکل قدم بردارند و مشکلات مردم را کاهش دهند.
او در انتها خاطرنشان کرد: در حال حاضر بعضی از همکاران ما نیز با توجه به دغدغه‌های مشترکی که داریم درصدد هستند تا اصلاحاتی را در نظام اداری کشور رقم بزنند. درنتیجه اگر همکاری بین مجلس و دولت در این زمینه شکل بگیرد و یک عده نخبگانی نیز به‌عنوان ضلع سوم بر این موضوع تمرکز کنند، با توجه به فرهنگ ایرانی-اسلامی کشور می‌توانیم اصلاحات بنیادی را در نظام اداری رقم بزنیم و دردهای کهنه و مزمن را درمان کنیم.