تکرار بلوف نفتی عربستان/"جوسازی امریکایی" موجب کنترل بازار نفت می‌شود؟

به گزارش پارس نیوز، "بیژن زنگنه" وزیر نفت کشورمان روز گذشته در واکنش به ادعای عربستان و امارات مبنی بر جبران خلاء نفتی ایران در بازار جهانی نفت گفت: "عربستان و امارات درباره ظرفیت‌های نفتی خود بزرگ نمایی می‌کنند"

برای درک بهتر این جمله وزیر نفت، ادعاهای قبلی عربستان و شرایط تحریم‌های نفتی سال گذشته میلادی را مرور می کنیم.

تیرماه سال گذشته (جولای 2018) روزنامه وال‌استریت‌ژورنال (از ابزارهای رسانه‌ای آمریکا) اعلام کرد "منابع نزدیک به وزارت نفت عربستان بامداد جمعه گفته‌اند این کشور قصد دارد تا ماه آینده (آگوست 2018) تولید نفت خود را به رقم بی‌سابقه تقریباً 11 میلیون بشکه در روز برساند. نفت عربستان قرار است جایگزین نفت ایران شود که پس از اجرایی شدن تحریم‌های نفتی در تاریخ 4 نوامبر (13 آبان) از بازار خارج خواهد شد".

همچنین در تیرماه (جولای 2018) خبرگزاری فرانسه به‌نقل از مسئولان عربستانی اعلام کرد که "عربستان سعودی امروز سه‌شنبه از آمادگی خود برای استفاده از ظرفیت اضافی تولید نفتش ــ که تخمین زده می‌شود حدود 2 میلیون بشکه در روز است ــ برای ایجاد توازن در بازار جهانی نفت خبر داد". در آن زمان تولید نفت عربستان 10 میلیون بشکه در روز بود.

اعلام رسمی عربستان در تاریخ 31 آگوست که در گزارش‌های رویترز، پلتز و دیگر رسانه‌های غربی منتشر شده، نشان می‌دهد تولید نفت عربستان در ماه آگوست به 10.4 میلیون بشکه رسید که نسبت به تولید 10.2 میلیون بشکه‌ای این کشور در ماه قبل از آن (جولای) فقط 200 هزار بشکه افزایش داشت.

گزارش‌های رسانه‌های غربی از تولید عربستان در ماه سپتامبر نیز از افزایش 100 هزار بشکه‌ای تولید نفت این کشور حکایت داشت. گزارش اویل پرایس از میزان تولید نفت عربستان در ماه نوامبر 2018 حاکی از رسیدن تولید نفت این کشور به 11.1 تا 11.3 میلیون بشکه در روز بود. این میزان تولید که برای عربستان یک تولید بالا با حداکثر ظرفیت محسوب می‌شد، علاوه بر عدم‌توجه به تولید صیانتی از مخازن نفتی این کشور به‌خاطر اهداف سیاسی، طبق گزارش‌های غیررسمی از این کشور، با باز شدن در برخی مخازن ذخیره نفت خام همراه بوده و عربستان، عرضه چند صد هزار بشکه‌ای از محل ذخایر خود را نیز به‌عنوان تولید بیشتر نفت قالب کرده تا ادعاهایش در مورد داشتن ظرفیت 2 میلیون بشکه‌ای افزایش تولید نفت، به واقعیت نزدیک‌تر شود.

در واقع با مروری بر آنچه در ماه‌های پایانی سال 2018 رخ داده، مشخص می‌شود که عربستان برای متقاعدکردن مشتریان سنتی نفت کشورمان به وجود ظرفیت‌های آماده تولید برای جایگزینی نفت ایران، از تولید صیانتی و همچنین بخشی از ذخایر نفتی خود گذشت و بیشترین توان خود را در تولید 11.1 تا 11.3 میلیون بشکه نفت در ماه نوامبر به‌نمایش گذاشت. منابع غیررسمی نشان می‌دهد این کشور تولید نفت خود را در ژانویه 2019 نسبت به نوامبر 2018 حدود یک تا 1.2 میلیون بشکه کاهش داد.

خالد الفلاح وزیر نفت عربستان در ابتدای سال 2019 بدون اشاره به میزان کاهش تولید نفت عربستان اعلام کرد که این کشور بیش از تعهد خود تولید و صادرات نفت خود را کاهش داده است، در واقع این مقام عربستانی در تلاش بود تا کاهش تولید و صادرات نفت این کشور را به آخرین نشست اوپک و تعهد اعضای این سازمان و کشورهای غیرعضو اوپک به کاهش 1.2 میلیون بشکه‌ای تولید نفت ارتباط دهد. (14 کشور عضو اوپک در نشست ماه دسامبر 2018 (یکصدوهفتادوپنجمین نشست) این سازمان در وین تصمیم گرفتند تولید نفت خود را 800 هزار بشکه در روز کاهش دهند. متعهدان غیراوپکی نیز با کاهش 400 هزار بشکه‌ای موافقت کردند (اجرای این تصمیم از اول سال 2019 آغاز شد)‌، در حالی که پس از استفاده حداکثری از ظرفیت‌های تولید خود و همچنین استفاده از بخشی از ظرفیت ذخایر نفت خام، این کشور بیش از این امکان استخراج با بالاترین ظرفیت را از مخازن خود نداشت.

پیش از این کارشناسان پیش‌بینی کرده بودند که عربستان نمی‌تواند به‌مدت طولانی با حداکثر ظرفیت تولید کند و مجبور است تا استخراج صیانتی را دوباره در دستور کار خود قرار دهد.

اکنون نیز پس از آنکه امریکا اعلام کرد از دوم ماه می 2019 معافیت نفتی 8 کشور خریدار نفت ایران را تمدید نمی کند، عربستان باز هم این ادعا را مطرح کرد که می‌تواند خلأ نفت ایران را در بازار جهانی نفت جبران کند. پس از این ادعا و طرح ادعای مشابهی که از سوی امارات مطرح شد، کاخ سفید اعلام کرد  "عربستان و امارات موافقت کرده‌اند نبود نفت ایران را جبران کنند". در واقع کاخ سفید تلاش می کند با همراهی همدستان  خود، جلوی رشد قیمت نفت ناشی از کاهش عرضه نفت ایران به بازار نفت را گرفته و به مردم امریکا و احزاب مختلف در این کشور اطمینان دهد که این تصمیم، به افزایش نرخ جهانی نفت و به تبع آن افزایش نرخ بنزین در امریکا نمی‌انجامد.

درواقع اکنون دولت‌های امارات و عربستان و برخی شرکت‌های نفتی خصوصی در کنار امریکا قرار گرفته‌اند تا با فرستادن پالس مثبت به بازار نفت ناشی از ایجاد اطمینان برای جلوگیری از کمبود عرضه نفت به خصوص در نیمه دوم سال 2019، جلوی افزایش قیمت بیشتر نفت ناشی از جو روانی توقف معافیت‌های نفتی 8 کشور خریدار نفت ایران را بگیرند؛ اما آنچه در میان مدت اثرگذار است، عرضه واقعی نفت و کمبود واقعی آن در برابر تقاضا است که برخلاف ادعاهای همپیمانان واشنگتن، در نیمه دوم سال 2019 بروز خواهد کرد و ممکن است با وجود مشکلاتی که برای تولیدکنندگانی مثل لیبی، الجزایر و ونزوئلا وجود دارد، شاهد افزایش بیش از پیش قیمت نفت و رو شدن دوباره دست بلوف‌کنندگان نفتی همچون عربستان باشد.

همچنین نرسی قربان، کارشناس بازار نفت و انرژی در گفت‌وگو با خبرنگاری در پاسخ به اینکه "عربستان امروز مدعی شده که می تواند حذف نفت ایران از بازار جهانی نفت را جبران کند، این ادعا تا چه اندازه درست است؟"، گفت: "عربستان و امارات در حداکثر مقدار می توانند به اندازه کمتر از 500 هزار بشکه عرضه بیش از میزان فعلی داشته باشند و این دو کشور بر خلاف ادعاهایشان بیش از این میزان نمی توانند حذف نفت ایران از بازار جهانی نفت را جبران کنند."