سخنان آیت‌الله مصباح پس از انتخابات

به گزارش پارس به نقل از پایگاه اطلاع رسانی آثار آیت الله مصباح یزدی، رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در جمع اعضای کانون طلوع با اشاره به اینکه در روز های اخیر یک حماسه سیاسی در کشور اتفاق افتاد که کم نظیر بود، اظهار داشت: اجتماع پرشور و باحرارت همراه با احساس مسئولیت مردم کشور، از جمله مواردی است که در دیگر کشور ها نظیر آن را سراغ نداریم و اظهارات رسانه های غربی و مسئولان کشورهای غربی، نظر مقام معظم رهبری که همان موضوعیت داشتن حضور مردم است را تأیید می کند، اما در کنار آن مسائل و سئوالاتی برای برخی پیش آمده است که موجب ابهام یا دلسردی برخی در روند آینده است که باید آن را تبیین کنیم.

آیت الله مصباح یزدی با اشاره به اینکه بسیاری از فقها و علما شرکت در انتخابات را واجب شرعی می دانند، اظهار داشت: هرچند اصل حضور مردم در این انتخابات لازم بوده و تأثیرات مثبت بین المللی دارد، اما به نظر تنها حضور کافی نیست و باید اصلح را انتخاب کرد، مخصوصا اگر در مقابل اصلح کسانی باشند که ممکن است ضعف هایی داشته باشند که در سیاست گذاری ها و مدیریتشان احتمال وارد شدن ضرر به اسلام و مسلمین وجود داشته باشد.

عضو مجلس خبرگان در خصوص ملاک اصلح بودن نیز اظهار داشت: مردم ما همواره منتظر رهنمودهای مقام معظم رهبری و شاخص های اصلح از زبان ایشان هستند، تا بتوانند با توجه به آن ملاک ها اصلح را پیدا کنند، اما مقام معظم رهبری همواره تأکید می کردند که بنده درباره کاندیداها هیچ اظهار نظری نمی کنم، اما چرا با وجود اینکه مصلحت کشور مهم است و این مصلحت می تواند با انتخاب یک فرد تأمین شود، رهبری اظهار نظر نمی کنند؟

وی در پاسخ به این ابهام افزود: هرچند عنوان اولی این است که معرفی کامل شاخص های نامزد اصلح، توسط ایشان برای جامعه مفیدتر خواهد بود، اما با چنین کاری نظام متهم خواهد شد که این انتخابات مهندسی شده و فرمایشی است و از لحاظ بین المللی تأثیر بسیار منفی برکشور دارد، چرا که امروز چه ما بخواهیم و چه نخواهیم دموکراتیک بودن انتخابات یک اصل تلقی شده است و هرچه قدر دشمنان بتوانند، آن را خدشه دار کنند، ارزش سیاسی انتخابات را کمرنگ کرده اند و از سوی دیگر کسانی که شاخص ها را در خود نمی بینند، در انتخابات شرکت نکرده و آن را تحریم می کنند و حضور حداکثری اتفاق نمی افتد.

آیت الله مصباح یزدی با طرح این سؤال که آیا با عدم اظهار نظر صریح رهبری، دیگران هم نباید اظهار نظر کنند، خاطر نشان کرد: چنین اصلی وجود ندارد، چرا که در صدر اسلام نیز چنین مواردی وجود داشته است، مثلا حضرت زهرا (س) در خصوص مسأله فدک محاجه کردند، ولی امیرالمؤمنین (ع) چنین نکردند. معلوم می شود که تکلیف آنها با یکدیگر فرق داشت و کاری که از حضرت زهرا (س) بر می آمد، از شخص دیگری بر نمی آمد، چرا که اگر حضرت امیر (ع) ورود می کردند، متهم به حرص بر ملک می شدند و چه بسا به شورش و درگیری منجر می شد. نمونه دیگر آن نوع برخورد ابوذر با خلفا و انتقاد از مال اندوزی آنها بود، در حالی که حضرت علی (ع) چنین مواضعی نگرفته و اینگونه برخورد نمی کردند، چون تکلیف آنها با یکدیگر تفاوت داشت.

عضو خبرگان رهبری خاطر نشان کرد: اگر کسی دید افرادی اشتباه می کنند که به ضرر اسلام تمام می شود و وی می تواند آنها را هدایت کند، باید اقدام کند. گاهی گفته می شود که چنین رفتاری خلاف شأن است، در حالیکه بالاترین شأن، هدایت مردم است.

وی با اشاره به سؤال و ابهام دیگری که ممکن است در ذهن برخی پیش آمده باشد، اظهار داشت: تجربه انتخابات های گذشته و به خصوص تجربه اخیر نشان داد که علی رغم تلاش های مخلصانه ای که مردم فرهیخته کشور و به خصوص دانشگاهیان و حوزویان صورت دادند و انصافا در این زمینه کم هم نگذاشتند و حتی از جیب خود خرج کردند که بیانگر علاقه وافر مردم به دین و نظام است، این تلاش ها مؤثر واقع نشد، لذا این تصور پیش می آید که این تلاش ها بیهوده است و ممکن است در آینده انگیزه ای برای چنین تلاش هایی وجود نداشته باشد و از همین روست که عده ای رأی آوری را از مهمترین ویژگی های اصلح عنوان می کنند. از طرف دیگر اگر کسی رأی آورد که او را اصلح نمی دانیم، وظیفه ما چیست، آیا باید تسلیم وی شویم یا تحمل کنیم یا برخورد کنیم؟

آیت الله مصباح ادامه داد: از نظر فقهی علاج مرض برای رفع ضرر موجود یا دفع ضرر محتمل، واجب است و سیره عقلا بر این است که اگر شک وجود داشت در اینکه با مراجعه به دکتر و استفاده از دارو، مریضی بهبود می یابد یا خیر، باز هم اقدام می کنند و احتمال عدم تأثیر مجوزی برای ترک مداوا نیست. در مسائل اجتماعی که فعالیت یک فرد تأثیر اجتماعی دارد، نیز نمی توان وظیفه اجتماعی را به صرف احتمال عدم تأثیر رها کرد. اگر به وظیفه خود عمل نکردیم و روز قیامت از ما به خاطر عمل نکردن به وظایف سؤال شد، جوابی نخواهیم داشت.

عضو مجلس خبرگان در پاسخ به این سؤال که آیا اگر چندین مرتبه عدم تأثیرگذاری فعالیت خود را دیدیم، باز هم اقدام واجب است، به آیاتی از قرآن کریم در خصوص اصحاب سبت اشاره کرد و اظهار داشت: عذاب الهی نه تنها قوم گنهکار، بلکه کسانی که نسبت به آن بی تفاوت هم هستند را فرا می گیرد، لذا اگر در جامعه ای خلاف شرع رایج شد و افرادی با عذر عدم تأثیر به وظیفه خود عمل نکردند، با اصحاب سبت که مشمول عذاب الهی شدند، فرقی نخواهند داشت.

آیت الله مصباح یزدی با بیان سخن امام (ره) مبنی بر اینکه ما مرد تکلیفیم و نه مسئول نتیجه، اظهار داشت: امام (ره) علی رغم وساطت کشورهای دوست و مسلمان برای خاتمه جنگ، زیر بار نرفته و شعار جنگ جنگ تا رفع فتنه را سر دادند. حتی در مبارزه علیه شاه نیز وقتی برخی مخالف مبارزه با شاه بودند و برخی علما برای گردهم آوردن امام (ره) و دیگران پادرمیانی کردند، امام (ره) معتقد بود اگر قرار است، اصل مبارزه مورد مشورت و تصمیم جمع قرار گیرد، برای من هیچ اعتباری ندارد، چرا که من یقین به وظیفه برای مبارزه دارم، اما اگر در نحوه مبارزه می خواهند مشورت شود و مثلا نرم تر برخورد شود، از آنجا که کار جمعی اثرش بیشتر است، بنده می پذیرم.

عضو مجلس خرگان رهبری ادامه داد: در صدر اسلام نیز افرادی چون حجر بن عدی، میثم تمار، عمرو بن حمق و رشید حجری نیز تا پای جان بر اصول خود ایستادند، آنها مگر احتمال تأثیر می دادند و مگر ترس از جان نداشتند، پس چرا تقیه نکردند؟ در حالیکه اگر آنها نبودند ما امروز از شیعه چیزی نداشتیم. سید الشهدا (ع) نیز با وجود یقین به عدم تأثیر در مخاطبان و نتیجه جانگداز آن، باز هم اقدام کرد. اما در عین حال در آخر کار اظهار رضایت کرده و حتی حضرت زینب (س) می فرمایند « ما رأیت الا جمیلا» .

وی با اشاره به فتوای امام (ره) در خصوص حرمت تقیه در مهامّ امور اظهار داشت: شیخ فضل الله نوری با اینکه می دانست پافشاری او سبب آویخته شدنش به دار می شود، باز هم دست از استقامت خود برنداشت، در حالیکه اگر مبنای نهی از منکر را جلوگیری از مفاسد بدانیم، وی نباید روی حرف خود پافشاری می کرد، چرا که حاصل نشد.

استاد اخلاق حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه احکام شرعی بر اساس ملاک هایی تشریع شده است، اظهار داشت: هر موردی که با اراده و اختیار ما سر وکار داشته باشد، جای تکلیف هم هست، مثل شرکت در جنگ ولو که برخی جنگ ها نیز به شکست انجامید. چرا که تکلیف هرچند به خاطر مصالح واقعیه است و برای تحقق امور مطلوب است، اما اینکه تا چه میزان این مطلوب، محقق شود، به اراده ما نیست، بلکه به میدان رفتن و شمشیر زدن تا پای جان در اختیار ماست، اما اینکه بعد چه خواهد شد، تابع اراده ما نیست. لذا همواره باید ببینیم که تکلیفی متوجه ما هست یا خیر؟

وی با اشاره به اینکه اتفاقاتی که در عالم رخ می دهد، چه تاریک و چه روشن، همه در مجموعه نظام احسن است، ادامه داد: ملاک تکلیف، نتیجه روشن نیست، بلکه ملاک تکلیف، شناخت آن از راه عقل و شرع است، ولو اینکه عملا نتیجه دلخواه از آن حاصل نشود.

آیت الله مصباح یزدی ادامه داد: بر این اساس اگر دوباره فصل انتخاباتی پیش آمد، باید با همان انگیزه و جدیت شرکت کنیم و نگران نتیجه نباشیم.

این استاد اخلاق خاطر نشان کرد: زیارت عاشورا به ما می آموزاند که حتی بر مصیبت عاشورا نیز باید شکر کرد، چون وسیله سعادت دنیا و آخرت است. یعنی تکلیف را باید انجام دهیم، ولو اینکه به دنبال آن مصیبت باشد و حتی پس از آن به خاطر توفیق عمل به وظیفه و آن مصیبت، خداوند را شاکر باشیم. لذا اگر مثل برخی به خاطر پول، رودربایستی یا گرفتن پست رأی ندادیم، ولو زحمت کشیدیم، بی خوابی کشیدیم، تهمت ها را تحمل کردیم و فحش ها را شنیدیم باید شاکر خداوند باشیم.

وی ادامه داد: از طرف دیگر این طور نیست که این زحمات و تلاش ها هیچ اثری نداشته باشد. آیا اینکه فردی با کمترین امکانات و هزینه ها، رأیی نزدیک به کسانی بیاورد که میلیاردها خرج کردند، تأثیر نیست؟ مخصوصا اینکه تنها همین چند روز کار شد و اگر مدت بیشتری با این اخلاص و جدیت کار می شد، نتیجه کیفی کار نیز بالاتر بود. پس نمی توان گفت این کارها اثری ندارد و تکلیف از ما ساقط است، و اگر از حالا برای ۴ سال بعد فکر کنیم تأثیر آن چندین برابر خواهد شد.

آیت الله مصباح خاطر نشان کرد: اگر به وظیفه خود عمل نکنیم، باید منتظر مسخ شدن باشیم، اما نه مسخ ظاهری، بلکه مسخ فکری و روحی که نسبت به انقلاب و اسلام بی تفاوت بوده و بیکاری و گرانی به عنوان مهمترین مسأله برای ما قلمداد شود.

این استاد برجسته فلسفه ادامه داد: هرچند آدمی دوست دارد، همگان به او احترام بگذارند، هرچند تحمل ملامت و ناسزا مخصوصا از دوستان آسان نیست، اما قرآن فرموده است « لایخافون لومه لائم» . بله، اگر وظیفه ای نباشد، انسان خود را در معرض فحشها و تهمت ها و ملامت ها قرار نمی دهد، اما اگر وظیفه ای را احساس نمود، باید به تکلیف عمل کند.

وی با اشاره به فرمایشات حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری اظهار داشت: این عافیت طلبان و راحت طلبان هستند که نسبت افراط گری را به عده ای می دهند، اما با دادن این نسبت ها تکلیف ساقط نمی شود.