موصل پس از سقوط داعش: مشروب‌فروشی‌ها به شهر بازگشته‌اند

در زمان تسلط جهادی‌های داعش بر موصل، صاحبان الکل‌فروشی‌ها و مصرف‌کنندگان مشروب شلاق می‌خوردند. الکل نایاب بود و یا با قیمت گزاف در بازار سیاه یافت می‌شد.

اکنون در محله الدعاسا در غرب «پایتخت» سابق داعش چندین مغازه به فروش الکل اشتغال دارند. بسیاری از آن‌ها مخفیانه و بدون هیچ نشانه‌ای؛ اما تابلوی تبلیغاتی یکی از آن‌ها که مارک یک آبجوی ترک است حرفه اصلی صاحب‌مغازه را لو می‌دهد.

اکثر مشروبات این مغازه وارداتی است، اما محصولات تولید داخل هم دارد. صاحب‌مغازه که از اقلیت ایزدی است می‌گوید «خیلی مشتری دارم». زمانی که مشتریان پول را می‌پردازند، جنس در نایلون‌های سیاه تحویل‌شان می‌شود و سریع مغازه را ترک می‌کنند. قیمت‌ها تقریبا در سراسر عراق یکسان هستند؛ هر بطری آبجو ۱ یورو و هر لیتر الکل‌های قوی‌تر چند ده‌ یورو.

مالکان مشروب‌فروشی‌ها اکثرا مسیحی یا ایزدی هستند چرا که بر اساس قانون عراق یک مسلمان نمی‌تواند گواهی مغازه فروش الکل دریافت کند.

ابو ریحان که صاحب یک مغازه است می‌گوید: «آن‌ها [داعش] همه اموال مرا مصادره کردند و مرا از شهر بیرون راندند. امروز دوباره مغازه را باز کردم چون برای من همین یک روش چالش کشیدن داعش است.»

برای علی حسن، نقاش ۳۳ ساله این یک دوره سیاه است. اما الان دوره طلایی نیست. دوره طلایی که پدر و مادرش تعریف کرده‌اند سال‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ بوده است؛ زمانی که مردم از راه‌های دور به موصل می‌امدند تا بارها و رستوران‌های شهر را تجربه کنند: «انبارهای شراب بوده، مغازه‌های الکل فروشی، مردم جلوی چشم همه می‌نوشیده‌اند و مشکلی برای هیچکس به وجود نمی‌آمد.»

امروز از آن‌جا که الکل در اسلام حرام است، به ندرت در رستوران‌ها و هتل‌های عراق مشروب یافت می‌شود. با این حال مصرف الکل در عراق تقریبا رواج دارد و دسته‌های کوچک جوان‌ها با قوطی‌های آبجو در دست از تاریکی شب استفاده می‌کنند تا دور هم در کنار دجله لبی تر کنند.

بعد از سقوط بغداد در پی حمله امریکا، موصل به پایگاه شورشیان جهادی بدل شد. از همان زمان این گروه‌ها شروع به محدود کردن شراب‌فروشی‌ها کردند و گرداندن چنین مغازه‌هایی به شغلی بسیار پرخطر تبدیل شد.

به قدرت رسیدن داعش در سال ۲۰۱۴ به منزله تیر خلاص بود. ابو ریحان اما می‌گوید که داعش شراب‌های انبار مغازه‌اش را به قیمت گزاف در بازار سیاه فروخته‌اند.

دو سال پیش شماری از نمایندگان طرحی را به پارلمان برده‌اند تا تولید، فروش و واردات الکل را ممنوع کنند اما رئیس مجلس طرح را به دلیل «مغایرت با اصول دموکراتیک» از دستور کار خارج کرد.

اکنون موصل افزایش رو به رشد مشروب‌فروشی‌ها را تجربه می‌کند. ظهیر العرج، شهردار موصل، می‌گوید: «۱۰۰ تقاضای صدور مجوز دریافت کرده‌ایم و تا کنون ۲۵ مجوز فروش الکل صادر شده است.»

محمد سالم، فعال جامعه مدنی در عراق می‌گوید: «این هم روشی است برای گسترده کردن آزادی‌های فردی پس از داعش. در همان حال که کمکی هم هست برای احیای اقتصاد شهر.»