به بهانه روباه‌پوشی خانم بازیگر

چند روزی است انتشار تصاویری از یکی از بازیگران سینما که پالتویی از پوست روباه و پلنگ بر تن کرده واکنش تند کاربران به ویژه دوستداران محیط زیست و فعالان حقوق حیوانات را به همراه داشته است: تصاویری که هر چند متعلق به حدود دو سال پیش است و مشخص نیست چرا حالا در فضای مجازی دست‌به‌دست می‌شود اما بهانه مناسبی است برای پرداختن به پشت پرده پوشاک تهیه شده از خز حیوانات و چرایی انزجار جامعه از مصرف‌کنندگان این نوع پوشاک.

در میان اعتراضاتی که روزهای گذشته در واکنش به تصاویر خزپوشی خانم بازیگر در فضای مجازی منتشر شده جمله زیر بارها تکرار شده است:

«همین را کم داشتیم. راه بیفتند توی بیابان و پوست گرگ و روباه و شغال را بکنند برای نوکیسگانی که نمی‌دانند سالهاست این خزعبلات دیگر از مد افتاده.»

هر چند پوست پالتوی خانم بازیگر به پوست روباه‌های وطنی بی‌شباهت است و بیشتر به محصولی از مزارع پوست چین می‌ماند اما نگرانی دوستداران طبیعت و محیط زیست از سوءاستفاده نوکسیگان از حیات وحش کشور کاملا به جاست چرا که با جست‌وجویی در فضای مجازی با محصولات بسیاری که از خز وحوش بومی کشورمان تهیه شده‌ و به قیمت‌های نه چندان گزاف به فروش می‌رسند، مواجه می‌شویم. جانورانی چون روباه، گرگ، خرگوش، خرس و حتی پلنگ که در سایه ضعف یگان حفاظت محیط زیست و نبود مجازات‌های بازدارنده به درآمدی بادآورده برای سودجویان و ابزاری برای خودنمایی نوکیسگان تبدیل می‌شوند.

اما آیا اگر پالتو پوست و یا سایر پوشاک خز حیوانات وارداتی باشند و خیالمان راحت باشد که در تهیه آنها به حیات وحش کشورمان آسیبی وارد نیامده چطور؟ پالتو، کلاه، دستکش و سایر پوشاک خارجی که از خز حیوانات تهیه شده‌اند را بخریم یا نه؟ روند تهیه این نوع پوشاک در کشورهای خارجی به شکل است؟ پرسش‌هایی از این دست این روزها با انتشار عکس پرحاشیه خانم بازیگر در فضای مجازی طرح شده که بد نیست با توضیحاتی مختصر پاسخ داده شود: بدون شک، خرید و فروش محصولات تهیه شده از جانوران بومی کشور، تخلف است و در صورت گزارش به یگان حفاظت محیط زیست، خریدار و فروشنده مورد پیگرد قانونی قرار خواهند گرفت اما اوضاع درباره محصولات وارداتی متفاوت است. اینجا لزوماً موضوع تخلف در میان نیست. آنچه درباره استفاده یا عدم استفاده از محصولات خارجی تهیه شده از پوست حیوانات اهمیت دارد آشنایی با نحوه تهیه این محصولات و سپس انتخاب شریک شدن یا شریک نشدن در این تجارت است: مشارکتی که طی سال‌های گذشته با انتشار تصاویر، فیلم‌ها و گزارش‌هایی دردآور از پشت صحنه مزارع تولید خز، امروز به حداقل رسیده و بازار این تجارت خون‌آلود را به شدت از رونق انداخته است.

در مزارعی که جانورانی چون روباه، گرگ، راسو، خرگوش، راکون و حتی سگ و گربه برای تولید پوست تکثیر می‌شوند شرایط نگهداری آنقدر نامناسب است که بسیاری از حیوانات، پیش از آنکه در صف پوست‌کندن قرار بگیرند، تلف می‌شوند. جایگاه‌های نامناسب، تنگ و آلوده، گرسنگی، تشنگی و استرس فراوان سبب بروز ناهنجاری‌های رفتاری در حیوانات اسیر شده و گاه به خودآزاری، هم‌نوع‌خواری و تغذیه از اعضای بدن خود می‌انجامد.

بر اساس گزارش و تصاویری که دیلی‌میل روز گذشته منتشر کرد، حیواناتی که در مزارع تولید خز اروپا نگهداری می‌شوند دچار زخم‌های شدیدا عفونی هستند و اگر از عفونت جان سالم به در ببرند و در درگیری با سایر حیوانات کشته نشوند نهایتا دقایقی قبل از آنکه پوست کنده شوند کشته می‌شوند: راسو‌ها با گاز خفه می‌شوند و راکون‌ها و سگ‌ها با شوک الکتریکی از پای درمی‌آیند. البته مرگ پیش از پوست‌کنده‌شدن تنها شامل حال حیوانات خوش‌اقبالی می‌شوند که در مزارع اروپا پرورش داده می‌شوند.

در مزارع تولید خز چین که عمده‌ترین بخش تولید خز جهان را بر عهده‌ دارد مرگ پیش از پوست‌کنده‌شدن نعمتی است که حیوانات از آن بی‌بهره‌اند. راکون‌ها، روباه‌ها و سایر حیوانات پس از آن‌که مورد ضرب و شتم قرار گرفته و توان تقلا را از دست دادند در حالی که زنده هستند، پوست‌کنده می‌شوند. چرا که کندن پوست از بدن گرم به مراتب ساده‌تر است. به علاوه هزینه کشتار با گاز و شوک الکتریکی و دارو را هم شامل حال پرورش‌دهندگان نمی‌کند. حیوانات پوست‌کنده شده روی هم انباشته می‌شوند و ساعات پایانی عمرشان را با دردی نفس‌گیر به پایان می‌رسانند.

افشای این بی‌رحمی که پشت هر قطعه پوشاک خز پنهان شده، طی سال‌های گذشته نفس‌های بسیاری را در سینه حبس کرده و بسیاری از مصرف‌کنندگان ناآگاه محصولات خز را به جرگه مخالفان این تجارت محلق کرده. مصرف‌کنندگانی که پیشتر بدون آگاهی از این حقیقت دردناک، پوشاک خز بر تن می‌کردند و حالا با اطلاع از دردی که در ازای تولید این محصولات به جانداران تحمیل می‌شود حتی از نگاه کردن به تصاویر قدیمی خود در پوشاک خز شرم دارند.

حالا با آگاهی از پشت پرده مزارع تولید پوست، پاسخ دادن به این پرسش که پوشاک خز خارجی بخریم یا نخریم ساده می‌شود: آنها که از بر تن کردن محصول درد جانداران ابایی ندارند به استفاده از این محصولات ادامه خواهند داد و دیگران نه.

با توجه به موج اعتراضاتی که طی سال‌های گذشته در اقصی‌نقاط جهان نسبت به سوء استفاده از حیوانات به منظور تهیه پوشاک به راه افتاده، تظاهرات‌های متعددی که برگزار شده و واکنش‌های اعتراض‌آمیز سلبریتی‌های بین‌المللی نسبت به محصولات خز حیوانات که بازار این محصولات را به شدت کاهش داده،  به نظر بعید می‌رسد که خانم بازیگر از پیامدهای احتمالی انتشار تصاویرش نااگاه بوده باشد. چه آنکه در بسیاری از کشورها هم گهگاه سلبریتی‌های جویای توجه، با بر تن کردن پوشاک خز و قرار گرفتن در معرض انتقاد دوستداران حیوانات، چندی روزی به سوژه داغ رسانه‌ها تبدیل می‌شوند.