در کشور ما تبلیغات کتاب وجود ندارد

به گزارش پارس ، احمد خداداد، مسؤول روابط عمومی انتشارات مروارید، در گفت وگو با ایسنا، درباره ی ضرورت تبلیغ کتاب، گفت: کتاب مقدس نیست، بلکه یک کالای فرهنگی است. تبلیغات نیز بخشی از اطلاع رسانی برای فروش کتاب است و ما در نشر مروارید، آن را قبول داریم، اما مسأله این است که تا امروز چیزی به اسم تبلیغات کتاب در کشور ما شکل نگرفته و آن چه در نشریات فرهنگی درج می شود، بیش تر جنبه ی اسپانسر شدن دارد.

او افزود: معمولا ناشران در مجلاتی که مخاطبان فرهنگی دارند، کتاب تبلیغ می کنند، اما این کار به معنای واقعی، تبلیغات نیست؛ چرا که تبلیغ باید در بُعد وسیع صورت بگیرد، نه در نشریاتی که تیراژشان با تیراژ کتاب های ما برابر است. بیش تر ناشران این کار را فقط به این دلیل انجام می دهند که در مجله ای حضور داشته باشند، وگرنه فهرست کردن عنوان کتاب های ناشر که تبلیغ نیست.

خداداد سپس درباره ی تجربه ی نشر مروارید در تبلیغات کتاب، عنوان کرد: ما تبلیغات حرفه یی نداشته ایم، بلکه معرفی کتاب داشته ایم. تبلیغات باید جنبه ی اقتصادی داشته باشد، در آن گردش مالی به وجود بیاید و ناشر برایش هزینه بدهد. آگهی دادن به مجلات فرهنگی تبلیغ نیست؛ چون این مجلات نهایتا دو تا سه هزار نسخه تیراژ دارند. البته روزنامه ای مانند همشهری ۴۰۰هزار نسخه تیراژ دارد و تبلیغ دادن به آن مؤثر است، اما هزینه اش برای ما نمی صرفد. در شرایطی که نه تولید کتاب ما بالاست و نه قیمت کتاب، یک تبلیغ با هزینه ی دو و نیم میلیون تومان اصلا به صرفه نخواهد بود.

او ادامه داد: در کشور ما مخاطبان بالقوه ی تبلیغاتِ کالایی مانند چیپس، ۷۰ یا ۶۰ میلیون نفر هستند، اما مخاطب بالقوه ی کتاب کم تر از ۵۰۰ هزار نفر است؛ یعنی عامه پسندترین کتاب ها هم که به چاپ پنجاهم می ر سند، حداکثر مخاطب شان به ۵۰۰هزار نفر هم نمی رسد. ضمنا این موضوع هم که کتاب کالایی است که می توان آن را قرض داد، بر میزان فروش این کالا تأثیر می گذارد.

خداداد همچنین درباره ی تأثیر تبلیغات بر میزان فروش نشر مروارید، گفت: تا به حال تأثیری از تبلیغات ندیده ایم؛ چرا که کارهایی که ما در این زمینه انجام می دهیم، تبلیغات حرفه یی نیست؛ به این معنا که ما برای تبلیغات مخاطب شناسی نکرده و بازار هدف را مشخص نکرده ایم. پشت تبلیغات حرفه یی باید حساب و کتابی باشد، اما در تبلیغات ما هزینه ی آگهی ها ناچیز است و در گردش مالی نقشی ندارد؛ در نتیجه این تبلیغات نه به ما ضرر رسانده و نه به نشریات سودی رسانده اند.

خداداد درباره ی راه های مختلف تبلیغ کتاب در ایران، اضافه کرد: باید برای تبلیغ کتاب راهکارهایی ازجمله آگهی های پیامکی، رادیویی، تلویزیونی و… پیدا کرد، اما خود ما در نشر مروارید تا به حال این ریسک را نکرده ایم. یکی از نمونه های موفق تبلیغات کتاب، تبلیغات انتشارات سوره ی مهر است. من با این موضوع که این ناشر به کجا وابسته است، کاری ندارم، اما واقعیت این است که سوره ی مهر با استفاده از تبلیغات، هم نویسنده و شاعر را می شناسانَد و هم کتاب هایش را مطرح می کند و به چاپ های چندم می رساند. این ناشر همه ی ترفندهای تبلیغات و بازاریابی را درنظر می گیرد، البته سیستم توزیع خوب انتشارات سوره ی مهر هم نقش مهمی در فروش کتاب هایش دارد.

او سپس درباره ی بهترین شکل تبلیغات کتاب در شرایط کنونی، اظهار کرد: هنوز سرمایه گذاری در نشریات و فضای مجازی می تواند مؤثرترین شکل تبلیغ کتاب باشد که می توان با ترفندهایی از آن جواب گرفت. از این طریق می توان مخاطب را شناخت و ارتباطی مشابه ارتباط رو در رو با او برقرار کرد.

خداداد با اشاره به کاربرد تبلیغاتی معرفی هایی که بخش های فرهنگی رسانه ها از کتاب انجام می دهند، گفت: ما بسیاری اوقات درصدی از تیراژ کتاب های مان را برای ارسال رایگان به رسانه ها کنار می گذاریم. این رسانه ها تا حدودی معرفی کتاب های ما را پوشش می دهند. آن ها در قالب معرفی، گزارش یا مصاحبه درباره ی کتاب ها کار می کنند. در این زمینه به طور خاص خبرگزاری ها چون جنبه ی مادر دارند، مؤثرترند؛ به عنوان نمونه ما می توانیم لینک معرفی شما از کتاب ها را در سایت خود قرار دهیم. بسیاری از افراد هم پیش از خرید کتاب در فضای مجازی درباره ی آن تحقیق می کنند. از این نظر تأثیر بخش کتاب و ادبیات رسانه ها برای ما از تبلیغات بیش تر بوده است.

او درباره ی نحوه ی تعامل انتشارات مروارید با رسانه ها نیز عنوان کرد: گاه آشنایی ما با افراد فعال در رسانه ها اتفاقی بوده است و ما کتاب های مان را برای آن ها می فرستیم. اگر هم کتاب های مان معرفی نشوند، چشم داشتی نداریم؛ چون این بخش را به عنوان جزوی از هزینه ها کنار می گذاریم. ما کتاب های مان را برای رسانه ها می فرستیم تا به انتخاب خودشان آن ها را به صورت چند خطی معرفی کنند، نقدی بر آن ها بنویسند، یا با مؤلفش مصاحبه کنند.

خداداد ادامه داد: از نظر موفقیت در این نوع تعامل ها، ما در حد متوسط هستیم. در دو سه سال گذشته فضای رسانه یی و تبلیغاتی جوی درست کرده که ما در آن بایکوت شده ایم. در سال ۹۰ ما در ادبیات ترجمه بسیار فعال بودیم، اما در پاییز و زمستان گذشته یک کتاب همه ی فضا را به خود اختصاص داده بود و اسمش مطرح می شد. گاهی به هر دلیلی برای یک کتاب جو راه می اندازد و کتاب های دیگر دیده نمی شوند.

او همچنین افزود: گاهی اتفاق افتاده که ترجمه ی اثری از یک نویسنده برای اولین بار از انتشارات ما منتشر شده است، اما چندان شناخته نشده و ترجمه ی اثر بعدی همان نویسنده، با همان کیفیت ترجمه، از سوی ناشر دیگری منتشر و به خوبی مطرح شده است. البته گاهی هم این ما هستیم که می بَریم. به طور کلی فضای ژونالیستی فضایی جدی نیست و بخشی از آن تبلیغات است؛ اما اگر ناشری بتواند در این زمینه پیش برود، کار درستی کرده است، چون اگرچه ما فعالیت فرهنگی می کنیم، بخشی از کارمان هم فعالیت اقتصادی است.