شمارش معکوس برای «کودتای سفید» در عربستان سعودی
یک منبع موثق سعودی تأکید کرد که شاهزاده احمد گفته است که می‌خواست برای مدتی طولاتی در لندن اقامت داشته باشد. ولی بازگشت ناگهانی وی نمی‌تواند بدون انجام «ترتیباتی» انگلیسی و آمریکایی جهت تغییر ساختار قدرت در ریاض از طریق «کودتای سفید» صورت بگیرد.
«عبدالباری عطوان» تحلیلگر مطرح جهان عرب در سرمقاله روزنامه فرامنطقه‌ای «رای‌الیوم» نوشت: دیدار «احمد بن‌عبدالعزیز» وزیر کشور اسبق عربستان سعودی و کوچک‌ترین فرزند ملک عبدالعزیز السدیری( السدیری به هفت برادر تنی از فرزندان ملک عبدالعزیز آل‌سعود که مادرشان حصه دختر احمد السدیری است، اطلاق می‌شود) از انگلیس بسیار سوال‌برانگیز است به‌ویژه اینکه او با گروهی از معترضان مقابل منزلش مواجه شد که می‌گفت: «خاندان حاکم را سرزنش نکنید بلکه عاملان جنگ در یمن را». ولی بازگشت او به ریاض، در حالی‌که شاهزاده «محمد بن‌سلمان» ولیعهد در راس استقبال کنندگان از او بود، سوال‌های بسیاری را مطرح کرده و باب گمانه‌زنی‌ها درباره «غافلگیری‌ها» تاج و تخت سعودی در آینده را باز کرده است.
شاهزاده احمد عربستان سعودی را قبل از جنایت ترور «جمال خاشقجی» روزنامه‌نگار منتقد، ترک کرد و تصور نمی‌شد که بازگشت او به ریاض و استقبال گرم از او امکان‌پذیر باشد؛ آن هم اگر این جنایت اتفاق نمی‌افتاد و هیات حاکمه کنونی در عربستان به ارتکاب آن اذعان نمی‌کرد و «گروه مرگ» متشکل از 18 نیروی امنیتی و یک پزشک متخصص کالبدشکافی را به ارتکاب این جنایت در کنسولگری سعودی در استانبول مسئول نمی‌دانست.
شاهزاده محمد بن‌سلمان، حاکم کنونی عربستان سعودی، به دلیل بیماری پدرش، به هیچ‌وجه با مخالفانش و یا با کسانی‌که حاضر به بیعت کردن با او به‌عنوان ولیعهد نشده‌اند، مسامحه نمی‌کند، خواه این معارضان از اعضای خاندان حاکم باشد یا از عامه مردم. به اذعان خود ولیعهد، 1500 نفر از این معارضان، از جمله شماری شاهزاده، پشت میله‌های زندان قرار دارند. از اینرو، استقبال او از یکی از بارزترین معارضانش، یعنی عمویش شاهزاده احمد، که هرگز با او بیعت نکرد و عکس وی را در کنار عکس‌های پدر و پدربزرگش( موسس خاندان سعودی) در مجلس مهمانی‌‌اش در ریاض آویران نکرد، بسیار قابل توجه است.
یک منبع موثق سعودی، که مقیم لندن است، به ما تأکید کرد که شاهزاده احمد بن‌عبدالعزیز- که با دختر عمویش، که خواهر شاهزاده «محمد بن‌نواف بن عبدالعزیز آل‌سعود» سفیر سعودی در لندن است، ازدواج کرده- به ما گفته است که می‌خواست برای مدتی طولاتی در پایتخت انگلیس اقامت داشته باشد. ولی بازگشت ناگهانی وی آن هم سه هفته بعد از ترور خاشقجی، نمی‌تواند بدون انجام «ترتیباتی» انگلیسی و آمریکایی درباره تغییر ساختار قدرت در ریاض از طریق «کودتای سفید» صورت بگیرد.
برای ما گمانه‌زنی درباره قالب و ساختاری، که می‌تواند از طریق تماس‌های شاهزاده احمد در لندن با مسئولان آمریکایی و انگلیسی، سپس بازگشت وی به ریاض به‌ویژه دیدارهایش با شاهزاده «طلال بن عبدالعزیز» که معاون رئیس هیات بیعت است و نیز با شاهزاده «مقرن بن عبدالعزیز» ولیعهد اسبق، که توسط ملک سلمان عزل شد، متبلور شود سخت است.
از زمان پادشاهی سلمان بن عبدالعزیز در اوایل سال 2015، تغییر ولیعهدها در عربستان سعودی دیگر روندی دشوار نیست؛ او در کمتر از چند ماه دو ولیعهد که شاهزاده مقرن و سپس شاهزاده محمد بن‌نایف را برکنار کرد و پسرش، شاهزاده محمد را به منصب ولیعهدی گمارد. بر اساس بسیاری از افشاگری‌ها و گزارشهای خبری، بعید نیست که طی هفته‌های آینده شاهد حرکتی در این زمینه باشیم.
چندین سوال در این زمینه مطرح می‌شود که باید در مورد آنها تامل کرد:
نخست: در حالی‌که گرایش‌هایی برای اعطای جایگاه رهبری برای شاهزاده احمد بن عبدالعزیز وجود دارد این سمت چیست، آیا او بر کرسی پادشاهی تکیه می‌زند یا اینکه ولیعهد می‌شود؟ اگر بر کرسی پادشاهی تکیه بزند ولیعهدش چه کسی خواهد شد؟
دوم: آیا شاهزاده احمد بعد از بازگشتش، با ملک سلمان دیدار کرده است یا خیر؟ دو روایت در این‌باره مطرح می‌شود که بر اساس روایت نخست، این دیدار انجام شده است، ولی دومین روایت چنین دیداری را رد می‌کند.
سوم: موضع دولت «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری آمریکا درقبال شاهزاده احمد بن‌عبدالعزیز چیست؟ آیا او را برای پادشاهی قبول می‌کند یا ولیعهدی؟
چهارم: شاهزاده «خالد بن‌سلمان» سفیر فعلی سعودی در واشنگتن، که نامزد تصدی پست وزیر خارجه به جای «عادل الجبیر» تا چند روز پیش بود، چه سمتی را عهده‌دار خواهد شد؟ آیا در صورت برکناری ملک سلمان و به پادشاهی رسیدن برادرش شاهزاده محمد، ولیعهد خواهد شد؟
یک مساله مهمی وجود دارد که باید درباره آن تامل کرد و چه بسا بسیاری از آن آگاهی دارند، اینکه شاهزاده احمد بن عبدالعزیز در دوران تصدی سمت‌هایی در دولت، چه زمانی‌که معاون وزیر کشور در دوره برادرش شاهزاده نایف بود و چه زمانی‌که وزیر کشور بود، به واشنگتن سفر نکرد. یکی از دوستان سعودی، که او را در دفترش در وزارت کشور بارها ملاقات کرد، به ما تأکید کرد که شاهزاده احمد هرگز از هیچ مسئول آمریکایی استقبال نمی‌کرد و این ماموریت را شاهزاده محمد بن‌نایف، که مسئول پیگیری پرونده‌های امنیتی بود، انجام می‌داد.
خاندان حاکم در عربستان سعودی همواره تمایل دارند که در بررسی امورات داخلی‌اش به صورت محرمانه اقدام کند از اینرو، تمامی آنچه درخصوص این مسائل حساس می‌توان گفت در حد گمانه‌زنی، افشاگری و تحلیل می‌ماند و بیشتر تصمیمان نیز به صورت غیرمنتظره و بدون هیچ‌گونه مقدمه‌چینی اتخاد می‌شود.
در پایان می‌گوییم آنچه که برای ایالات متحده آمریکا و به‌ویژه دولت ترامپ، که روابطش با عربستان سعودی را استراتژیک توصیف می‌کند، اهمیت دارد تداوم قراردادهای تسلیحاتی است. هر چند معتقدیم که اختلافاتی بین شاهزاده‌های خاندان حاکم، چه در چرخه قدرت یا در خارج آن، درباره این مساله وجود دارد. بارها گفته‌ایم و بار دیگر تکرار می‌کنیم که آمریکا قراردادها را بر اصول( اخلاقی و قوانین حقوق بشر) ترجیح می‌دهد و علیه مخالفانش از سلاح شوراندن اقلیت‌ها و تجزیه کشورها استفاده می‌کند.
پیامدهای ترور خاشقجی همچنان پُر از غافلگیری‌ها و به‌ویژه تغییرات در سطح رهبران است... ما همچنان در اول راه قرار داریم.
ارسال نظر