ماجرای داروی چینی در ایران

دارو به عنوان یک کالای استراتژیک، در شرایطی که کشور در حال تجربه شرایط سخت اقتصادی است، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از همین رو، مسئولیت متولیان نظام سلامت، سنگین تر شده و می بایست شرایطی را تامین کنند تا مشکلات دارویی کمتر خودنمایی کند.

در حال حاضر، کمبودهای دارویی به گونه ای نیست که آزار دهنده باشد، بطوریکه کیانوش جهانپور سخنگوی سازمان غذا و دارو، گفته است که کمبودهای مقطعی دارو که خرداد گذشته به ۶۵ قلم رسیده بود، در تیرماه به ۵۲ قلم رسید و طبق پیش بینی ها و با تمهیدات و اقدامات انجام شده در مرداد ماه، به نقطه بهینه در۵۰ سال اخیر خواهد رسید.

کمبود دارو در همه بازارهای دارویی دنیا امری معمول است، چنانکه در بازار دارویی ایالات متحده به عنوان یکی از بزرگ ترین تولیدکنندگان دارو در دنیا از سال ۲۰۰۸ تاکنون، جمعا بیش از  ۱۴۰۰ نوع دارو کمبود پیدا کرده‌اند که بیش از چهار برابر مدت مشابه قبل آن بوده و بیش از  یک سوم این داروها در اورژانس کاربرد داشته و برای ۱۰ درصد آنها داروی جایگزینی نیز وجود نداشته است، آن هم در اقتصادی که محدودیت‌ها و شرایط تحمیلی کشورمان را نداشته است.

تحریم ها باعث شده بازار دارویی کشور نیز تحت الشعاع شایعات و شانتاژهای رسانه ای قرار بگیرد، بطوریکه این روزها موضوع واردات داروی چینی، بیش از هر زمان دیگری خودنمایی می کند. این در حالی است که مسئولان وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو، چنین موضوعی را تکذیب می کنند.

عباسعلی پوربافرانی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، در واکنش به واردات داروی چینی، گفت: واردات دارو به کشور تحت یک سامانه الکترونیکی صورت می گیرد، بنابراین اگر این سامانه به درستی فعالیت نکند؛ امکان ورود هرگونه کالای غیرمجاز به کشور از جمله داروهای چینی وجود دارد. ضمن اینکه ورود هر دارویی از جمله نوع چینی آن باید در یک شورای ویژه در سازمان غذا و دارو مجوز ورود دریافت کند.

وی با اشاره به اینکه رصد واردات به کشور با سامانه جامع و کارآمد امکان پذیر است، افزود: متاسفانه سامانه کنترل واردات به کشور در تمامی حوزه ها از جمله دارو با مشکلاتی همیشه روبه رو بوده است، از زمان ثبت سفارش تا زمان دریافت دارو مراحل مختلفی وجود دارد که هر مرحله باید در سیستم الکترونیکی و سامانه مورد نظر ثبت و ضبط شود؛ اما گاهی ممکن است که خلاءهای نظارتی در این سامانه سبب ورود کالاهای غیرمجاز به کشور شود، ضمن اینکه الزامات قانونی ورود دارو با سایر کالاها به کشور متفاوت است.

پوربافرانی با بیان اینکه دریافت مجوزهای خاصی برای ورود دارو به کشور ضروری است، تصریح کرد: متاسفانه نظارت ها در شرایطی دچار مشکل شده و در این میان برخی نیز با سوءاستفاده از کمبودها و خلاءها در سامانه های نظارتی اقدام به واردات داروهای غیرمجاز از هر نوعی به کشور می کنند، البته این مسائل به آن معنا هم نیست که نظارت ها به هیچ عنوانی صورت نمی گیرد؛ اما همین نظارت های غیرقابل توجیه هم سبب ورود داروهای خطرناک به کشور شده که در شأن کشور نیست، زیرا در حال حاضر بیش از ۹۵ درصد داروهای مورد نیاز کشور در داخل تولید می شود و نباید با بی تدبیری داروهای غیرمجاز وارد کرد؛ البته برخی داروهای خاص که امکان تولید آن در کشور وجود ندارد به ناچار باید از کشورهای دیگر وارد شود.

وی تاکید کرد: داروهایی که مواد اولیه آنها به کشور وارد می شود، جزء داروهای تولید داخل محسوب شده و باید برای ورود داروهایی که امکان تولید آنها در داخل وجود ندارد، شرایطی ایجاد کرد که از ورود داروهای غیرمجاز به کشور جلوگیری شود.

عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، با اشاره به اینکه خوشبختانه کیفیت تمام داروهای تولید داخل اثبات شده است، گفت: در شرایطی که می توان بخش بیشتر داروها را در داخل کشور تولید کرد، چرا داروی چینی به کشور وارد شود که خطر کیفیت پایین برای وجود دارد.

دکتر اکبر برندگی مدیرکل امور دارویی سازمان غذا و دارو نیز در واکنش به واردات داروی چینی، گفت: هیچ دارویی از محصول نهایی چین وارد کشور نمی شود و ماده اولیه تولید دارو از کشورهایی مثل چین، هند و کشورهای اروپایی براساس فارماکوپی امریکا آزمایش و در صورت تایید مورد استفاده قرار می گیرد.

در همین حال، کیانوش جهانپور سخنگوی سازمان غذا و دارو، موضوع واردات داروی چینی را به شدت تکذیب کرد و گفت: واردات دارو و مواد اولیه دارویی کاملا تحت نظارت سازمان غذا و دارو است و اظهار نظرهای نادانسته و متناقض برخی افراد در این رابطه در خوش بینانه ترین حالت غیرمسئولانه است. 

وی اظهارداشت: قاچاق دارو و داروی قاچاق نه پدیده جدیدی است و نه خاص کشور ماست ولی برخی به گونه ای از قاچاق دارو صحبت می کنند که گویی جزئیات و مبادی و مجاری آن را دقیقا می شناسند، اگر چنین است، چرا این اطلاعات دقیق را به مراجع امنیتی و انتظامی و قضائی رسما اعلام نمی کنند.

سخنگوی سازمان غذا و دارو، گفت: داروی چینی نداریم و قصدی هم برای ورود دارو از چین وجود ندارد و نیازی هم به داروی چینی وجود نخواهد داشت.

جهانپور ادامه داد: سامانه های رهگیری و پیگیری اصالت کالا و سامانه های دارویی سازمان غذا و دارو در نوع خود در کشور و حتی در میان بسیاری از کشورهای هم ارز  کم‌نظیر و حتی بی مانند است و واردات کالای غیرمجاز و قاچاق هیچ ربطی به عملکرد سامانه ها ندارد، مجرای قاچاق و واردات کالای غیرمجاز از مجاری غیر رسمی و غیر قانونی است. 

وی افزود: اصالت کالا و داروی وارداتی به راحتی قابل شناسایی است و به جای آدرس غلط دادن، در این زمینه مردم را باید بیش از پیش با سامانه و شناسه کالا آشنا کرد.