مناظره عجیب هشت‌نفره

اعتراض به شیوه عجیب مناظره هشت نفره
روحانی، عارف، رضایی و غرضی: این مناظره نیست، تجدید نظر کنید
یارانه های نقدی، گرانی ها، بیکاری، مسکن و تورم بخش های جدی مناظره را به خود محدود کرد
پارس به نقل از دنیای اقتصاد – اسمش مناظره بود اما بیشتر به جلسه معارفه و آزمون کاندیداها می ماند که در فرصتی برابر به تشریح برنامه هایشان می پرداختند. روند برگزاری مناظره در بخش نخست آنقدر سرد و در بخش دوم چنان عجیب بود که برخی کاندیداها از جمله محمدرضاعارف، حسن روحانی، محسن رضایی و محمد غرضی آن را توهین آمیز دانستند.
چهار کاندیدای منتقد به شیوه برگزاری مناظره دیروز خواستار تجدیدنظر تصمیم گیرندگان در شیوه اجرای مناظره ها شدند و ابراز امیدواری کردند که مناظره های بعدی بر این روال نباشد.
اولین دور از مناظره های کاندیداهای ریاست جمهوری با محوریت مباحث اقتصادی برگزار شد، گرانی های اخیر، تورم، یارانه های نقدی، بیکاری، گرانی مسکن و مشکلات معیشتی موضوعات مورد بحث در این نشست بود که برنده مناظره را یک قدم به پاستور نزدیک تر کرد.
حسن روحانی، محمدرضا عارف، محمد باقر قالیباف، علی اکبر ولایتی، محسن رضایی، غلامعلی حداد عادل، سعید جلیلی و محمد غرضی ۸ کاندیدای ریاست جمهور یکی یکی به سوالات مجری برنامه که به موضوعات و مباحث اقتصاد اختصاص داشت، پاسخ گفتند.
برخلاف رویه انتخابات گذشته که کاندیدا ها دو به دو با هم به مناظره می پرداختند و هیجان مباحث مطرح شده در آن مخاطب را تا لحظه آخر می کشاند و بیننده و شنونده گذر زمان را فراموش می کردند، مناظره دیروزاما هم خالی از هیجان بود هم کشدار. انگار زمانش بلند تر از سه ساعت و نیمی بود که قبل از شروع برنامه وعده اش را داده بودند. در این مناظره هر ۸ کاندیدای حاضر در صحنه رقابت همه با هم پای میز مناظره نشستند و در باره موضوعات مورد بحث به بیان دیدگاه هایشان پرداختند.
هرچند که طولانی بودن زمان مناظره و سبک برگزاری آن که بیشتر به مسابقات تلویزیونی شبیه بود از جذابیت آن کاسته بود و شعار های ۸ کاندیدا هم تقریبا مشابه بود و همه بر کاهش تورم و رفع گرانی تاکید داشت.
یکی می گفت شعارم نجات اقتصاد کشور است و دیگر می گفت مردم از گرانی ها خسته شده اند، یکی دیگر وعده می داد که یارانه نقدی را افزایش می دهد و آن یکی از عزم جدی اش برای مقابله با فساد خبر می داد و دیگری ریشه را در رانت به اشخاص ویژه می دانست و می گفت که بدهی بانکی ۶ نفر، اندازه دو ماه یارانه نقدی مردم است.
مناظره دیروز نقطه اوج « مناظره ای» نداشت و بحث زمانی گرم می شد که ۸ کاندیدا می خواستند در طرح شعار شان برای حل مشکلات روزمره و معیشتی مردم از هم سبقت بگیرند و زمانی که به عملکرد دولت فعلی و شمردن تقصیر های اقتصادی آن می رسید، توافق شان بر سر اشتباهات مدیریتی سطح مناظره را به جلسات چند کارشناس که برای آسیب شناسی موضوعی گرد هم آمده اند، تقلیل می داد.
مناظره در دو بخش برگزار شد بخش اول سوالاتی به قید قرعه از کاندیدا ها پرسیده می شد که کاندیدای سوال شونده ۳ دقیقه فرصت برای توضیح داشت و بخش دوم این مناظره به سبک تستی برگزار شد؛ به این معنی که سوالی از ۸ کاندیدا پرسیده می شد و کاندیدا ها فقط باید توضیحاتشان را به انتخاب دو یا سه گزینه ای که سوال کننده محدود می کرد، پاسخ می دادند.
به دنبال ارائه این توضیحات از سوی مرتضی حیدری، مجری برنامه، محمد رضا عارف به این شیوه اعتراض کرد و گفت: من برگزاری چنین مناظره ای را در شأن خود و هیچ یک از کاندیدا ها نمی دانم اگر در بخش اول هم تحمل کردم به خاطر مردم بود و حالا هم به احترام مردم می نشینم.
وی با تاکید بر اینکه صدا و سیما با کدام مجوز این چنین با کاندیداهای برخورد می کند، افزود: شما باید با ما یا کارشناسانمان جلسه می گذاشتید من به هیچ سوالی پاسخ نمی دهم.
به دنبال سخنان عارف محسن رضایی هم گفت: این برخورد با ما درست نیست. شما باید هر یک از ما ۸ کاندیدا را رییس جمهور بدانید، این طور می خواهید دولت قوی تشکیل بدهیم؟ این اصلا در شأن ما نیست. وی افزود: من تا حالا این بحث را تحمل کردم و می خواستم بدانم که بحث به کجا می رسد.
حسن روحانی هم گفت: این راهش نیست. من هم با این شیوه مخالفم، راهش این بود که با نمایندگان کاندیدا ها جلسه می گذاشتید و در مورد سبک مناظره مشورت می کردید.
هرچند که این سه کاندیدا به روند برگزاری مناظره انتقاد کردند، اما مناظره بدون توجه به این انتقادات ادامه پیداکرد و عارف تنها کاندیدایی بود که در بخش سوالات تستی بر انتقادش ماند و حاضر نشد به هیچ یک از سوالات پاسخ دهد.
پیش از این انتقادات هم محمد غرضی پس از پایان بخش اول مناظره آن را سرد دانست و گفت با این شیوه نمی توانیم مردم را پای صندوق رای بیاوریم.
در بخش دوم علاوه بر سوال های شبه تستی (که برخی از آنها را اغلب کاندیداها نادرست دانستند و بدون پاسخ گذاشتند) ، هشت عکس هم به کاندیداها نشان داده و از آنان خواسته شد برداشت خود را از آنها اعلام کنند.
***
در بخش اول که البته به قید قرعه به صورت سوال و جواب بود ابتدا یک کاندیدا به پشت تریبون می رفت و به سوالی که آنها هم به صورت تصادفی و به قید قرعه انتخاب می شد، پاسخ می داد.
بیکاری و راه حل آن
سوال اول مبنی بر اینکه « مشکلات اشتغال را چگونه و تا چه اندازه ای و در چه مدتی حل خواهید کرد؟ » قید قرعه به نام محمد غرضی افتاد. غرضی هم در پاسخ به این سوال گفت: ظرف ۱۰۰ سال گذشته ملت ایران دچار دولت هایی بوده است که همه تورم زا بوده اند. غرضی گفت: از ابتدای انقلاب ملت دچار گرفتاری تورم است و تا تورم حل نشود و تا وقتی که کشور به تولید نرسد، این مشکل حل نمی شود. تولید وقتی سامان پیدا می کند که هزینه پول به سمت نزولی برسد. در غیر این صورت اشتغال مصنوعی است و اشتغال می تواند در کشور تولید شود بعد از آنکه محکم جلوی تورم بایستیم.
پس از غرضی محمد باقر قالیباف در نقد سخنان وی گفت باید برای اشتغال کارهای کوتاه مدت و بلندمدتی ایجاد کنیم و باید ضمن ایجاد فرصت های شغلی و منابع مالی از ادامه شرایط فعلی که در کارخانه ها و کشاورزی مطرح است، جلوگیری کنیم.
اما غلامعلی حداد عادل با تاکید بر اینکه آقای غرضی به مساله تورم بیشتر از اشتغال پرداختند، البته تورم در اشتغال تاثیر زیادی دارد؛ ولی در حال حاضر ما در امر اشتغال در کشور مسائلی داریم که نزدیک به خود مساله اشتغال است، گفت: در حال حاضر بازار کار متولی ندارد. یعنی وزارت کار می گوید که من مسوول ایجاد اشتغال نیستم، من مسوول حل و فصل روابط کارگر و کارفرما هستم، این یک مساله است. موضوع دیگر اینکه ما در حال حاضر تعدادی کارگاه و کارخانه داریم که اینها تعطیل شده اند، باید با حمایت از این کارگاه ها و کارخانه ها و پرداخت یارانه و معافیت مالیاتی، با استمهال دیون، کمک کنیم تا این کارخانه ها احیا شوند و اگر در شرف تعطیلی هستند، تعطیل نشوند.
علی اکبر ولایتی نیز با بیان اینکه باید تولید را بر اساس اصل ۴۴ که مورد تاکید مقام معظم رهبری است مردمی کرد، افزود: برخی واگذاری ها مثلا در حوزه نفت که در مجمع تشخیص مطرح است، باید این گونه باشد که واگذاری ها از دولت به ملت باشد، نه اینکه از دولت به دولت. ولایتی با اشاره به حمایت از کشاورزی گفت: نباید حمایت از کشاورزان را فراموش کنیم و باید خرید محصولات خرید تضمینی کشاورزان را رونق بدهیم.
محسن رضایی هم در این زمینه گفت: مشکل ما این است که اشتغال از ۲ جزء شاغل و شغل درست می شود، شغل را باید کارآفرین درست کرد و شاغلین نیز کسانی هستند که مهارت داشته باشند و هر کدام از آنها برنامه ای می خواهد.
سعید جلیلی نیز تاکید کرد: اشتغال باید برای تولید باشد نه شغل های کاذب.
محمدرضا عارف هم گفت: برآوردها این است که ما یک میلیون فرصت شغلی لازم داریم. وی یادآور شد: نقدینگی را باید به سمت صنعت هدایت و هزینه های جاری صنعت را با نیروهای ساده و وام درازمدت در اختیار آنها قرار دهیم.
حسن روحانی هم تصریح کرد: راه حل اصلی بهبود شرایط کسب و کار است وقتی سه میلیون بیکار داریم و بیش از ۸۰۰ هزار نیروی فارغ التحصیل و متخصص آماده به کار داریم نشان می دهد که این موضوع بسیار مهم است و راه حل آن؛ بهبود مستمر محیط کسب وکار است که در مجلس تدوین شده ولی به خوبی اجرا نشده است. روحانی خاطرنشان کرد: آموزش نیروی متخصص یکی از راهکارهای برون رفت از بیکاری و حل مشکلات اقتصادی است.
تعامل با سایر قوا و نهادهای نظارتی
« نگاه و برنامه شما برای نظام تصمیم گیری کشور و تعامل با سایر قوا و نهاد های نظارتی کشور چیست؟ » سوال دومی بود که به قید قرعه به نام عارف افتاد که وی در پاسخ به آن گفت: مهم ترین ریشه اقتصادی کشور حاکمیت یکپارچه یک جریان سیاسی (جریان اصولگرا) بر اقتصاد کشور در هشت سال گذشته است و عملا کنار گذاشتن جریان دیگر یعنی خیلی از کارشناسان و نیروهای برجسته ای را که ما در کشور داشتیم، متاسفانه در هشت سال گذشته از دست دادیم و از آنها استفاده نکردیم.
حداد عادل در نقد پاسخ عارف گفت: مساله گرایش های سیاسی را از نیروهای کارشناسی و متخصص و خدمتگزار جدا کنیم.
اما روحانی در این باره گفت: مهم ترین مساله در این زمینه این هست که از نگاه فرد محوری و استبداد رای ما فاصله بگیریم از متخصصان استفاده کنیم. ولایتی در پاسخ به عارف اظهار کرد: نکته ای که آقای عارف گفت بخشی از مطلب بود اما متممی نیاز دارد. از این رو حتما باید از نیروهای متخصص با سلایق مختلف سیاسی استفاده کرد تا دولت محروم نماند.
محسن رضایی در پاسخ به عارف تاکید کرد: معیارم برای به کارگیری نیروهای توانمند این کشور، کارآمدی است و دیگر اینکه نظام را قبول داشته باشند.
سعید جلیلی در پاسخ به اظهارات عارف در خصوص اداره کشور گفت: ما زمانی می توانیم یک تصمیم صحیح اقتصادی داشته باشیم که مبتنی بر گفتمان نظام و انقلاب اسلامی باشد. محمد باقر قالیباف هم گفت: وقتی این گونه سیاست زده شویم، مجبوریم اقتصاد را رها کنیم، در حالی که حرف مردم این نیست.
تامین مسکن و مهار گرانی آن
« برنامه دولت شما برای تامین مسکن و مهار گرانی آن چیست؟ » سوال سوم این مناظره بود که به قید قرعه به نام محسن رضایی افتاد. رضایی در پاسخ به این سوال گفت: مسکن مهر طرح خوبی بوده ولی باید بهتر اجرا می شد. نباید منابعش از بانک مرکزی و بدون پشتوانه شکل می گرفت. نکته جالب در این میان حمایت هر ۸ کاندیدا از طرح مسکن مهر و تاکید آنها بر استمرار این امر بود.
گسترش عدالت اقتصادی
چهارمین سوال که به « برنامه دولت برای گسترش عدالت اقتصادی» اختصاص داشت به نام حسن روحانی در آمد که وی در پاسخ به آن گفت: امروز در شرایطی که هستیم به جای آنکه به تولید داخلی کمک کنیم به واردات روی آورده ایم. این بزرگ ترین بی عدالتی است. عدالت این است که در شرایط فشار دشمن بتوانیم در داخل به تولید کمک کنیم و تولید داخلی را افزایش دهیم و از مقدار واردات بکاهیم. جلیلی نیز گفت: عدالت را باید اصل بدانیم و حتی مقدم بر پیشرفت.
غرضی هم تصریح کرد که اولین بخش عدالت آن است که دولت دست خود را از جیب مردم دربیاورد.
ولایتی تاکید کرد که عدالت و پیشرفت باید با هم توام باشند تا هم عدالت را داشته باشیم و هم پیش برویم. پیشرفت بدون عدالت هم یعنی افزایش فاصله طبقاتی. عارف نیز خاطرنشان کرد که عدالت را نباید یکسانی توزیع فقر قلمداد کنیم. باید تولید ثروت و رشد اقتصادی داشته باشیم.
در ادامه قالیباف گفت: عدالت نه گفتنی است و نه شنیدنی. عدالت عملی است که باید اتفاق بیفتد و مردم آن را بچشند.
حدادعادل نیز اظهار کرد: باید عدالت و پیشرفت با هم باشد و هیچ کدام به قیمت فراموشی دیگری نباشد. رضایی تصریح کرد که تبعیض و پارتی بازی و رشوه در بسیاری از ارکان کشور و قوه قضائیه نفوذ کرده و اجازه توزیع عادلانه ثروت را نمی دهد. در پایان هم روحانی تاکید کرد که در مساله عدالت، باید با رانت و فساد مبارزه شود. متاسفانه در سال های اخیر با اینها بیشتر مواجه بودیم. عدالت فرصت برابر برای کل مردم است و برای کل اتباع ایرانی. همه اقوام و مذاهب و زن و مرد.
کاهش درآمد های نفتی
« نحوه مواجهه با کاهش درآمدهای نفتی در اولین سال دولتتان چیست؟ » پنجمین سوال بود که به حداد عادل رسید و هر ۸ کاندیدا به آن پاسخ هایی کلی دادند.
تقویت تولید ملی و سرمایه ایرانی
« گام های عملی دولت شما برای تقویت تولید ملی وحمایت از کار و سرمایه ایرانی چیست؟ » ششمین سوال این مناظره بود که به نام محمد باقر قالیباف در آمد. قالیباف در این باره گفت: سهم تولید را از یارانه در اولویت اول قرار می دهیم. نقدینگی را هدایت می کنیم. الان نقدینگی در جامعه رها است. سفته بازی را از جامعه جمع می کنیم. به درآمدهای بدون تولید مالیات های قابل توجهی در نظر می گیریم.
نقد روحانی به سخنان قالیباف در این میان حائز اهمیت بود که گفت: در قدم اول نگاه باید از مصرف محوری به تولید محوری بچرخد. انحصارات باید برداشته شود. الان قدرت هایی هستند که هم ثروت دارند و هم قدرت سیاسی و هم سایر قدرت ها و دیگران نمی توانند با آنها رقابت کنند. امروز به احساس امنیت اقتصادی لطمه خورده که باید جبران شود.
گام دوم قانون هدفمندی یارانه ها
چگونگی اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها هفتمین سوال مطرح شده در مناظره بود که به نام سعید جلیلی در آمد. جلیلی در این باره گفت: قانون هدفمندی یک قانون است و باید به خوبی اجرا شود. اولین کار برای هر نگاه اقتصادی و هر سیاست اقتصادی این است که باید به ساختار اجرایی دولت بپردازیم تا سیاست ها عملی شوند وگرنه این کار انجام نمی شود.
در این میان قالیباف گفت که هدفمندی را حتما طبق قانون ادامه می دهیم. البته یارانه تولید را هم در بخش کشاورزی و هم در حوزه صنعت ادامه می دهیم. ضمنا باید سیاست های جبرانی برای دهک های پایین جامعه حتما بگذاریم تا قدرت خرید مردم را بالا ببریم. ما همچنین قیمت را تثبیت می کنیم تا قدرت خرید مردم بالا برود.
به هر روی دور اول مناظره پایان یافت هر چند که برنده این مناظره یک قدم از ۷ کاندیدای دیگر سبقت گرفت، اما این پایان ماجرا نیست و هنوز دو خوان دیگر تا پایان جدی رقابت های انتخاباتی باقی مانده است و بر اساس اعلام صدا و سیما قرار است که دومین مناظره چهارشنبه (۱۵ خرداد ماه) و سومین مناظره جمعه (۱۷ خرداد ماه) برگزار شود. بنابر این برای پیش بینی بهتر شرایط رقابتی ۸ رقیب این کارزار دست کم باید تا پایان مناظره جمعه آینده منتظر ماند و دید بازی به نفع چه کسی رقم خواهد خورد.