معادله چند مجهولی ترامپ در حوزه تجارت

جنگ تجاری که رئیس جمهوری آمریکا به راه انداخته است وارد مراحل تازه و خطرناکی شده است. نخست دونالد ترامپ با وضع تعرفه بر واردات به ایالات متحده این منازعه را کلید زد و ناراحتی و اقدام متقابل کشورهای جهان را برانگیخت. اکنون شدت این تقابل به میزانی شدید شد که نگرانی های امنیتی را به وجود آورده است.
اقتصاد اول با اقتصادهای دوم و سوم جهان وارد چالشی جدی شده است که پیامدهای آن دامن اقتصاد جهانی را خواهد گرفت. ایالات متحده با وضع تعرفه بر صنایع فولاد و آلومینیوم رو در روی چین و اتحادیه اروپا ایستاد.
گفته می شود به تدریج بر دامنه تعرفه ها و کشورهایی که تحت پوشش آن قرار می گیرند افزوده می شود. تا به حال صنایع خودرویی و تولیدات کشاورزی به علاوه کشورهای کانادا، مکزیک و ... هم درگیر این تنش شده اند.
از مهمترین پیامدهای جنگ تجاری ترامپ، کاهش رشد اقتصادی جهان ارزیابی شده است. روزنامه نیویورک تایمز در این زمینه عنوان داشت با اجرای تعرفه های جدید، از میزان فعالیت های کارخانجات و سفارش آن ها کاسته می شود، در پی آن هم میزان سرمایه گذاری جدید نیز کاهش می یابد.
یکی از آخرین اقدامات رئیس جمهوری آمریکا وضع قوانین تعرفه ای به میزان 50 میلیارد دلار بر کالاهای چینی بوده است. به نوشته این روزنامه تنها چند ماه قبل اقتصاد جهانی رشد و روزهای خوش خود را آغاز کرده بود اما اکنون آن شرایط امیدبخش با بروز یک جنگ تجاری به خطر افتاده است. وضع تعرفه ها از سوی دولت ترامپ و پاسخ رقبا به آن، تجارت جهانی را دچار چالشی بزرگ ساخت که نتیجه آن صدور هشدارهای جدی در زمینه افت رشد اقتصادی جهان است.
با تشدید این منازعه بارگیری کالا از بنادر و فرودگاه های جهان کند می شود و قیمت مواد خام مهم افزایش می یابد. در این شرایط کارخانه ها از آلمان تا مکزیک و شرق آسیا با مشتری های کمتر و کاهش سرمایه گذاری روبرو خواهند شد. حتی کشاورزان آمریکایی هم فروش خود را از دست خواهند داد زیرا شرکای تجاری آن ها هم تعرفه هایی را بر صادرات آمریکا تعیین خواهند کرد.

**تهدیدهای امنیتی برای چین و اروپا
افزایش فشار تجاری واشنگتن بر پکن و بروکسل باعث شده است تا این تحولات رنگ و بوی تقابلی خطرناکی به خود بگیرد و کشورها را نسبت به آینده بسیار محتاط کند. برخی تحلیلگران اعتقاد دارند ممکن است کشورهای هدف کاخ سفید به ویژه چین و اتحادیه اروپا این رویه را تهدیدی جدی برای موجودیت و برنامه های خود در آینده احساس کنند و اقدامات تدافعی یا حتی تهاجمی را در پیش بگیرند.
تارنمای روزنامه چینی South China Morning Post در تحلیلی هدف واقعی از جنگ تجاری که ترامپ به راه انداخته است مقابله با قدرت روز افزون چین اعلام کرد و افزود: فشار بر پکن از طریق نفوذ به بازارهای داخلی چین هدف کاخ سفید است.
واشنگتن می خواهد از سرعت رشد فناوری هایی که ممکن است برتری قدرت های تکنولوژیکی غربی را تهدید کند بکاهد. بنابراین هدف نهایی و اصلی آمریکا مقابله با برنامه و شعار «شی جین پینگ» رئیس جمهوی این کشور مبنی بر «ساخت چین 2025» است.
به نوشته روزنامه دولتی چین، هدف کاخ سفید از اظهارات پژوهشگران آمریکایی به ویژه در اندیشکده «شورای روابط خارجی» آشکار است. «لوراند لاسکای» در پژوهشی از وجود 301 طرح برای مقابله آمریکا با چین خبر داد و مهمترین موضوع ها را تاکید بر بی توجهی چین به مالکیت معنوی، تبعیض علیه شرکت های خارجی و استفاده از سیاست های ترجیحی ناعادلانه برای تقویت بنگاه های داخلی عنوان کرد.
این تحلیلگر آمریکایی مدعی است سیاست «ساخت چین 2025» باعث تخریب دولت ها در سراسر جهان می شود و با ایجاد یک مرکزیت شرارت بار، در واقعیت رهبری تکنولوژیکی ایالات متحده در جهان را تهدید می کند.
نکته اینجاست که ابتکار «ساخت چین 2025» بر 10 بخش استراتژیک و تکنولوژیکی مهم تمرکز دارد که برخی از آن ها عبارتند از نسل بعدی فناوری اطلاعات همچون امنیت سایبری و شبکه های نسل پنج، ابزارهای کنترل عددی و رباتیک، هوافضا، مهندسی اقیانوس، تجهیزات راه آهن پیشرفته، صرفه جویی در انرژی و انرژی های جدید برای خودروها، تاسیسات برق و قدرت، ماشین آلات کشاورزی و دستیابی به تجهیزات و داروهای پزشکی با کارآیی بالا.
به نوشته این روزنامه چینی، حمله ور شدن به نیازهای عملیاتی چین و تقاضاهای پکن برای انتقال فناوری تا حد زیادی به علت احساس خطر کاخ سفید طراحی شده است و چین نیز خود را برای این موضوع آماده می سازد.
این روزنامه تاکید کرد «با اینکه اکنون بیشتر اقتصادهای جهان همین خط مشی ها را دنبال می کنند اما احتمال موفقیت پکن موجب شد تا به عنوان گناهکار اصلی جلوه داده شود».
در طرف دیگر این معادله اتحادیه اروپا قرار دارد زیرا ترامپ با دو حربه اقتصادی و امنیتی آن را هدف قرار داده است. وضع تعرفه ها و انتقاد از نوع مشارکت در ناتو، باعث شد واشنگتن امنیت و اقتصاد قاره سبز را به عنوان مهمترین شریک امنیتی متزلزل سازد.
نشریه اسپکتیتور (The Spectator) اعتقاد دارد ترامپ با سیاست هایی که اتخاذ می کند باعث می شود تا جنگ تجاری به یک بحران امنیتی تبدیل شود و آمریکا در مقابل ناتو قرار گیرد. این در حالی است که آمریکا نباید ضعف دفاعی اروپا را موجب شود.
با توجه به تحولات کنونی آینده سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) شکننده تر از هر دوره دیگری از زمان تاسیس آن (سال 1949 میلادی) شده است.اگرچه 6 کشور از اعضای 7 کشور صنعتی عضو ناتو هستند و ایالات متحده بیشتر از 28 کشور اروپایی عضو آن هزینه های دفاعی آن را پرداخت می کند اما کارشناسان تاکید دارند این سازمان هنگامی می تواند کارآیی داشته باشد که همه اعضا به عنوان یک جبهه متحد ظاهر شوند. درست در زمانی که رئیس جمهوری آمریکا ناتو را کلاهبردار می داند و پی درپی در مورد ترک این سازمان سخن می گوید، اتحاد قابل دستیابی نیست.
«جیمز ماتیس» وزیر دفاع ایالات متحده هم با ادامه خط سیاسی ترامپ، چندی قبل به رهبران اروپایی هشدار داد که آمریکا دیگر نمی تواند بیشتر از پایتخت های اروپایی، نگران فرزندان شهروندان قاره سبز باشد. «ایوو دالدر» سفیر پیشین ایالات متحده در ناتو دو موضوع دفاعی و تجاری ترامپ را ابزار وی در مورد این سازمان دانست و اظهار داشت: مایه حیات اتحاد در این سازمان اعتماد است؛ بنابراین جنگ تجاری که بر پایه امنیت ملی رخ می دهد تهدیدی است که به انسجام اعضا آسیب می رساند.
بر اساس تحلیل ها، اکنون تهدید اصلی این نیست که آمریکا مانند دهه 1930 انزوا را انتخاب می کند زیرا اگر روسیه اقدامی را انجام دهد، کاخ سفید به آن واکنش نشان خواهد داد. خطر این است که ناتو ظرفیت های خود برای بازدارندگی به عنوان یک گروه منسجم را از دست دهد و با این کار موجب ماجراجویی مسکو شود. اروپا برای سال ها نگران کم شدن نقش آمریکا در ناتو بود و به همین دلیل برای تضعیف واشنگتن اقدامی را انجام نمی داد. اما انتخاب دونالد ترامپ و سیاست های وی علیه اروپا، معادلات را به نحو چشمگیری تغییر داده است. با این تحولات، چند ماه آینده نشان خواهد داد ناتو چگونه به بقای خود ادامه می دهد و اروپا چه سرنوشتی خواهد داشت.

پژوهش **9130 **1601**