کمبود آب در عراق و نقش ترکیه

کاهش محسوس آب رودخانه دجله به دلیل شروع آبگیری سد«ایلیسو» ترکیه  طی دو روز اخیر، موجی از نگرانی را میان شهروندان عراقی شده است و اعتراض‌های مردمی، مقامات مسئول عراقی را نیز به واکنش واداشته است.

هرچند که کاهش باران در نقاط زیادی از جهان مشکل‌آفرین بوده و گرمایش جهانی مسئله‌ای است که تقریبا همه کشورها با آن مواجهند اما مردم عراق می‌گویند که اقدام ترکیه موجب تشدید کمبود آب در کشورشان شده است. 

سد ایلیسو در 100 کیلومتری مرز عراق واقع است. مقام‌های بغداد سال گذشته از ترکیه خواسته بودند تا حق‌آبه مناسب این کشور از دجله را رعایت کند.ترکیه ابتدا اعلام کرد بود اجازه ورود تنها 60 میلیارد متر مکعب آب به عراق را خواهد داد اما بغداد اعلام کرد که نیاز شهرهای واقع‌شده در مسیر دجله به تنهایی 90 میلیارد متر مکعب است. آنکارا نیز با این میزان موافقت کرد.

هشدار رهبران سیاسی عراق به کمبود آب به وجود آمده در کشور به دلیل اقدام ترکیه

مقامات و رهبران سیاسی عراقی نیز در بیانیه‌هایی جداگانه از دولت خواستند که هرچه سریعتر تماسهای دیپلماتیک خود را با آنکارا برای حل معضل آب بین دو کشور آغاز کند و اهمیت تماس با نهادهای بین‌المللی برای اعمال فشار بر ترکیه در این زمینه را نادیده نگیرد.

«فواد معصوم» رئیس‌جمهور عراق و معاونانش، «مقتدی صدر» رهبر ائتلاف «سائرون» و رهبر جریان صدر، «نوری المالکی» معاون رئیس‌جمهور عراق و رئیس ائتلاف «دولة القانون»، «سید عمار الحکیم» رئیس جریان حکمت ملی و رئیس فراکسیون همپیمانی ملی از جمله شخصیت‌های سیاسی عراقی هستند که به دولت در این‌باره هشدار داده‌اند.

صدر طی پستی در شبکه اجتماعی «تویتر» نوشت: «اجازه نخواهم داد پیروزیم مقدمه‌ای برای انتقام‌گیری از عراق و عراقی ها باشد و قطع آب و برق هرگز آن ها را به زانو در نخواهد آورد. به دولت عراق چند روز مهلت می دهم تا بحران آب و برق در عراق را حل کند، در غیر اینصورت مجالی خواهیم یافت  تا برای بازگرداندن حقوقمان اقدام کنیم و هیهات منا الذلة».

«هادی العامری» رئیس ائتلاف «الفتح» نیز در نشست با سفرای 19 کشور جهان، درباره بحران جاری آب در عراق که به دلیل سد «الیسو» ترکیه ایجاد شده، رایزنی کرد و و از جامعه بین‌الملل خواست تا موضعی جدی و حقیقی در قبال ترکیه و اقداماتش علیه عراق اتخاذ کند.

بنا بر این گزارش، سفرای کشورهای ژاپن، آمریکا، بریتانیا، روسیه، چین، ایتالیا، برزیل، استرالیا، فرانسه، سوئد، اسپانیا، هلند، صربستان، نیوزلند، ونزوئلا، رومانی، کرواسی، بلغارستان و کانادا در دفتر العامری حاضر شدند.

درخواست تحریم کالاهای ترکیه از سوی کاربران عراقی شبکه‌های اجتماعی

شهروندان عراقی فعال در شبکه های اجتماعی از دو روز پیش در حال تبلیغ برای تحریم کالاهای ترکیه به منظور تغییر سیاست آنکارا در قبال رود دجله هستند.آنها امیدوارند که تحریم کالاهای ترکیه و کاهش تبادلات تجاری، آنکارا را در قبال مسأله آبگیری سد ایلیسو تحت فشار بگذارد.

بنا گزارش رسمی وزارت برنامه ریزی عراق، حجم تبادلات تجاری بین عراق و ترکیه در سال گذشته 10 میلیارد دلاربوده و این کشور یکی از مهمترین طرفهای تجاری آنکارا به شمار می رود.

نشست شورای وزارتی امنیت ملی عراق

شورای وزارتی امنیت ملی عراق، در نشست یکشنبه (3ژوئن)، بحران آب و برق در کشور را بررسی کرد و از طرف‌های مسئول خواست تا طرحی برای مهار و حل و فصل این بحران اجرای کنند.

دفتر اطلاع‌رسانی «حیدر العبادی» نخست‌وزیر عراق طی بیانیه‌ای که نسخه‌ای از آن در پایگاه خبری «موازین نیوز» منتشر شد اعلام کرد: فرماندهی کل نیروهای مسلح و مخست‌وزیر در راس نشست روز یکشنبه شورای وزارتی امنیت ملی حضور داشت تا کمبود آب به وجود آمده در عراق را بررسی کند. در این نشست گزارشی از سوی «حسن الجنابی» وزیر منابع آب عراق درباره این کمبود ایجاد شده قرائت شد و وی طرحی برای حل مشکل کمبود شدید آب عراق به ویژه در ماه‌های گرم تابستان پیش‌رو ارائه کرد.

بر اساس این گزارش، تغییرات آب و هوایی تاثیر‌گذار بر ذخایر آب عراق و اقدامات برخی کشورهای همسایه عراق، بویژه اقدام ترکیه در آب‌گیری سد «ایلیسو» از دیگر مسائل طرح شده در این نشست بود و طی آن، مجموعه تصمیماتی برای تامین آب عراق طی فصل تابستان اخذشد. درباره بحران برق نیز، جدیدترین تحولات مربوط به این مسئله در نشست شورای وزارتی امنیت ملی بررسی و تاکید شد که شوراهای استانداری می‌بایست به جیره‌بندی‌های صورت گرفته، پایبند باشند تا توزیع برق میان تمام استان‌های عراقی به طور عادلانه صورت گیرد.

وزیر منابع آبی عراق به ترکیه می‌رود

وزیر منابع آبی عراق در این نشست به اقدام ترکیه در آب‌گیری سد ایلیسو از دجله و کم شدن محسوس میزان آب این رودخانه، اشاره کرد و طی یک کنفرانس خبری مشترک با دو وزیر برق و عمران، اسکان، شهرداری‌ها و مشاغل عمومی و فرماندار بغداد گفت: طرف ترکی، آب‌گیری از این سد را آغاز کرد و ما درباره میزان سهم هر طرف از آب دجله توافق‌نامه‌ای داریم که تا پایان نوامبر ادامه خواهد داشت. مذاکرات میان ترکیه و عراق نیز در همان زمان در شهر موصل برای بازنگری در این توافقنامه و تنظیم آن بر اساس جدیدترین تحولات صورت خواهد گرفت.

وی افزود که برای بررسی این معضل ابتدا به ترکیه خواهد رفت تا مسئله کم شدن میزان آب دجله و دغدغه‌ها و نگرانی‌های شهروندان عراقی را به آنکارا ابلاغ کند و پس از آن در 19 ژوئن جاری به ایران سفر خواهد کرد.

واکنش سفیر ترکیه به اعتراض‌های مردمی در عراق

«فاتح یلدیز» سفیر ترکیه در عراق ، طی پستی در شبکه اجتماعی توئیتر اعلام کرد که کشورش آب رودهای دجله و فرات را به عنوان منابع آبی مشترک میان ترکیه و عراق  می‌داند و به عراق در حل مشکلات کمک می‌کند.  

وی افزود که از اعتراضات شهروندان عراقی درباره مسئله آب اطلاع دارد و این اعتراضات را به اطلاع دولت کشورش می رساند؛ زیرا این کار را به عنوان یکی از اهالی بغداد و سفیر ترکیه وظیفه خود دانسته و  انجام می‌دهد.

به نوشته «کردپرس»، سفیر ترکیه در عراق اشاره کرد که کشورش از  هیأت فنی دولت عراق در آنکارا استقبال کرده و در مورد دلایل بستن آب رود دجله با این هیأت گفت‌وگو و برای همکاری با عراق اعلام آمادگی کرده است.