من و پروین محبوب مردمیم، چون به جوانان بها می‌دهیم

به گزارش پارس ، به نقل ازفارس، دوم خرداد (فردا) سالگرد درگذشت اسطوره ای از فوتبال ایران است که در دوران حیات خویش به صراحت لهجه در گفتار مشهور بود و همواره تلاش داشت در نهایت ادب و احترام، انتقادات را بر زبان آورد و اهل ملاحظه کاری و سیاسی بازی نباشد.

همان چهره ای که در دوران جوانی خیلی زود توسط رایکوف به عنوان پدیده دروازه بانی ایران کشف شد، با سنی کم به تیم ملی آورده شد تا مدارج ترقی را با حضور در مسابقات متعدد ملی و باشگاهی بپیماید.

او حتی در دوران مربیگری نیز افتخارات قابل توجهی کسب کرد. حجازی که خود در سنی کم، دیده شد و مجال خودنمایی یافت، در زمانی که مربیگری کرد، کاشف استعدادهای بزرگی شد که علی دایی، رحمان رضایی از این جمله بوده اند.

دو سال قبل، ساعت ۱۰: ۵۵ صبح روز دوشنبه ۲ خرداد سال ۱۳۹۰ در بیمارستان کسری تهران، غوغایی بپا شد. حجازی، این عقاب اسیر بیماری شده فوتبال آسیا که نزدیک به ۱۸ ماه از سرطان ریه رنج می برد، چشم از جهان فرو بست و فوتبال ایران را تنها گذاشت.

اسطوره ای که به خاطر صریح و رک بودن، نزد هواداران فوتبال کشور محبوبیت کسب کرد، حتی در دوران بیماری خویش نیز همچون گذشته رفتار کرد و بیش از پیش دل دوستداران واقعی ورزش را به دست آورد تا تاریخ سه شنبه ۳ خرداد، مراسم تشیع پیکرش، در ورزشگاه آزادی و بهشت زهرا، در عین تلخی، به یکی از فراموش نشدنی ترین روزهای مهم ورزش ایران تبدیل شود.

*حجازی که بود؟

حجازی، عقاب ۱۸۵ سانتی متری آسیا ۲۳ آذر سال ۱۳۲۸ درخانواده ای با ۴ خواهر و یک برادر در خیابان آریانا سابق و مالک اشتر امروزی چشم به جهان با اصلیتی آذری گشود.

پس از گذراندن دوره دبستان در مدرسه هخامنش دوره دبیرستان

در مدرسه های ابومسلم، سعادت، سینا، سهند و شرق، شور و شوق فراوان خود را به ورزش در فوتبال و بسکتبال نشان داد. وقتی در دبیرستان ابومسلم درس می خواند، در پست گوش راست و دروازه بانی بازی می کرد. همچنین در تیم بسکتبال این مدرسه نیز حضور داشت.

وی در مصاحبه هایش با رسانه های کشور بارها از دوران نوجوانی و جوانی به عنوان ایامی که در شکل گیری دوران حرفه ای اش در ورزش نقش داشتند، یاد کرد. در یکی از همین گفت وگو ها گفت:

فوتبال را فقط به صورت تفریحی دنبال می کردم. رشته اصلی من بسکتبال بود. حتی برای تیم جوانان بسکتبال ایران هم انتخاب شدم. ماجرا از اینجا شروع شد که روزی با دوستان به تماشای بازی آموزشگاهی که تیم مدرسه ما هم در آن شرکت داشت رفتیم. در همان روز دروازه بان تیم مدرسه ما آسیب دید. مربی تیم مرا صدا زد و گفت ناصر بیا درون دروازه بایست من هم گفتم آقا اصلاً من نمی توانم. من فقط گاه و بیگاه فوتبال بازی می کنم آن در زمین و نه دروازه بانی! مربی دست بردار نبود و می گفت تو قد بلند داری و بسکتبالیست هم بودی حتماً می توانی چند توپ هوایی رو بگیری. خلاصه با اصرار مربی و با ترس و لرز و دلهره رفتم درون دروازه. آن روز برای من یک روز به یاد ماندنی و خاطره انگیز است. خودم هم باورم نمی شد که چرا با وجود آنکه برای اولین بار درون دروازه ایستاده بودم، اینقدر خوب توپ می گرفتم. بازی که تمام شد همه تماشاگرانی که برای دیدن مسابقه آماده بودن تشویقم کردند.

*توجه به تحصیلات دانشگاهی در کنار ورزش

اسطوره فوتبال ایران در کنار ورزش از تحصیل هم غافل نبود. در دورانی که بخش قابل توجهی از ورزشکاران کشور در کنار پرداختن به آماده سازی جسم و فعالیت های ورزشی، تلاش و تکاپوی زیادی نیز در عرصه ورزش نیز داشتند، او در سال ۱۳۵۰ وارد مدرسه عالی ترجمه شد و لیسانس زبان انگلیسی گرفت.

در ایام جوانی و دوران فعالیت های مربیگری، از معدود مربیان ایرانی بود که در کنفرانس های مطبوعاتی با رسانه های خارجی، بدون مترجم حضور می یافت و در گفت وگو با خبرنگاران خارجی، نقطه نظر خویش را عنوان می کرد.

برخورداری از این قابلیت به او کمک زیادی کرد تا در دوران بازیگری، امکان راهیابی به تیم منچستریونایتد انگلیس و محمدان بنگلادش را پیدا کند.

در ایام مربیگری نیز او با تسلط به انگلیسی، تیم محمدان بنگلادش را هدایت کرد و در مقاطعی نیز مذاکراتی برای همکاری در ممالکی همچون امارات متحده عربی و چین را انجام داد.

حجازی که خود در ۲ عرصه ورزش و تحصیلات، چهره ای موفق بود، همین رویه را نیز در خانواده خویش تعمیم داد تا جایی که آتیلا و آتوسا، ۲ فرزندش در زمینه تحصیلات و ورزش به مدارج قابل توجهی رسیدند.

*شروع فعالیت عقاب

فعالیت جدی و اساسی عقاب پرکشیده فوتبال ایران و آسیا، در اصل از تیم نادر در دسته دوم باشگاه های تهران آغاز شد. او در اواخر دهه ۴۰ از طریق همین تیم به تیم ملی جوانان و تیم ملی بزرگسالان رسید. در سال ۱۳۴۸ به استقلال (تاج سابق) پیوست و در همان سال اول، قهرمانی جام باشگاه های آسیا و لیگ ایران (جام تخت جمشید) به دست آورد.

وی تا پایان دوران ورزشی خود به عنوان بازیکن، به جز یک مقطع کوتاه در سال ۱۳۵۶ که برای تیم شهباز بازی کرد، عضو استقلال بود با این تیم قهرمانی لیگ، جام باشگاه های تهران، جام حذفی و جام باشگاه های آسیا را کسب کرد.

حجازی اولین بازی ملی خود را در ۲۲ شهریور ۱۳۴۸ در آنکارا مقابل تیم ملی پاکستان انجام داد که ایران ۴ بر ۲ پیروز شد. آخرین بازی ملی او نیز در سال ۱۳۵۹ و در بازی ایران و کویت انجام گرفت و بعد از آن به دلیل قانون عجیبی به نام « قانون ۲۹ ساله ها» در شرایطی که تازه ۳۰ ساله شده و در اوج توانمندی های دروازه بانی بود، از ادامه همکاری با تیم ملی بازماند.

به این ترتیب شمار بازی های ملی اش در عدد ۶۲ ثابت باقی ماند. او در مدتی بالغ بر ۱۱ سال حضور ۲ قهرمانی آسیا در جام ملت های ۱۹۷۲ و ۱۹۷۶ و یک عنوان قهرمانی بازی های آسیایی ۱۹۷۴ را کسب کرد.

در جام جهانی ۱۹۷۸ آرژانتین مقابل هلند، اسکاتلند و پرو سنگربان ایران بود و در المپیک ۱۹۷۲ نیز حضور داشت.

در مورد این چهر ه اسطوره ای نکات قابل ذکر زیاد است. نکاتی که تاکنون در رسانه های گوناگون کشور به آن اشاره شده است. اما ۲ مورد کمتر مورد توجه قرار گرفته است.

حجازی در سال ۱۳۵۶ که برای یک مقطع کوتاه از استقلال دور شد و در تیم شهباز فعالیت کرد، حتی به عنوان بازیکن داخل میدان و نه در درون دروازه، درخشید و حتی گل نیز زد.

همین توانمندی بالای او بود که در برخی از پیکارهای دوستانه دوران بازنشستگی، علاوه بر دروازه بانی، به عنوان هافبک یا مهاجم به میدان می آمد.

نکته دیگر شور و شوق فراوانش برای تصدی پست سرمربیگری تیم ملی فوتبال ایران بود که با وجود حضور در تیم های محمدان بنگلادش، شهرداری کرمان، بانک تجارت، سپاهان، اسقلال (۲ دوره) ، ذوب آهن اصفهان، استقلال رشت، ماشین سازی تبریز، استقلال اهواز، نساجی قائم شهر، داشتن کارنامه ای روشن در عرصه مربیگری و تجارب ارزشمند بین المللی، هیچگاه به آرزوی اش برای هدایت تیم ملی نرسید و در مصاحبه هایش نیز به آن اذعان داشت.

*یک مصاحبه منتشرشده

حجازی در دوران ورزشی و مربیگری اش، بارها و بارها با رسانه ها گفت وگو کرد. حتی برخی از مصاحبه های منتشرنشده اش پس از فوت وی، منتشر شدند. اما یکی از گفت وگو های بیادماندنی اش در سال ۱۹۹۹ زمانی که هدایت استقلال را برعهده داشت و تیم پرطرفدار ایران و آسیا را تا فینال لیگ قهرمانان هدایت کرد، با مجله ماهیانه فوتبال آسیا متعلق به ای. اف. سی، انجام داد. گفت وگوی که در رسانه های داخلی ترجمه نشد و انعکاس نیافت.

با این حال در آن مصاحبه به نکاتی اشاره کرد که قابل تامل هستند.

در آن گپ و گفت دروازه بان دوم قرن قاره به گزارشگر نشریه آسیا گفت:

اگر زمان جوانی امکان ادامه فعالیت با تیم ملی را پیدا می کردم، حتم دارم بهترین بازیکن قاره می شدم. فقط ۲۹ سال داشتم که به خاطر یکسری مسائل پیش آمده، امکان ادامه فعالیت با تیم ملی را نیافتم. هنگام وقوع انقلاب اسلامی، پیشنهاد همکاری با تیم منچستریونایتد را داشتم. از طرف این تیم بزرگ انگلیسی به تمرینات اش دعوت شدم که برایش بازی بازی کنم. حدود یک ماه در تمرینات منچستری ها بودم. در دیداری که بازیکنان ذخیره یونایتد حضور داشتم، مقابل استوک سیتی حتی بازی کردم و نظر « دیو سکستون» که آن موقع سکان هدایت من یونایتد را در اختیار داشت، جلب کردم. آنها می خواستند ۲،۳ ماه بمانم و بعد با من قرارداد حرفه ای منعقد کنند. اما به علت وقوع انقلاب و تغییر و تحولات گسترده در کشور، فدراسیون فوتبال ایران هنوز شکل نگرفته بود و کسی نبود که پاسخگو باشد و مسائل را رسیدگی کند. به همین دلیل فرصت عقد قرارداد با یونایتدها را از دست دادم. چون این باشگاه حرفه ای بود و نمی توانست منتظر بماند. به این دلیل آنها رفتند و با « گری بیلی» به جای من قرارداد بستند. من هم به خاطر نبود فدراسیون و در نتیجه نگرفتن کارت ای. تی. سی بین المللی، بدشانسی آوردم. دیو سکستون در آن مقطع به من گفت به دروازه بان با تجربه ای مثل من نیاز مبرم دارند ولی نمی توانند معطل بمانند. این از بخت نامساعد من بود که با وجود شور و اشتیاق فراوانی که برای حضور در منچستر داشتم و از نظر فنی مورد قبول بودم، اما تنها به خاطر نداشتن کارت آی. تی. سی امکان عقدقرارداد نیافتم.

*حفظ دوستی با بزرگان منچستر

حجازی افزود: در جام جهانی ۱۹۷۸ ما مقابل هلند، اسکاتلند و پرو بازی کردیم. در تیم اسکاتلند بازیکنانی از تیم منچستریونایتد مثل « لو مکاری» و « گوردن مک کویین» حضور داشتند. این ۲ از من در زمان بازی در جام جهانی شناخت داشتند. وقتی که در تمرینات منچستریونایتد حاضر شدم، این دو بازیکن مرا در جام جهانی به یاد داشتند و با من صمیمی شدند. آنقدر صمیمی بودند که باورکردنی نبود. حتی موقعیکه به ناچار از منچستر به کشور بازگشتم، مرتب از طریق تلفن و نامه، با من در تماس بوده و جویای حالم می شدند. با همه محبتی که اینگونه بازیکنان یونایتد به من داشتند، واقعا دلم می خواست در آنجا می ماندم، بازی می کردم و باعث افتخار می شدم. اما این از بخت بد من بود که به خاطر نابسامانی فدراسیون، مجوز امضا قرارداد نگیرم. با این حال ارتباطم حتی پس از گذشت حدود ۳ دهه با آن بازیکنان، به خصوص ری ویلیکینز (مربی امروزی) قطع نشده است.

*فوتبال قدیم و حال

در آن مصاحبه اسطوره ایران از نظر فنی فوتبال آن دوره و عصر جدید را با هم نیز مقایسه کرد. وی عنوان کرد: دوستی ها من و منچستری ها باقی ماند. اما فوتبال تغییر کرد. در آن دوران فوتبالی، سرعت نداشت. اما اکنون به سبب شرایط جسمانی خوب بازیکنان، فوتبالی با سرعت و شتاب خوبی انجام می شود. از این جهت است که اکنون فوتبال ابعاد بسیار پیچیده تری به خود گرفته، پیچیده برای مربی و بازیکن. البته اگر حق انتخاب داشتم و می خواستم بین فوتبال امروز و گذشته، یکی را برای بازی انتخاب کنم، فوتبال کنونی را برمی گزیدم. من این فوتبال را ترجیح می دهم. در کنار تمام ویژگی های خوب فنی، امکانات مالی خوبی اکنون وجود دارد. در آن زمانی که ما بازی می کردیم، حتی پول لباس و کفش را خودمان می پرداختیم. اما اکنون بازیکنان حمایت خوبی می شوند. در گذشته بازیکنی مثل من درآمد بسیار ناچیزی از فوتبال داشت و به من و امثال من، آماتور گفته می شد. هر چند که شغل من، فوتبال بود.

*جام جهانی، هدف همه است

در مصاحبه با مجله کنفدراسیون، مرحوم حجازی از رویای حضور در جام جهانی نیز حرف به میان آورد. او گفت: در این دنیا، اگر از هر بازیکنی سئوال کنید و در مورد جام جهانی بپرسید، از علاقه اش برای راهیابی به جام جهانی و بازی در این تورنمنت حرف می زند. فرقی نمی کند حرفه ای باشد یا آماتور، دسته اولی باشد یا دسته سومی. همه و همه آرزوی حضور در این آوردگاه جهانی را دارند. جام جهانی ۱۹۷۸ اولین دوره ای بود که تیم ملی ایران به این مسابقات بسیار مهم و ارزشمند راه یافت. ما باید با غول های مثل هلند، اسکاتلند و پرو بازی می کردیم. در وهله نخست خیلی خوشحال بودیم که به این مسابقات راه پیدا کرده بودیم. خود را مقابل هلند می دیدیم که در جام جهانی ۱۹۷۴ نایب قهرمان شده بود و می خواست در جام جهانی ۱۹۷۸ تلافی ناکامی اش را در فینال جام جهانی قبلی، با کسب مقام نخست بکند. دیدید که در آن جام نیز تا فینال پیش آمد و نایب قهرمان شد. در مقابل چون اولین تجربه حضور ایران در این مسابقات نیز بود، نگرانی نیز داشتیم. اکنون (منظور جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه) برای دومین مرتبه برای این مسابقات انتخاب شدیم. دیدید که نسبت به آن دوره، بهتر کار کردیم چرا که تجربه بیشتری داشتیم. با این حضور ایران نشان داد که در فوتبال در حال پیشرفت است و صاحب بازیکنان با استعداد خیلی زیادی نیز است که می توانند از بازیکنانی مثل من که در تیم کشورمان در جام جهانی ۱۹۷۸ بودند، کسب تجربه کنند. متاسفانه اکنون معضل بزرگ ما، نداشتن یکسری امکانات استاندارد است. به عنوان نمون زمین های خوب نداریم در حالیکه کشورهای آسیایی مثل کره جنوبی، عربستان و ژاپن از این نظر جلوتر از ما هستند.

*سبک مربیگری مرحوم حجازی

بازیکن و مربی بزرگ فوت شده کشورمان در این مصاحبه همچنین در مورد سبک و روش مربیگری اش نیز حرف های به میان آورد. او عنوان کرد: من همیشه به شاگردانم می گویم بازیکن می تواند صاحب نام و آوازه باشد. اما آوازه و نام در زمین، فوتبال بازی نمی کنند. اگر شماها صاحب نام و آوازه هستید، باید در زمین به خاطر حفظ و افزایش اعتبارتان در دل هواداران، با تمام وجود بازی کنید. اگر این کار را انجام ندهید، از بین خواهید رفت. البته من خودم به عنوان مربی در کل ترجیح می دهم با بازیکنان جوان همکاری کنم. آنها شاید از نظر فنی در حد و اندازه های بازیکنان بزرگ نباشند، اما چون انگیزه فراوان دارند و می خواهند پیروز شوند، با تمام وجود در زمین بازی می کنند و دستورات مربی را مد نظر دارند. با توجه به این اصل حتی می بینید که دستیاران جوانی هم داشته ام که همه با استعداد هستند و می توانند در آینده مربیان خوبی برای ایران شوند. به این اصل باور دارم که تا حد امکان به جوانان باید فرصت داد تا قابلیت های خود را نمایان سازند. فکر می کنم این رویه حتی باعث خشنودی تماشاگر نیز می شود. این نکته درست که ما مربیان وقتی روی نیمکت می نشینیم، فشار زیادی برای کسب نتیجه هم باید تحمل کنیم. ام اگر می بینید چهر ه های مثل من و علی پروین محبوب هستیم و مردم ما را خیلی بیشتر از مربیان دیگر دوست دارند، یک دلیل عمده اش این است که به جوانان نیز فرصت مجال و خودنمایی می دهیم.