دلالان دلار، تهدید یا فرصت؟!

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- علی رضا خدابخشی- رییس جمهور گفته است افزایش قیمت دلار دلایل روانی دارد و به علت نگاهی است که برخی مردم ما به اینده دارند.

از صحبت های رییس جمهور و اظهارات دولتمردان اقتصادی و مدیران بانک مرکزی در هفته های اخیر استنباط می شود که دولت در تنظیم بازار ارز اسکناسی و پاسخگویی به تقاضای این بازار در داخل به مشکل خورده است و نه در تامین ارز برای تسویه مبادلات بانکی در خارج کشور و چون قیمت دلار در بازار اسکناس مبنای همه معاملات بازار ارز- اعم از اسکناس و حواله- است قیمت دلار افزایش یافته است.

اسکناس دلار در ایران الزاما برای نیاز به خرید کالا و خدمات با دلار نیست. خرید اسکناس دلار برای واردات رسمی هم نیست چرا که وارداتی که از طریق بازکردن ال سی صورت می گیرد با مبادلات بانکی و از محل سپرده های ارزی بانکها در خارج کشور تسویه می شود. خریداران اسکناس دلار و متقاضیان بازار فیزیکی ان چند گروه هستند:

1-  گروه اول اسکناس دلار می خرند تا ارزش دارایی های خود را در مقابل تورم حفظ کنند. نگهداری ارز به صورت اسکناس همان اثرات بد اقتصادی نگهداری طلا و نقره را دارد و برای اقتصاد ایران همان کنزی محسوب می شود- هرچند که برای اقتصاد امریکا مفید است-  که در فرهنگ دینی ما مذموم است. قران کنز کنندگان طلا و نقره را به عذاب الیم وعده داده است و در مقابل کنز، انفاق را معرفی می کند. مفسران، سرمایه گذاری را هم از مصادیق انفاق می دانند و اقتصاددانان سپرده گذاری در بانک را از مصادیق سرمایه گذاری می شمارند. اثر بد نگهداری دلار فقط در صورتی است که دلار بصورت اسکناس نگهداری شود اما در مقابل، سپرده گذاری ان در بانک نه تنها به حال اقتصاد ضرر ندارد که منفعت زیادی هم برای دولت و اقتصاد و حتی بانک های رانت خواری دارد که قرار نیست سودی به سپرده های ارزی بدهند.

2-  گروه دوم اسکناس دلار می خرند تا با ان در سفرهای خود ارزهای دیگری همچون دینار عراق یا یوان چین و ... را بخرند. قیمت ارزهای غیردلاری و غیر یورویی در بازار خرده فروشی صرافها به علت نبود شفافیت و رقابت مناسب، عادلانه نیست. به عنوان مثال مسافری که به روسیه می رود برایش مقرون به صرفه است که در ایران بجای روبل روسیه، دلار بخرد! قیمت خرید روبل در بازار صرافها 82 تومان و قیمت فروش ان 90 تومان است! این بدین معنی است که تفاوت خرید و فروش 10 درصد است و این گرانی در بازار صرافی پذیرفتنی نیست. این گرانی در حالی است که فاصله قیمت خرید و فروش دلار در تهران 10 تومان یعنی حدود 2 هزارم است.

3-  گروه سوم اسکناس دلار می خرند تا چند روز بعد بفروشند و سود کنند. این افراد همان دلال ها هستند و با گروه اول تفاوت دارند.

4-  گروه چهارم اسکناس دلار می خرند تا واردات غیررسمی یا قاچاق انجام دهند.

اگر نگهداری ارز و ازجمله دلار به صورت اسکناس، از طریق قانون ممنوع شود و هم زمان بازکردن حساب ارزی و دلاری اسان و تبدیل ریال به ارزهای خارجی ازجمله دلار به صورت بورس انلاین، فراگیر و اسان شود اثرات اقتصادی ذیل متصور است:

1-  کنز بودن دلار اسکناسی منتفی می شود.

2-  ضرورت بانک مرکزی برای انتقال حجم انبوهی از اسکناس دلار به داخل کشور برطرف می شود چرا که بانک مرکزی مشکل را در انتقال اسکناس و نه تخصیص ارز می داند.

3-  نیاز به اسکناس دلار برای مسافران خارج کشور به علت رونق گرفتن فروش ارزهای دیگر کاهش می یابد. انها می توانند اسکناس مورد نیاز خود را هنگام خروج از کشور و یا در کشور مقصد تحویل بگیرند.

4-  نقش منفی دلال ها کاهش می یابد و دلالی فیزیکی کلا حذف می شود. دلال ها دیگر نیازی ندارند برای کار خود مقادیر ذخیره اسکناس داشته باشند. انها در بازار فعالیت خود را ادامه خواهند داد اما بصورت برخط و انلاین. هرقدر که دلالی فیزیکی برای اقتصاد ضرر دارد دلالی انلاین و تشدید ان مفید و موجب افزایش رقابت می شود.

5-  فاصله قیمت خرید و فروش ارزها- خصوصا ارزهای غیر دلار و یورو- به شدت کاهش می یابد و به صفر نزدیک می شود.

6-  اطلاعات دقیق و شفافی از بازار ارز به دست می اید.

7-  قاچاق کالا به شدت محدود می شود.