حرف‌های شنیدنی و جذاب یک خلبان جوان زن ایرانی

فهیمه احمدی دستجردی، بانوی 36 ساله‌ای که آرزوی پرواز را از کودکی در سر می‌پروراند و همیشه می‌خواست همچون پرنده‌ها بال داشته و با بال‌هایش پرواز می‌کرد، در نقاشی‌هایش خود را در حالی که بادبادکی در دست داشت و در آسمان بود، به تصویر می‌کشید و سرانجام آرزوهایش او را به سمتی برد که در ابتدا پاراگلایدر سواری را تجربه کرد، راه‌های سخت را پشت سر گذاشت و رفته رفته خود را در مقام تنها مهندس پرواز ایران و تنها بانوی ایرباس 320 ایران دید.

او برای رسیدن به این جایگاه جنگیده و تمام توان و تلاش خود را به کار گرفته است تا فارغ از نگاه‌های جنسیتی در جامعه‌ای که خانم‌ها در هوانوردی جایگاه خوبی ندارند، ثابت کند که یک زن نیز با داشتن همه شایستگی‌ها و مهارت‌های خود همچون تمام مردان خلبان می‌تواند کنترل هواپیما را به دست گرفته و در آسمان به پرواز درآید.

با کاپیتان فهیمه احمدی دستجردی در یکی از پروازهایی که به تبریز داشت همکلام شدم تا از رمز و راز موفقیت‌های خود برایمان سخت بگوید. در همکلامی با این بانوی موفق عرصه هوانوردی با ما همراه باشید.

تنها بانوی ایرباس 320پَر ایران

کاپیتان فهیمه احمدی دستجردی، تنها بانوی ایرباس 320پَر ایران به گفته خودش از کلان‌شهر تهران پا نگرفته است بلکه ریشه و بن مایه تحصیلات خود را از شهری که مهد علم و هنر می‌نامد یعنی اصفهان پا گرفته است؛ « به خاطر کار پدرم به اصفهان رفته بودیم. برای همین دوره راهنمایی و دبیرستان را در همان شهر، در دبیرستان علامه امینی سپری کردم. آن قدر در محیط اصفهان رقابت بر سر درس خواندن زیاد و جدی بود که همه تشویق می‌شدیم تحصیل کنیم. می‌خواهم این را بگویم که ریشه تحصیلی‌ام از یک شهرستان جوانه زد."

بعد از اتمام دوره دبیرستان خانواده احمدی به تهران نقل مکان می‌کنند و او دوست داشت بعد از پذیرفته شدن در کنکور سراسری در رشته مهندسی پزشکی تحصیل کند که این کار میسر نشد و او در تهران بعد از آشنایی با مرکز آموزش فنون خدمات هوایی که بعد از اخذ آزمون دانشجو می‌پذیرفت، مسیر زندگی خود را عوض کرد و در دوره‌های تعمیر و نگهدارى قطعات هواپیما و خلبانی شرکت کرده و با نمره‌های بالا این دوره‌های آموزشی را به پایان می‌رساند.

او در آزمون ورودی این مرکز پذیرفته شده و در چند رشته نمره بالا کسب کرده و در کلاس‌های خلبانی شرکت می‌کند.

وقتی او عزم خود را برای خلبان شدن جزم کرده و در کلاس‌های مهندسی پرواز شرکت کرده بود، حالا این نگاه‌های جنسیتی بود که او را آزار می‌داد، وقتی در کلاس‌ها حضور او را جدی نمی‌گرفتند، باعث می‌شد او در دو راهی ادامه دادن این مسیر یا منصرف شدن آن قرار گیرد.

گاهی تصمیم می‌گرفت عطای خلبانی را به لقایش ببخشد و گاهی نیز این توجهی‌ها و جواب ندادن به پرسش‌هایش به او انگیزه می‌داد تا خودش را به عنوان یک زن به دیگران نشان دهد و بگوید «خلبانی یک تخصص است و دانش زن و مرد نمی‌شناسد،وقتی یک زن نیز می‌تواند این تخصص و مهارت را یاد بگیرد دیگر نیازی به این همه بی‌محلی و کم توجهی نیست، اگر فردی شایسته است پس کار مردانه و زنانه ندارد».

با وجود همه سختی‌های این راه، او با اعتماد به نفسی که در خود سراغ داشت، تصمیم گرفت با اتکاء به توان خود مدارج ترقی را تا رسیدن به رتبه خلبانی طی کند.

فهیمه احمدی دستجردی حالا در سایه زحمت و پشتکار خود یکی از اولین زنان خلبان ایرانی و تنها بانوی ایرباس 320پَر ایران بوده و 14 سال است که وارد دنیای هوانوردی شده است.

او در این 14 سال سابقه کاری خود برای اولین بار پرواز را با هواپیمای توپولوف آغاز کرده و حدود 3 هزار ساعت پرواز با هواپیمای توپولوف 154 به عنوان مهندس پرواز داشته و بعد از این که در سال 89 پرواز با توپولوف ممنوع شد، به عنوان خلبان دوم هواپیمای ام دی مشغول به فعالیت شد و در حال حاضر نیز هواپیمای ایرباس را به پرواز درمی‌آورد.

این خلبان جوان یک برنامه منظم برای پرواز دارد که براساس آن پرواز می‌کند. البته قانون این است که نباید بیشتر از هشت ساعت در روز پرواز کند و باید به اندازه کافی استراحت داشته باشد. براساس برنامه پروازی گاهی روزی چهار ساعت و گاهی پنج ساعت و هر هفته شاید دو یا سه پرواز داشته باشد.

بعد از اتمام یک پرواز معمولا 45 دقیقه تا یک ساعت زمان استراحت در زمین دارند که صرف سوخت‌رسانی و مسافرگیری برای مقصد بعدی می‌شود.

احمدی دستجردی حالا در کسوت یک بانوی خلبان تمام تلاش خود را به کار گرفته است تا نگاه جنسیتی که بر روی این رشته سایه افکنده را از بین ببرد.

تاسیس جامعه بانوان صنعت هوانوردی ایران

به همین منظور او جامعه بانوان صنعت هوانوردی ایران را تاسیس کرده است تا آنجا که در توان دارد این نگاه را در جامعه و در بین همکارانش اصلاح کند.

«من به مهارت و تخصص زنان شاغل در این حوزه ایمان و اعتقاد کامل دارم به همین منظور درصدد هستم تا با دعوت از تمام خانم‌های شاغل و علاقه‌مند در بخش‌های مختلف این صنعت، همه در کنار یکدیگر گام مثبتی را در راستای پیشبرد اهداف این سازمان مردم نهاد برداریم که مهم‌ترین هدف من بالا بردن سطح آگاهی و علم افراد خصوصا شاغلان در این صنعت و دفاع از حقوق صنفی هر یک از آنها بنا بر معیارهای تعیین شده است، ضمن آنکه اعضای این سازمان به طور کلی بانوان صنعت هوانوردی کشورمان خواهند بود.

جامعه بانوان صنعت هوانوردی ایران یک مجموعه مردم‌نهاد است که تازه شروع به کار کرده و تمام خانم‌های علاقه‌مند شاغل در صنعت هوانوردی را شامل خواهد شد که در آینده نزدیک با اعلام عمومی می‌توانند عضو شده و از حمایت‌های معنوی، علمی و رفاهی این مجموعه استفاده کنند، البته در کنار این فعالیت‌ها ما از تمام اساتید و کارشناسان موفق و آقایان هم استقبال خواهیم کرد تا ما را حمایت کنند تا بتوانیم از تجربیات همگان استفاده کنیم.

آموزش بخش مهمی از عملکرد جامعه بانوان صنعت هوانوردی ایران را تشکیل می‌دهد، بانوان علاقه‌مند به فعالیت در بخش‌های مختلف همچون خلبانی، کنترلر پروازی، مهمانداری، فنی و مهندسی، دیسپچری، خدمات فرودگاهی، آژانس‌های هواپیمایی و ... را در صورت نیاز به مراکز آزاد معرفی خواهیم کرد و اگر بخواهند آموزشی آکادمیک و آزاد داشته باشند، دانشگاه یا آموزشگاه مورد نظر را به این افراد پیشنهاد می‌کنیم.

در حقیقت سعی داریم تا مسیر مورد نظر را برایشان ترسیم کرده و با استفاده از ارتباطاتی که با مراکز مختلف موجود است به روش‌های مختلف به این علاقه‌مندان کمک کنیم.»

قیمت حدودی هر یک ساعت پرواز 450 هزار است

با وجود همه سختی‌هایی که برای خلبان شدن وجود دارد رسیدن به مرحله خلبانی هزینه‌های زیادی نیز دارد. به گفته احمدی دستجردی بحث مالی موضوع را نیز باید در نظر گرفت، یک خلبان حداقل 160 ساعت را برای گرفتن مدرک CPL و IR باید بگذراند که قیمت حدودی هر یک ساعت پرواز 450 هزار است که هزینه نهایی آن رقمی معادل 150 تا 200 میلیون تومان می‌شود.

او حس و حال اولین تجربه پرواز را هیچ وقت فراموش نمی‌کند، پرواز تهران-مشهد که سفری آسمانی و البته تجربه دشواری بود، «روز قبل از آن خیلی سخت بود. کنار خلبان اصلی پرواز در کابین خلبان نشسته بودم. نه چیزی می‌دیدم، نه می‌شنیدم. معلم پرواز که کنارم نشسته بود، گفت فقط روی صندلی بنشین و از پریدن هواپیما لذت ببر، ولی من به شدت مبهوت بودم، روز بعدش باید همان پرواز را انجام می‌دادم. همان معلم کنارم نشسته بود و این بار باید خودم همه کارها را انجام می‌دادم. خیلی تجربه دشواری بود. نگاه دیگری داشتم بیرون را نگاه می‌کردم. دیگر نگاه مهندسی نداشتم، آسمان برایم شکل دیگری داشت.»

عکس‌العمل مسافرانی که می‌شنیدند هدایت هواپیما را یک زن بر عهده دارد نیز در جای خود شنیدنی است و این کاپیتان جوان طی سال‌هایی که به فعالیت مشغول است، رفتارهای متفاوتی را از سوی مسافران شاهد بوده است. از تعجب مسافران و چشم انتظاری آنها برای دیدن یک خانم خلبان گرفته تا تشویق و جیغ و هورا کشیدن و ایستاده کف‌زدن‌هایی که همگی باعث دلگرمی این خلبان جوان بود.

«مهم‌ترین عکس‌العمل و واکنشی که از سوی مسافران دیده می‌شود، تعجب بیش از اندازه آنهاست که برایم جالب است، قبلاً که مهندس پرواز بودم، مسافران زیاد متوجه حضورم نبودند اما از وقتی کمک خلبان شدم، چون باید برای اعلان پروازی خودم را معرفی می‌کردم، مسافران هم مرا شناختند.

همه از این که می‌بینند یک زن در کابین خلبان نشسته، تعجب می‌کنند و این موضوع برایشان جالب است. بارها پیش آمده از مهماندارها پرسیده‌اند که واقعا یک خانم هواپیما را هدایت می‌کند؟

بیشتر مسافران تعجب کرده و برخی منتظر می‌مانند تا وقتی به مقصد رسیدند، زود بیایند ما را ببینند و نحوه کار کردن ما را از نزدیک مشاهده کنند حتی بعضی وقت‌ها که کابین خلبان از بیرون معلوم است، مسافرانی که مرا می‌بینند، انگشت به دهان می‌مانند. برای همه مسافران جای سوال است که این خانم آنجا چه کار می‌کند؟ انتظار ندارند مرا داخل کابین خلبانی بینند. این برخورد خوبشان برای من قوت قلب است که مصمم‌تر به کارم ادامه دهم.»

زمانی که خانواده وی در یکی از سفرها همراه او بودند، تشویق‌های مسافران به اوج خود می‌رسد و افتخاری می‌شود، برای فهیمه احمدی دستجردی. «اولین باری را که خانواده‌ام سوار هواپیما بودند،آن قدر ذوق داشتم که حضور خانواده‌ام را به مسافران اعلام کردم. با صدای بلند گفتم از اینکه پس از چند سال افتخار خدمت به شما عزیزان و به خصوص خانواده‌ام را دارم، بسیار خوشحالم.

وقتی جمله ام به پایان رسید، صدای فریاد شادی و دست زدن مسافران آسمان را برداشت، هر چقدر مهماندارها به مسافران می‌گفتند سرجایتان بنشینید و کمربندها را ببندید، فایده نداشت، همه ایستاده بودند و دست می‌زدند. شاد شده بودند و نوعی قدرشناسی در نگاهشان بود.»

مهندسی پرواز هواپیمای توپولوف که تهویه مناسبی نداشته و پرواز در شهرهای گرم، داشتن مسوولیت نظارت بر سوخت‌رسانی و چک کردن هواپیما، تعویض تایر هواپیما در هوای 50درجه اهواز از جمله شرایط کاری سخت وی بود که در لابه لای صحبت‌های خود به آن اشاره کرد.

او امیدوار است که در صنعت هوانوردی ایران افراد خوش‌فکر، پویا و مسوولیت‌پذیر شایسته‌سالاری افراد را مدنظر قرارداده و متخصصان با جمع‌بندی نظرات و ایده‌ها صنعت هوانوردی کشور را به سمت پذیرش ایده‌های جدید سوق دهند.

او پله‌های موفقیت و صعود را با کمک، همراهی و همدلی تک تک اعضای خانواده‌اش طی کرده است و تشویق‌های پدر و مادرش و همراهی خواهر و دو برادرش را از عواملی می‌داند که در رسیدن او به موفقیت نقش داشته‌اند.

موفقیت او در هوانوردی باعث شده است خواهر و یکی از برادرانش نیز در رشته مرتبط با هوانوردی ادامه تحصیل داده و در این حوزه شاغل باشند.