زردی نوزادی را جدی بگیریم

شاید اکثر قریب به اتفاق والدین در بدو تولد فرزندشان با چنین شرایطی مواجه شده و نوزادشان مبتلا به زردی شود، در چنین شرایطی باید والدین و به ویژه مادران که به طور تمام وقت در کنار نوزاد خود هستند در این راستا اطلاعاتی کسب کرده و نسبت به ابتلا یا عدم ابتلای نوزاد خود به زردی آگاهی یابند.  

در برخی از موارد شاهدیم که در نتیجه عدم اطلاع والدین از زردی نوزاد، تبعاتی پیش می‎آید که موجبات نگرانی و زحمات والدین را فراهم می‌آورد، چرا که طبق تشخیص پزشکان اگر در روزهای اول و دوم تولد میزان بیلی روبین در خون نوزاد زیاد بوده و وزن نوزاد نیز کمتر از وزن طبیعی باشد، ممکن است موجب روز خطراتی برای نوزاد شود، از این‌رو توجه به زردی نوزادی امری ضروری بوده و والدین  باید درخصوص رفع به موقع این مشکل اهتمام ویژه‌ای داشته باشند.                                              

خانم رضایی مادری است که چند ماه پیش نوزاد خود را با وزن طبیعی و به موقع در یک بیمارستان خصوصی به دنیا آورده است، او در گفت‌وگو با ایسنا و با گلایه از برخورد پزشکان با زردی نوزاد خود و ابراز نگرانی از اینکه نمی‌دانم آیا زردی بر روی مغز فرزندم تاثیر سوء گذاشته است یا نه، یادآور شد: در روزهای سوم و چهارم پس از تولد فرزندم، پزشک دو روز پشت سر هم میزان "بیلی روبین" در خون نوزاد را اندازه گرفته و گفت علی رغم اینکه میزان زردی 15 درجه است با توجه به اینکه زردی نوزاد روندی کاهشی دارد پس نیازی به درمان ندارد! ده روز بعد دوباره فرزندم را تحت آزمایش قرار دادم که مشخص شد که میزان زردی 12 درجه شده و پزشک مربوطه دوباره تشخیص داد که نیازی به درمان ندارد. 

وی در این رابطه ادامه داد: دقیقا 20 روز از تولد فرزندم گذشته بود که دوباره تحت آزمایش قرار گرفت، در این شرایط میزان زردی به 15 درجه رسیده بود که پزشک مربوطه قطره‌ای برای مصرف نوزاد تجویز کرد و گفت که یک هفته بعد دوباره برای آزمایش ویزیت شویم، بعد از یک هفته مراجعه کردیم که بازهم زردی درمان نشده بود! تا اینکه دقیقا یک ماه بعد از تولد، فرزندم را در دستگاه تحت نوردرمانی قرار دادند و در این شرایط درمان شد. ولی همچنان نگران هستیم که مبادا طول کشیدن درمان زردی فرزندم اثری بر روی مغز او گذاشته باشد.

لیلا مادر دیگری است که به تازگی فرزند خود را در یکی از بیمارستان دولتی به دنیا آورده است، او با گلایه از رفتار دست‌اندرکاران بخش زایمان مبنی بر اینکه هیچ اطلاعی در رابطه با زردی نوزادی حین ترخیص ارائه نشد، تاکید کرد: فرزندم را با وزن دو کیلو و 200 گرم و سه هفته زودتر از موعد مقرر به دنیا آوردم، ده روز بعد از تولد فرزندم متوجه زردی در چشم او شدم، به سرعت به پزشک مراجعه کرده و فرزندم به مدت یک هفته تحت نور درمانی قرار گرفت. 

وی اضافه کرد: اکنون نگرانم که چرا از همان روزهای ابتدایی در این رابطه اقدام نکردم البته هیچ اطلاعی در این رابطه نداشته واحتمال نمی‌دادم که فرزندم زردی داشته باشد. کاش در همان زمان ترخیص اطلاعاتی در این رابطه به من داده می‌شد و یا حتی برگه‌ای در این راستا تنظیم شده و در اختیار مادر نوزاد قرار گیرد تا قبل از افزایش میزان زردی، نوزاد را تحت آزمایش و درمان قرار دهند تا تبعات و نگرانی‌های بعدی پیش نیاید. چرا که هستند بانوانی که اطلاعی در این رابطه نداشته و حتی نمی‌دانند زردی نوزادی چیست!       

یک فوق تخصص نوزادان در گفت‌وگو با ایسنا در این رابطه اظهار کرد: زمانی که پوست یا داخل چشم نوزاد زرد رنگ باشد این زردی ناشی از افزایش ماده‌ای به نام «بیلی روبین» در بدن نوزاد بوده که به عنوان «زردی نوزادی» شناخته می‌شود.   

اگر زردی نوزادی به طور مناسب تحت درمان قرار نگیرد، می‌تواند خطرناک باشد 

دکتر محمد باقر حسینی با بیان اینکه 60 درصد نوزادانی که 9 ماهه و حدود 80 درصد نوزادانی که زودتر از موعد مقرر به دنیا می‌آیند و در حقیقت نارس محسوب می شوند، «زردی نوزادی» را تجربه می‌کنند، افزود: زردی نوزادی اگر مورد توجه قرار نگرفته و به طور مناسب تحت درمان قرار نگیرد، می‌تواند خطرناک باشد و بر روی مغز نوزاد اثرات سو بر جای بگذارد. 

وی با اشاره به سیر طبیعی زردی نوزادی در نوزادانی که مبتلا به «زردی نوزادی» می‌شوند، یادآور شد: نوزادانی که به موقع و به طور طبیعی به دنیا می‌آیند، بعد از روز سوم بعد از تولد به تدریج زردی در چهره‌شان مشخص می‌شود، این زردی در روزهای چهارم و پنجم به حداکثر خود رسیده و بعد از آن نیز رو به کاهش می‌رود. 

حسینی با بیان اینکه با توجه به آثار سوء زردی نوزادی باید این موضوع را مهم تلقی کرد، گفت: گاهی ممکن است که یک سری عوامل میزان ماده بیلی روبین موجود در گردش خون نوزاد را افزایش داده و موجب گسترش زردی در نوزاد شده و تبعات و اثراتی را در نوزاد ایجاد کند؛ به همین علت توصیه می‌شود که بعد از ترخیص نوزاد تازه متولد شده حتما حدود روز سوم توسط یک پزشک متخصص کودکان یا فوق تخصص نوزادان از نظر "زردی نوزادی" ویزیت شود.   

وی اضافه کرد: اگر پزشک متخصص کودکان تشخیص دهد که میزان زردی یا همان میزان ماده "بیلی روبین" در خون نوزاد در حد بالایی قرار دارد ممکن است آزمایش تجویز کرده و یا بر اساس درجه زردی نسبت به درمان یا بستری کردن نوزاد که بر طبق تشخیص و شرایط نوزاد این کار انجام می‌شود،نسخه بپیچد.  

وی با بیان اینکه نمی‌توان درجه زردی دقیقی را برای هر نوزاد مطرح کرد چرا که این درجه نسبت به شرایط نوزادن(چند روزه بودن، چند ماهه و با چه وزنی متولد شدن و...) در نظر گرفته می‌شود، تاکید کرد: به عنوان مثال میزان متفاوتی از ماده بیلی روبین برای نوزاد متولد شده با وزن دو کیلو و 200 گرم در مقایسه با نوزاد با وزن طبیعی متولد شده خطرناک است. 

این فوق تخصص نوزادان با بیان اینکه درجه زردی 20 در روز دوم تولد برای نوزادی که با وزن دو و 200 گرم متولد شده است واقعا خطرناک است، گفت: این میزان زردی برای نوزادی با این شرایط خطرناک بوده و می‌تواند مغز نوزاد را تحت تاثیر قرار دهد، اما اگر این میزان زردی برای روز ششم و هفتم بعد از تولد این نوزاد باشد می‌توان با نور درمانی روی نوزاد کار کرد و اگر نوردرمانی پاسخ دهد خطر کمتری نوزاد را تهدید می‌کند، چرا که در این شرایط احتمال کاهش ماده "بیلی روبین" در خون نوزاد وجود دارد. 

در بسیاری از موارد «نور درمانی» زردی نوزادی را کاهش می‌دهد 

وی با تاکید بر اینکه در بسیاری از موارد با نور درمانی و با مراقبت های نوردرمانی میزان ماده بیلی روبین در خون نوزاد کاهش پیدا می‌کند، اضافه کرد: توصیه می‌کنیم که مادران نسبت به «زردی نوزادی» آگاهی‌های لازم را کسب کرده و از عقاید اشتباه در مورد زردی نوزادی پرهیز کنند، چرا که در برخی از موارد عقایدی چون (اگر نوزاد گرمی بخورد زردی آن تشدید می‌یابد، مواد غذایی زرد رنگ یا مواد غذایی رنگی باعث افزایش زردی می‌شود، تیغ زدن لاله گوش نوزاد و...) این موارد اشتباه بوده و هیچ تاثیری در زردی نوزاد ندارند. 

  پرهیز از خوددرمانی‌ها و اعمال عقاید در درمان زردی نوزادی 

وی در توصیه‌ای به مادران، با تاکید بر اینکه مادران هر غذایی را که دوست داشته باشند می‌توانند مصرف کنند، یادآور شد: مادرانی که نوزادشان مبتلا به زردی است باید مایعات را به اندازه کافی مصرف کرده و از مصرف مواد غذایی رنگی چون "زردچوبه" نگرانی نداشته باشند و همچنین برخی کارها مانند تیغ زدن لاله گوش نوزاد که بسیار نازک و ظریف است، اقدام نکرده و از اینگونه کارهای آسیب‌رسان جدا پرهیز کنند، چرا که هیچ تاثیری در کاهش زردی نوزاد نداشته و از نظر علمی هم ثابت نشده است و حتی می‌تواند خطراتی چون عفونت زخم در لاله گوش را منجر شده و به نوزاد آسیب بزند و تبعات بعدی در پی داشته باشد.   

تغذیه نوزاد با شیر مادر با «دفعات بیشتر و زمان کافی» می‌تواند میزان زردی را کاهش دهد 

حسینی با بیان اینکه مادرانی که نوزادشان مبتلا به زردی است باید تغذیه نوزاد با شیر مادر را با دفعات بیشتر مورد توجه قرار دهند، افزود: این موضوع تاثیر بسیاری در کاهش زردی داشته و تغذیه با شیر مادر با دفعات بیشتر و با زمان کافی می‌تواند باعث کاهش زردی در نوزاد شود، همچنین مادران در صورت مشاهد زردی در نوزاد باید به پزشک متخصص مراجعه کرده و طبق تشخیص پزشک و بر اساس میزان زردی و شرایط نوزاد، فرآیند درمان یا مراقبت از نوزاد را طی کنند. 

   وی تاکید کرد: دادن قطره‌هایی مثل عصاره‌های شیر خشت یا خود درمانی‌های این چنینی می‌تواند برای نوزاد آسیب‌رسان باشد، چرا که موجب بروز اسهال در نوزاد شده و منجر به بستری شدن نوزاد می‌شود. 

بخش‌های زایمان باید حین ترخیص اطلاعات کافی در رابطه با «زردی نوزادی» ارائه دهند 

این فوق تخصص نوزادان گفت: یکی از وظایف بخش‌های زنان این است که قبل از ترخیص بیمار، اطلاعات مناسبی در اختیار وی قرار دهند؛ طبیعتا باید همه بخش‌ها در این زمینه همت کرده و تمامی بیمارستان‌ها در حین ترخیص بیمار اطلاعات کافی را در اختیار وی قرار دهند؛ اگر هم نقطه ضعفی در این راستا وجود دارد باید برطرف شود.

بر اساس آنچه گفته شد، داشتن اطلاعات کافی در رابطه با زردی نوزادی توسط والدین اهمیت بسزایی داشته و بخش های زایمان نیز باید در این رابطه اطلاعات کافی و تاکیدات لازم را حین ترخیص به والدین ارائه دهند.