«لشکر خوبان»

به گزارش پارس ، به نقل ازفارس، پایگاه اطلاع رسانی khamenei. ir مطلبی را درباره کتاب « لشکر خوبان» معصومه سپهری منتشر کرده است که در ذیل می آید:

آن روز که به طبقه دوم سینما قدس تبریز رفت، نمی دانست زندگی اش در آستانه یک تقدیر بزرگ قرار گرفته است. بسته ای که از دفتر ادبیات و هنر مقاومت آذربایجان تحویل گرفت چند نوار کاست شصت دقیقه ای بود. معصومه سپهری که آن وقت ها هر چیزی را به سادگی نمی پذیرفت، هرگز فکر نمی کرد آن نوارها مسیر زندگی اش را تغییر بدهد. اهل کتاب و شعر بود و به خاطر همین شعرها وارد فضاهای روشنفکری شده بود.

سال ۷۳ بود که به اشارت های مربی مورد علاقه اش در کانون پرورش فکری، برای پیاده کردن چند نوار خاطره تمایل نشان داد. کاری که فکر می کرد موقتی ست و به تجربه کردنش می ارزد. می شنید و جلوی هر خاطره ای که از انقلاب اسلامی و جنگ می شنید یک علامت سوال می گذاشت. او آنقدر سوال داشت که همان سال ها رشته ی فلسفه را برای تحصیل انتخاب کرد و آنقدر کلمه در دست و بالش پیدا می شد که یک پیاده کننده ی نوار باقی نماند.

پیاده سازی که تمام شد، سپهری متن های شسته و رفته ای تحویل داد، طوری که مسئول وقت دفتر ادبیات و هنر مقاومت تبریز، سید قاسم ناظمی به خود او پیشنهاد نگارش" کتاب خاطرات مهدیقلی رضایی" را داد. او با شوقی غریب کار را پذیرفت. می خواست دنیای تازه ای را بشناسد. دانشجوی فلسفه، کار بزرگی را پذیرفته بود، اما هنوز شک و تردیدهایش در مورد چیزهایی که شنیده بود، برطرف نشده بود. مدام فکر می کرد چطور چیزی را که نه دیده و نه کاملا باور کرده، می تواند روی کاغذ بنشاند؟ ! چندین ماه گذشت. او بین کتاب های فلسفه و شعر، خاطرات جنگ یک بسیجی و سوالاتش از دین و دنیا متحیر بود…

خانم سپهری با بسیج دانشگاه تبریز به اردوی از دانشگاه تا دانشگاه رفت. برخورد خوب مسئولان اردو که خود از رزمندگان و فرماندهان بودند و به سوالات او به دقت جواب می دادند، بکر بودن برخی مناطق و خاطرات و وصیتنامه شهید مهدی باکری او را به حال و هوای دیگری برده بود. اتفاق دیگری افتاد؛ در اردو دفتر خاطرات شهیدی به دستش رسید که پازل خاطرات مهدیقلی رضایی را کامل تر کرد.

بهار ۷۵ بعد از اردوی جنوب، نگارش کتاب را آغاز کرد. کتابی که با همه وجود می خواست آن را کامل و زیبا بنویسد، این را حق شهدا می دانست. از آن جا بود که همراهی اش با راوی خاطرات که هنوز او را ندیده بود، آغاز شد. ماجرا از اعزام مخفیانه یک نوجوان تبریزی به جبهه آغاز می شود. بعد از حضور در عملیات فتح المبین و مسلم بن عقیل، مهدیقلی رضایی با یک اتفاق ساده وارد واحد اطلاعات لشکر ۳۱ عاشورا می شود. از اینجاست که پرده از کار نیروهای اطلاعات در بخشی از جنگ کنار می رود و شرحی از شناسایی ها و جزییات نابی از عملیات های والفجر مقدماتی، بدر، والفجر ۸، کربلای ۴، کربلای ۵، بیت المقدس ۲ و ۳ و مرصاد بر کاغذ می نشیند. کتاب از بیست و هفت فصل تشکیل می شود که به ترتیب زمانی چیده شده اند. روایت از تبریز شروع می شود. قرار است نویسنده، حس و حال و دیده های کسی را به بند کلمات بکشد که ۷۰ ماه حضور در جبهه، جانباز هفتاد درصد است.

مهدیقلی رضایی یکی از هزاران رزمنده ای ست که در شانزده سالگی به زور دست کاری شناسنامه راهی جبهه می شود و آنجا به معنی کامل کلمه بزرگ می شود. به عنوان یکی از نیروهای اطلاعات، حضور موثر و کار مهم و طاقت فرسای نیروهای واحد اطلاعات را در مراحلی که شاهد بوده، باز می گوید، از خاطرات ناب سردار لشکر عاشورا شهید مهدی باکری و ده ها شهید دیگر. سپهری برای نوشتن این کار سنگین ۴ سال با راوی همراه می شود. آن سال ها هر دو دانشجوی فلسفه بودند، کار مداوم پیش نمی رفت. گاهی حال خوب نوشتن به خاطر برخی مسائل کم می شد و گاهی سنگینی حس یک خاطره، روزها نویسنده ی جوان را در خود نگه می داشت و گاهی بیماری راوی در ادامه مجروحیت های جنگ…

" لشکرخوبان" اسمی بود که سیدقاسم ناظمی پیشنهاد داد. این کامل ترین اسمی بود که فکر کردند می توانند برای آن کتاب بگذارند. لشکر خوبان روایتی داستانی از حوادثی بزرگ بود که راوی اش، مهدیقلی رضایی در آن از بیش از چهار صد همرزمش یاد کرده بود که اغلب آنها به قافله شهدا پیوسته بودند. خاطرات رضایی و قلم سپهری بدون رودروایستی « جنگی که بود» را به تصویر کشیدند. علاوه بر جزییات فراوان شناسایی ها، آموزش ها و عملیات ها، شوخی ها، اشتباهات، انتقادات صریح از تغییر روحیه ها در اواخر جنگ گفته شده است. مثلا این لحظه یکی از مجروحیت های مهدیقلی رضایی درکتاب است:

« لحظه های بیکاری در منطقه هلالی قامیش در قرارگاه تاکتیکی گاهی با برف بازی و سرخوردن روی پستی بلندی های اطراف مقر پر می شد. نشاط و سر و صدای بچه ها در برف بازی، همه را برای تماشا هم که شده از سنگرها بیرون می کشید. آن روز من هم در حالی که اورکتم را روی دوشم انداخته و جلوی سنگر ایستاده بودم، بچه ها را که محوطه قرارگاه را پر از گلوله های برفی کرده بودند، نگاه کردم. بچه ها حتی به تماشاچی ها هم رحم نمی کردند و به این ترتیب، همه ناخودآگاه وارد این بازی برفی شده بودند. جلوی سنگر دست به کمر ایستاده بودم که ناگهان چیز سفتی به سینه ام خورد! خیلی دردم آمد. دستم را روی سینه گذاشتم و داد زدم: « بی انصافا، چرا به این محکمی می زنین؟ » بازی متوقف شد.

والله، ما فقط به تو یکی گلوله برفی ننداختیم…

این جواب مشترک بچه ها بود. یکی دو نفر که کنارم بودند نیز پرتاب گلوله برفی به سوی مرا انکار کردند اما سینه ام همچنان درد می کرد و من تازه متوجه شدم چیزی گرم دارد به دستم می خورد. نگاه کردم و خون را دیدم که از لای انگشت هایم بیرون می زد.

یعنی چی؟ ! …

همه دور مرا گرفتند. کریم عظیمی و اکبر ترمان لباسم را بالا زدند و ازچیزی که دیدیم، همه به خنده افتادیم. گلوله ای بعد از سوراخ کردن آنچه در جیبم داشتم، وارد سینه ام شده و همانجا نشسته بود! … »

نویسنده کتاب هنگام نگارش کتاب از روی نقشه های موجود به کلیات مناطق و عملیات ها آشنا می شد و سپس در نقشه ها و توضیحات ریزی که از راوی در قبال سوالاتش می گرفت، چنان توجیه می شد، گویی در آن زمان و زمین به سر می برد. همین هم دلیلی برای نگارش متنی جزئی نگر و دقیق از جنگ شد. او در همه شرایط دنبال کشف حالات و مسائل انسانی رزمندگان بود. در همین راستا بود که اوراق درخشانی از احوال رزمندگان غواص که در همه جنگ الگوی شجاعت و ایمان بودند، خلق شد. زندگی گروهی از زبده ترین نیروهای جنگ یعنی بچه های اطلاعات اگر برای مخاطب جوان نسل بعد از جنگ قابل تصور است، شاید به خاطر این است که نویسنده کتاب هم نه تنها جنگ را ندیده بود بلکه صدها سوال و انتقاد داشت که جواب شان را یک یک می گرفت و می نوشت.

سپهری در فاصله سال های ۷۵ تا ۷۹ که کتاب را می نوشت هیچ راهنمایی برای نگارش خاطرات یک رزمنده نداشت. به تنها چیزی که فکر می کرد این بود که آیا کلمه هایش و زبانی که برای روایت برگزیده، این قدرت را دارند تا حق مطلب را ادا کنند و آیینه ای برابر آن روزها بگذارند؟ روزهای بسیار زیادی به طرح سوالات و رسم نقشه و توضیح عکس و… می گذشت. همسر و بچه های خردسال آقای رضایی آن ایام به حضور سپهری در خانه شان عادت کرده بودند. خوشبختانه مهدیقلی رضایی آن قدر ذهن آماده و حافظه قوی داشت که خاطرات را با جزئیات دقیق و بیانی رسا توصیف نماید و سوالی را بی جواب نگذارد. گاهی توصیف هایش شاعرانه هم می شد و همین دست نویسنده را در توصیف طبیعت و روحیات راوی در کتاب باز می گذاشت. سپهری همه اوراق دست نویس را در مراحل مختلف به دست راوی می رساند و تایید او را می گرفت تا ماحصل کار درست و کامل باشد. به این ترتیب یکی از بچه های اطلاعات جنگ که « نگفتند بگید! » و « گفتند نگید! » شگرد ثابت شان بود، قسمت عمده ای از ناگفته ها را تا جایی که می توانست بازگفت؛ تا پیام رشادت و مظلومیت دوستان شهیدش را به مقصد برساند.

نگارش کتاب سال هفتاد و نه تمام شد اما تا رنگ چاپ به خود بگیرد، چهار سال طول کشید. سوره مهر در سال ۸۴ کتاب را چاپ کرد. علیرغم موفقیت کتاب در دهمین دوره کتاب سال دفاع مقدس (سال ۸۵) و برگزیده شدنش در بخش خاطرات شفاهی تا چاپ دوم چهار سال دیگر طول کشید. در این مدت هم راوی و نویسنده و هم دوستان راوی که کتاب را خوانده و نظرات شان را دریغ نکرده بودند، اصلاحاتی اعمال کرده و کتاب را کامل تر کردند که این نسخه در چاپ چهارم منتشر شد. اما چاپ کتاب آن اتفاق بزرگ زندگی معصومه سپهری نبود. حتی برگزیده شدن" لشکر خوبان" در جشنواره ربع قرن کتاب دفاع مقدس (مهر ۸۸) هم آن اتفاق بزرگ نبود.

اتفاق بزرگ این بود که نویسنده" لشکر خوبان" قبل از پایان نگارش کتاب به خواستگاری یکی از خوبان لشکر عاشورا پاسخ مثبت داده بود؛ یکی از بسیجیانی که از غواصان کربلای ۴ و ۵ بود و آخرین گام هایش را بر خاک شلمچه گذاشته بود. راوی کتاب می گوید: « خانم سپهری از من مشورت خواست. من سختی زندگی با همرزم قطع نخاعی ام را توضیح دادم. او مدتی بعد گفت جنگ آزمایش شما بود، این هم آزمایش من… » شاید همه ی اینها و خیلی بیشتر از این ها دست به دست هم داد تا رهبر انقلاب در حاشیه یکی از دیدارهای شان بفرمایند: « این کتاب" لشکرخوبان" پر است از اعجاب و عظمت ناگفته ی رزمندگان غواص و اطلاعات عملیات جنگ. در ایامی که این کتاب را می خواندم بارها و بارها متاثر شدم. »

مهدیقلی رضایی همچنان آدم رازآمیزی است. از کتابش که پرسیدیم با لحن مردانه ی بی لرزشی گفت: « ما وسیله بودیم. همه این ها کار شهدا بود. »