مرندی:وزارت بهداشت با منتقدان طرح سلامت برخورد بدی کرد

علیرضا مرندی رئیس فرهنگستان علوم پزشکی ایران و وزیر اسبق بهداشت، در خصوص طرح تحول سلامت به گفتوگیی نشست که بخشی از آن را در زیر می‌خوانید.

 گریزی بزنیم به عملکرد دولت فعلی در زمینه های مختلف برای آنکه گاهی حتی دیدگاه های جبهه به نتیجه برسد که با این عملکرد در تعارض است. فکر می کنید طرح های اینچنینی که با صدای بلندی اجرا شد چقدر تاثیر داشت در اینکه مردم نگاهشان به این معطوف شود که باید کار جدیدی انجام گیرد. برای مثال طرح تحول سلامت در ابتدا با استقبال مردم مواجه شد چون داشتن خدمات درمانی و دفترچه بیمه برای مردم آرامش روانی را به دنبال داشت اما شما به عنوان کسی که از پشت پرده این طرح با خبر هستید فکر می کنید این عملکردها توانسته ضرر پنهان را به اعتماد عمومی در پی داشته باشد.

وزارت بهداشت با منتقدان طرح سلامت برخورد بدی کرد/ هرجا لیبرال بازی درآوردیم ضربه خوردیم

مرندی: هیچ چیزی بدتر از این نیست که یک مسئله شفاف نباشد. اگر ما یک کار خوبی را انجام می دهیم خوب است که تمام ابعاد آن را به طور شفاف اعلام کنیم چون نیازی به پنهان کاری ندارد اگر می خواهیم خدمتی را انجام دهیم حتی اگر نظر دیگران چیزی دیگری باشد باید شفاف اعلام کنیم و اگر نظر دیگران چیزی خلاف نظر ما بود می توانیم نظر دیگران را رد کنیم که این حرف نادرست است.

اما این اتفاق درباره طرح تحول سلامت رخ نداد. افرادی بودند که سابقه کار در وزارت بهداشت داشتند و می توانستند کمک فکری کنند اما از آنها استقبالی نشد و در حقیقت رانده شدند حتی کسانی که در این باره داوطلب بودند نه تنها از آنها استفاده نشد بلکه در برابر آنها سدهایی هم گذاشته شد افرادی هم که از خود گذشتگی داشتند علی رقم ناملایمات نظرات خود را بیان کردند اما تحقیر شدند.

در برخی جلسات که فرصت اظهارنظر بود آن هم در دوران ابتدایی و آغازین وزارت آقای دکتر قاضی زاده هاشمی مطالبی را عنوان کردم اما خیلی استقبال نبود و حتی برخوردهای ناخوشایندی هم صورت می گرفت. با آقای دکتر پزشکیان بدترین برخورد صورت گرفت اما چون از من ایثارگرتر بود بازهم حرف خود را زد و تحقیرها را بیشتر از من تحمل کرد.

این کار قشنگی نیست. نیتی که ابتدا مطرح شد بسیار ارزشمند بود فرمایش رهبری در ابتدا این بود که باید کاری کنیم که مردم در ارتباط با مسئله بیماری غیر از دغدغه بیماری دغدغه دیگری نداشته باشند و از لحاظ مالی تمام تامین های لازم را انجام دهیم. نیتی که پشت این فرمایش بود ارزشمند بود اما ما می توانستیم این کار را در قالب سیاست های کلی سلامت که مقام معظم رهبری ابلاغ کردند دنبال کنیم.

سیاست کلی سلامت مکتوب بود که سالهای طولانی روی آن کار شده بود هر صاحب نظر دعوت شده و نظر خود را مطرح کرده بود. در مجمع تشخیص مصلحت نظام هم بر روی آن بحث و تبادل نظر صورت گرفته بود و در پایان کار چیزی ارزشمند تهیه شد. اگر همان مطالبی که رهبری فرموده بودند اجرا می شد این طرح امروز اینهمه گران تمام نمی شد.

امروز بدون مشورت هر دارویی که فکرش را بکنیم در هر گوشه دنیا که حتی ارگانهای دولتی آن را تایید نکردند استفاده می کنیم. هر کشوری لیست دارویی دارد که صاحب نظران آن را تایید کردند اگر قرار است لیست دارویی در کشور ما تغییر کند و برخی داروهای دیگر وارد کشور شوند باید همان صاحب نظران دوباره جمع شده و این لیست را تایید کنند.

داروهایی برای تقابل با سرطان که اصلا کارایی آنها مشخص نیست. کشورهایی که این داروها را استفاده می کنند که آن هم در موارد خاص هر کدام راهنمای بالینی دارند که کجا و برای چه بیماری باید کدام دارو استفاده شود ما این داروها را با گشاده دستی برای موارد باید و نباید استفاده می کنیم باید دید مصرف این داروها چقدر خسارت به دنبال دارد که البته خسارت های مالی آن به جای خود باید دید چقدر خسارت به سلامتی افراد می زند.

در ژانویه امسال در یک مجله علمی مقاله ای چاپ شده که از بین کشورهای توسعه یافته تا کشورهای توسعه نیافته ما چقدر بیش از حد خدمات ارائه می کنیم. وقتی خدماتی بیش از حد در یک زمینه می دهیم بدون شک برخی خدمات دیگر را ارائه نمی کنیم تکلیف آنها چه می شود.

 درباره  خدماتی که ظاهرا ارائه می دهیم افراد پرنفوذی هستند که این داروها را طلب می کنند و اقدام به واردات آن می کنند. زمانی که من در وزارت بهداشت بودم فقط یک جا داروهای تک نسخه ای ارائه می کرد که من آن را بعد از انجام یک بازدید تعطیل کردم چون دیدم پشت پرده آن یک ارگان دولتی این داروها را می فروشد. ارگان دولتی هم که می تواند مشکل آفرین باشد.

بعد از انقلاب هرجا کمی کار را شل گرفتیم ضرر کردیم. هرجا لیبرال بازی در آوردیم آسیب آن را دیدیم. باید همیشه درحال دفاع اقتصادی، سیاسی و فرهنگی باشیم. در چنین شرایطی که اقتصاد مقاومتی بیان می شود این مسئله را رعایت نکردیم.

دولت یازدهم بیمه ها را بی‌ارزش کرد/ یکی از وزرای دولت گفت هرجا پولی داریم خرج طرح سلامت می‌شود

مردم محروم کشور ما که اصلا دسترسی به پزشک ندارند تا بخواهند بیماری مثل سرطان را پیشگیری کنند یا در مراحل اول بیماری آن را درمان کنند بنابراین این گونه داروها بیشتر برای متنفذین است. وقتی دولت هرچه پول دارد در این بخش خرج کرده کشور ورشکسته می شود چنانچه بیمه ها امروز ورشکسته هستند. یک مطلب نادرستی اول کار بیان شد که آقای  رئیس جمهور گفت هرجا بیمه نداد دولت پرداخت می کند این یعنی بی ارزش کردن بیمه در این شرایط بیمه دیگر ارزشی ندارد.

 اینکه اگر بیمه نداد دولت می دهد پس بیمه دیگر معنی ندارد. این آوردن پول هایی بیشتر از توانایی کشور در بخش درمان است.

تقریبا تمام وزرای بهداشت قبل از شروع کار برای مشورت پیش من آمدند از جمله همین آقای دکتر هاشمی که من درباره درمان به آنها گفته ام که واقعا درمان چاه ویل است باید سرمایه گذاری ها را روی پیشگیری های اولیه قرار داد تا فرد اصلا مریض نشود که بخواهیم هزینه درمان بپردازیم. به همه گفتم که درمان هزینه زیادی دارد و اگر برای پیش گیری سرمایه گذاری نکنید به جایی نخواهید رسید.

یکی از وزرای کابینه که در مسائل اقتصادی هم دخیل است در دفتر کارش از من سوال کرد که شما چه نظری دارید گفتم من به شدت نگران آینده این کار هستم البته وی هم نگرانی خود را اعلام کرد اما گفت که دولت و خود آقای رئیس جمهور می خواهد که حتما این کار انجام شود و ما هرجا هر پولی داریم خرج این کار می کنیم.

 آقای ربیعی بودند.

مرندی: نه. اگر آن آقای وزیر می خواست خودش علنی می گفت. اما به هرحال به شدت مجبور شدند این کار را انجام دهند. آقای ربیعی که علنی اعلام کردند و به دفعات گفته است.

 من سالهاست که از دفترچه بیمه استفاده و دارو تهیه می کنم اما در یک سال اخیر وقتی به داروخانه همیشگی رفتم فردی که با او دوست هستم و اتفاقا از طرفداران آقای روحانی هم هست به من گفت به نظر می رسد که آقای روحانی دیگر پول ندارد ما مدتی است که دفترچه را قبول نداریم و همه هزینه دارو را آزاد حساب می کنیم.

این دفترچه آنقدر اعتبار داشت که کسی نمی گفت ما آزاد حساب می کنیم. درحالی که در سیاست های کلی سلامت ابلاغیه مقام معظم رهبری و قبل از آن در هر برنامه پنج ساله و در تمام قوانین ما اولویت بهداشت بر درمان، اولویت سرپایی بر بستری، اولویت بستری عمومی بر تخصصی آمده است اما امروز عکس این عمل می شود. این ها ضرر های هنگفت است.

مجله نیوزویک در سال 2011 و مقالات عدیده در مجلات علمی اعلام کرده که ما نمی توانیم از عهده این هزینه ها برآییم. پرچم سفید را بلند کردند و گفتند در این باره ورشکست شدیم. لذا تلاش می کنند خودشان را محدودتر کنند.

آقای دکتر موسی زرگر دومین وزیر بهداشت ایران بود که بعد از وزارت نماینده مجلس شد در 8 ماهی که وزیر بود طرح «ژنریک» را با مرارت بسیار اجرا کرد من معاون وی بودم ستادی درست کردند که عضو آن ستاد بودم. در آن زمان تمام شرکت های بین المللی از طریق نمایندگی های خود در ایران اعلام کردند که با این طرح مخالف هستند.این طرح را پیاده کردند که صرفه جویی فوق العاده‌ای برای کشور ما داشت اما امروز این طرح سست تر و سست تر شده است.

اروپا مدتهاست که طرح «ژنریک» را تقویت می کند در آمریکا 88 درصد نسخه ها در سال 2014 ژنریک بود (طبق گزارش سال 2015)  و چه صرفه جویی های هنگفتی انجام می دهند. ما باید برگردیم به آن رویکرد و جبهه مردمی نیروهای انقلاب باید کاری کند که این سلیقه ها بدون مشورت وارد کار نشود که هزینه های هنگفتی را به دنبال دارد. کسی نمی تواند امروز این وضع را جمع کند چون خدمات پزشکی گران شده درحالی که وظیفه مدیران این است که هزینه ها را کم کنند.

اگر این هزینه ها کم شود می توان با کیفیت بهتر و با نظارت بیشتر خدمات داد والا پول ریختن های مداوم هنر نیست اینکه پول خرج کنیم و نظارتی نباشد مشخص نمی شود که این سرمایه کجا خرج شده است.

به قول آقای دکتر شهریاری که چندسال رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس بود عمل «آب مروارید» که در کشور ما انجام می شود بیش از نیمی از آن غیر ضروری است. این مسئله در رشته های دیگر هم وجود دارد. متاسفانه وقتی به معاون درمان وزارت بهداشت گفتم که 20 سال است که سطح بندی خدمات در رشته نوزادان را نوشتیم و وزرای قبلی هم آن را اجرا کردند ولی در زمان شما متوقف شده است درحالی که سطح بندی نوزادان در سیاست های کلی سلامت وجود دارد و به تصویب انجمن نوزادان، زنان و زایمان و انجمن های علمی کودکان و پری‌نتالوژی رسیده پاسخ داد آن زمان گذشته است که مردم برای دریافت خدمات باید به سطح بندی مراجعه کنند.

ما برنامه داریم همه خدمات را در هرجا که مردم زندگی می کنند ارائه کنیم.

این عاقبت حکم هایی است که افراد دریافت می کنند و فکر می کنند آنچه خودشان معتقد هستند درست است و نه آنچه علم و تخصص می گوید. خوب این مسئله موجب می شود به جای تلاش برای پیشگیری از مهمترین قاتل مردم که امروز سرطان و سکته است حتی در شهرهای کوچک بخش های قلب درست می کنیم مدام آنژیو گرافی انجام می دهیم وقتی در یک شهر کوچک به حد کافی مراجعه وجود ندارد پزشک متخصص مجبور می شود برای تامین درآمد خود بی دلیل هم عمل آنژیوگرافی را تجویز کند همین باعث می شود که مرگ و میر زیاد شده و هزینه ها هنگفت می شود؛ اینها با اقتصاد مقاومتی و روحیه انقلابی گری سازگار نیست.